CON RỒNG CHÁU TIÊN VÀ VUA HÙNG VƯƠNG 

                                       Bs Phan Thượng Hải biên soạn

Sự tích "Con Rồng Cháu Tiên" của người Việt chúng ta xuất xứ từ lịch sử về nguồn gốc của vua Hùng Vương và nước Văn Lang (của vua Hùng Vương).  Sử gia của nước Việt, nhất là sử gia hiện đại trong nước, chủ trương rằng người Việt chúng ta có "ông Tổ" là vua Hùng Vương.  Vì vua Hùng Vương bắt đầu từ vua Hùng Vương thứ nhất là dòng dõi của Rồng (Long) và dòng dõi Tiên nên người Việt chúng ta là "Con Rồng Cháu Tiên".

Trong Phần I, Bài viết này nhận thức quan niệm Tổ Hùng Vương thuộc dòng dõi Rồng Tiên (Tiên Long) phát xuất từ đâu và dùng lý trí để có ý kiến đúng hay sai về nhận thức này?

Tuy nhiên Hùng Vương không có thể là Tổ của người Việt theo đúng căn bản lịch sử.

Một quốc gia (một nước) phải hội đủ 3 thành phần là dân tộc, lãnh thổ và chánh quyền.  

     Lãnh thổ thiên nhiên đầu tiên của nước Việt chúng ta là Miền Bắc của nước Việt Nam ngày nay với ranh giới ở phía nam có thể là Hoành Sơn và đèo Ngang (hay đèo Hải Vân).  Từ nhiều thế kỷ trước Công Nguyên (CN), đã có Dân tộc sống ở lãnh thổ này tạo thành một xã hội nhưng chưa có chính quyền chính thức nên chưa gọi được là một quốc gia (hay một nước).  Ở một thời điểm nào đó xã hội này có một vị Vua (monarch) lập chính quyền thống trị dân tộc và lãnh thổ thì lập nên một quốc gia (hay một nước).  

     Nước Văn Lang, quốc gia đầu tiên của người Việt chúng ta, được thành lập bởi vua Hùng Vương đầu tiên (vua Hùng Vương thứ nhất) với Chính quyền quân chủ và được thống trị bởi nhiều vua Hùng Vương nối tiếp nhau với cùng một dòng họ.  Dân tộc của nước Văn Lang là người Lạc Việt (1 trong những người Bách Việt) đã có trước nước Văn Lang. 

Người Việt chúng ta thường hãnh diện là con cháu của vua Hùng Vương và gọi là Tổ Hùng Vương.  Tuy nhiên thiển nghĩ người Lạc Việt phải có trước vua Hùng Vương và vua Hùng Vương chỉ là một người Lạc Việt và có tổ tiên là người Lạc Việt như vậy Hùng Vương không có thể là Tổ của người Lạc Việt và không là Tổ của người Việt Nam chúng ta ngày nay.  Thiển nghĩ tổ tiên của người Việt chúng ta sau khi dành lại độc lập từ Trung Quốc vào năm 938 cho đến ngày nay phải là người Lạc Việt.  

Trong Phần II, Bài viết này nghiên cứu những sự vô lý của sử cũ cũng như sự hợp lý của sử mới về vua Hùng Vương và nước Văn Lang, nhất là trong sử mới không có ghi Hùng Vương thuộc dòng dõi Rồng Tiên. 

Sử cũ: Đại Việt Sử Ký Toàn Thư và Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục.

Sử mới: Đại Việt Sử Lược, Sử liệu từ sử gia Trung Quốc (trong Thời đại Bắc Thuộc) và chương trình khảo cổ văn hóa Đông Sơn. 

I. TỔ HÙNG VƯƠNG

Sự tích "Con Rồng Cháu Tiên" của người Việt chúng ta xuất xứ từ lịch sử về nguồn gốc của vua Hùng Vương và nước Văn Lang (của vua Hùng Vương).  Sử gia của nước Việt, nhất là sử gia hiện đại trong nước, chủ trương rằng người Việt chúng ta có "ông Tổ" là vua Hùng Vương.  Vì vua Hùng Vương bắt đầu từ vua Hùng Vương thứ nhất là dòng dõi của Rồng (Long) và dòng dõi Tiên nên người Việt chúng ta là "Con Rồng Cháu Tiên".

Thật ra lịch sử về nguồn gốc của vua Hùng Vương và nước Văn Lang bắt đầu "Kỷ Hồng Bàng Thị" trong Đại Việt Sử Ký Toàn Thư của tác giả là ông Ngô Sĩ Liên viết vào đời vua Lê Thánh Tông của nhà Lê.  Từ "Kỷ Hồng Bàng Thị" này của ông Ngô Sĩ Liên và Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, các sử gia sau đó chép lại cho tới ngày nay.  

Nếu đọc kỹ lại "Kỷ Hồng Bàng Thị" thì chúng ta thấy có rất nhiều điều không hợp lý về lịch sử và xuất xứ gần như nguyên văn từ một tài liệu không phải là sách sử, đó là truyện "Lĩnh Nam Trích Quái" của Trần Thế Pháp, viết vào đời nhà Trần.  

Truyện "Lĩnh Nam Trích Quái" (= Trích những truyện quái dị ở đất Lĩnh Nam) là truyện giả tưởng phản khoa học vì ảnh hưởng Đạo Giáo của người Trung Hoa với những quan niệm hoang đường về Tiên và Rồng (Long).  

Thiển nghĩ những sự kiện lịch sử trong "Kỷ Hồng Bàng thị" của người Việt xảy ra hàng chục thế kỷ trước Công Nguyên trong thời Tiền Sử được tường thuật theo quan niệm của Đạo Giáo của người Trung Hoa (bắt đầu thành hình sớm nhất ở Trung Quốc vào thế kỷ thứ 3 tr CN) là điều giả tưởng?  Do đó Tổ Hùng Vương cũng là Con người bình thường chứ không có là thuộc dòng dõi Rồng Tiên và người Việt chúng ta không phải là "Con Rồng Cháu Tiên". 

A. Kỷ Hồng Bàng Thị của Đại Việt Sử Ký Toàn Thư

a) Nguyên văn

* Kinh Dương Vương

Nhâm tuất, năm thứ 1 (2879 tr CN)

     Xưa cháu 3 đời của Viêm Đế họ Thần Nông là Đế Minh sinh ra Đế Nghi, sau Đế Minh nhân đi tuần phương Nam, đến Ngũ Lĩnh, lấy con gái Vụ Tiên, sinh ra vua (Kinh Dương Vương).  Vua là bậc thánh trí thông minh, Đế Minh rất yêu quý, muốn cho nối ngôi.  Vua cố nhường cho anh, không dám vâng mệnh.  Đế Minh mới lập Đế Nghi là con nối ngôi, cai quản phương Bắc, phong cho vua làm Kinh Dương Vương cai quản phương Nam, gọi là nước Xích Quỷ.

     Vua lấy con gái Động Đình Quân gọi là Thần Long sinh ra Lạc Long Quân.

* Lạc Long Quân

​

Tên húy là Sùng Lãm, con của Kinh Dương Vương.

Vua lấy con gái của Đế Lai là Âu Cơ, sinh ra trăm con trai (tục truyền sinh trăm trứng), là tổ của Bách Việt.  

Một hôm vua bảo Âu Cơ rằng: "Ta là giống Rồng, nàng là giống Tiên, thủy hỏa khác nhau, chung hợp thật khó".  Bèn từ biệt nhau, chia 50 con theo mẹ về núi, 50 con theo cha về miền Nam (có bản chép là về Nam Hải), phong con trưởng làm Hùng Vương, nối ngôi vua.

* Hùng Vương

     Con Lạc Long Quân (không rõ tên húy), đóng đô ở Phong Châu (nay là huyện Bạch Hạc).

     Hùng Vương lên ngôi, đặt quốc hiệu là Văn Lang (nước này đông giáp biển Nam Hải, tây đến Ba Thục, bắc đến hồ Động Đình, nam giáp nước Hồ Tôn, tức nước Chiêm Thành, nay là Quảng Nam); chia nước làm 15 Bộ là: Giao Chỉ, Chu Diên, Vũ Ninh, Phúc Lộc, Việt Thường, Ninh Hải, Dương Tuyền, Lục Hải, Vũ Định, Hoài Hoan, Cửu Châu, Bình Văn, Tân Hưng, Cửu Đức; đều là đất thần thuộc của Hùng Vương; còn Bộ gọi là Văn Lang là nơi vua đóng đô.  

Đặt tướng văn gọi là Lạc Hầu, tướng võ gọi là Lạc Tướng.  Con trai vua gọi là Quan lang, con gái vua gọi là Mị nương.  Quan coi việc gọi là Bố chính, đời đời cha truyền con nối gọi là phụ đạo.  Vua các đời đều gọi là Hùng Vương.  

     Bấy giờ dân ở rừng núi thấy ở sông ngòi khe suối đều có tôm cá, nên rủ nhau đi bắt cá để ăn, thường bị thuồng luồng làm hại, đến thưa với vua.  Vua nói: "Người man ở núi khác với loài thủy tộc; các thủy tộc ấy ưa cùng loài mà ghét khác loài, cho nên mới bị chúng làm hại".  Rồi vua bảo mọi người lấy mực vẽ hình thủy quái ở mình.  Từ đấy thuồng luồng trông thấy không cắn hại nữa.  Tục vẽ mình của người Bách Việt có lẽ bắt đầu từ đấy.

*

Từ Kinh Dương Vương được phong năm Nhâm Tuất, cùng thời với Đế Nghi, truyền đến cuối thời Hùng Vương, ngang với thời Noãn Vương nhà Chu, năm thứ 57 (258 tr CN) là năm Quý Mão thì hết; tất cả là 2622 năm (2878 tr CN - 258 tr CN).  

b) Không có sử liệu tham khảo

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư dựa vào đâu mà cho rằng họ Hồng Bàng bắt đầu từ Đế Minh (cháu 4 đời của Thần Nông) sinh ra Kinh Dương Vương và Kinh Dương Vương là thủy tổ của họ Hồng Bàng.  

Thần Nông là vị lãnh tụ huyền thoại của lịch sử Trung Quốc vào thời Tiền sử.   

Tổ tiên của người Trung Quốc là những người sống ở lưu vực sông Hoàng Hà trong thời Tiền Sử (tự gọi là người Hoa Hạ).  

Thời Tiền sử này có những lãnh tụ:

     Tam Hoàng gồm Phục Hy, Toại Nhân và Thần Nông

     Ngũ Đế 

     Các vị Vua của Nhà Hạ (khoảng 2070 tr CN - 1600 tr CN)

Tam Hoàng là 3 vị "bán thần" giúp người dân sinh sống; lần lượt gồm có Phục Hy (Phục Hi), Toại Nhân (hay Nữ Oa) và Thần Nông.  Tương truyền gọi là Thần Nông vì là vị Thần sáng tạo ra nghề nông và biết dùng cây cỏ để chữa bệnh.

Ngũ Đế là 5 vị quân chủ (monarch) không cùng huyết thống truyền ngôi cho nhau theo thứ tự là: Hoàng Đế, Chuyên Húc, Đế Cốc, Đế Nghiêu và Đế Thuấn.

Đế Thuấn truyền ngôi cho Hạ Vũ.  Hạ Vũ truyền ngôi cho con cháu cùng huyết thống lập ra nhà Hạ.

Thời Tiền Sử của Trung Quốc chấm dứt vào khoảng năm 1600 tr CN hay trễ hơn (bắt đầu thế kỷ thứ 16) với khi bắt đầu của nhà Thương.  Gọi là Thời Tiền Sử vì không có Chữ viết và Lịch sử chỉ bắt đầu khi có chữ viết.  Trong thời Tiền Sử nầy người Tàu đã biết dùng lửa, cất nhà, trồng ngũ cốc, làm quần áo, chài lưới, có lễ nghi...

Lịch sử Trung Quốc chỉ chính thức bắt đầu với nhà Thương (sau 1600 tr CN) dựa trên Giáp Cốt Văn tự trên các mu rùa.  Giáp Cốt văn tự là chữ viết đầu tiên của Trung Quốc.  Khi có Chữ viết tự tạo hay du nhập từ nơi khác thì một địa phương bắt đầu có lịch sử (của nó): chữ viết ghi lại lịch sử.  Nhà Thương theo thời gian là nối tiếp của nhà Hạ với cùng một lãnh thổ nhưng điều lạ là Giáp Cốt Văn của nhà Thương không có viết gì về thời Tam Hoàng, Ngũ Đế và nhà Hạ.  Thời Tiền Sử nầy chỉ được viết từ những thời đại khác hàng mấy ngàn năm sau đó nên không thể có thật mà chỉ là hoang đường tưởng tượng?

Thần Nông cũng như Tam Hoàng và Ngũ Đế không biết sống vào thời gian nào.  Sử Trung Hoa về thời Tiền sử không hề có nhân vật Đế Minh làm vua phương Nam và phương Bắc.  

     Phương Bắc là Miền Bắc của Trung Quốc ngày nay.  

     Phương Nam là Miền Nam của nước Trung Quốc và Miền Bắc nước Việt Nam ngày nay.  

     Ranh giới thiên nhiên giữa Phương Bắc và Phương Nam là sông Trường Giang (sông Dương Tử), hồ Động Đình và dãy núi Ngũ Lĩnh. 

Đã không có Đế Minh thì khó có thể có Kinh Dương Vương và Hồng Bàng thị. 

Hơn nữa Đại Việt Sử Ký lấy sử liệu ở đâu mà định năm cho Hồng Bàng thị và Kinh Dương Vương bắt đầu từ năm 2879 tr CN? Ngay cả Sử Trung Quốc chỉ đoán là các Vua của nhà Hạ trong thời Tiền sử bắt đầu từ khoảng năm 2070 tr CN. 

c) Ảnh hưởng của Đạo Giáo 

*

Cũng như nghi vấn về Đế Minh và Kinh Dương Vương, lai lịch của Lạc Long Quân có từ tài liệu nào?

Theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, con trai của Kinh Dương Vương là Lạc Long Quân nối ngôi Kinh Dương Vương.  

Đại Việt Sử Ký không giải thích rõ ràng tại sao Lạc Long Quân cũng là vua (= vương) nhưng không có tước Vương như cha của mình là Kinh Dương Vương và như con cháu của mình là các vua Hùng Vương mà có tước hiệu là Long Quân (= vua rồng)?

Long Quân là "Vua Rồng".  Theo Đạo Giáo (có từ thế kỷ thứ 3 tr CN), mỗi biển (như biển Nam Hải), mỗi con sông và mỗi hồ lớn (như hồ Động Đình) đều được thống trị bởi một "Vua Rồng" (= Long Vương, Long Quân).  Long Quân hay Long Vương có lâu đài ở sâu dưới nước gọi là "thủy phủ".  Như vậy Lạc Long Quân là một "Vua Rồng", thống trị một biển hoặc một con sông hoặc một cái hồ lớn nào đó?  Động Đình Quân là Long Quân ("Vua Rồng") của hồ Động Đình.  Do đó con gái của Động Đình Quân gọi là Thần Long ("Rồng làm Thần").   

Nguồn gốc "Con Rồng Cháu Tiên" thường dẫn từ câu của nói của Lạc Long Quân với Âu Cơ.

     "Ta là giống Rồng, nàng là giống Tiên, thủy hỏa khác nhau, chung hợp thật khó" (trong Đại Việt Sử Ký Toàn Thư)

Theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Lai lịch của Lạc Long Quân 

     là giống Tiên vì bà nội là Tiên (con gái Vụ Tiên): Đế Minh lấy con gái Vụ Tiên mà sinh ra Kinh Dương Vương.

     là giống Rồng vì mẹ là Thần Long: Kinh Dương Vương lấy con gái Động Đình Quân gọi là Thần Long sinh ra Lạc Long Quân.

Từ Lĩnh Nam Trích Quái, Lạc Long Quân vừa là Vua của nước Xích Quỷ và vừa là Rồng hay vua Rồng của hồ Động Đình. 

Như vậy từ Lạc Long Quân nên người Việt chúng ta là "dòng giống Lạc Hồng" và "con rồng cháu tiên".  Họ Hồng Bàng bắt đầu từ Kinh Dương Vương, cha của Lạc Long Quân.   

*

Đạo Giáo có nguồn gốc từ 1 học phái triết học là Đạo Gia và 1 triết gia của Đạo Gia là Lão Tử nên có tên là Đạo Giáo (từ Đạo Gia) hay còn gọi là Lão Giáo (từ Lão Tử).  

Đạo Gia (cùng với Nho Gia trong Lục Gia) là một học phái triết học trong cuối thời Xuân Thu và thời Chiến Quốc ở Trung Quốc xuất hiện từ triết gia là Lão Tử với sách Đạo Đức Kinh của ông.  Đạo Gia trước tiên có tên là Đạo Đức Gia dựa trên Đạo Đức Kinh rồi được gọi tắt thành Đạo Gia.  Theo Đạo Đức Kinh, Đạo là cái bởi đó mọi vật sinh ra.  Khi sinh ra, riêng mỗi vật đều nhận từ cái phổ biến một phần từ Đạo gọi là Đức, do đó Đức có nghĩa là "tiềm thể" hay "đức tính" của riêng mỗi vật.  Từ ngữ "Đạo Đức" từ Đạo Đức Kinh của Nho Gia có nghĩa hoàn toàn khác với từ ngữ "Đạo Đức" (hay Luân Lý) của Nho Gia và Nho Giáo.  

Lão Tử và những triết gia của Đạo Gia chủ trương xuất thế không liên quan đến chính trị, ngoại giao và quân sự như những triết gia khác của Nho Gia (và những Gia khác trong Lục Gia).  Họ chính là những Ẩn sĩ lánh xã hội con người mà sống với thiên nhiên trong rừng núi vắng vẻ.  Lần lần, theo truyền thuyết, những Ẩn sĩ này tu mà trường sanh không chết và thành Tiên như trường hợp của Quỷ Cốc Tiên sanh trong thời Chiến Quốc.  Sau khi nhà Tần thống nhất Trung Quốc (221 tr CN) rồi đến nhà Hán cai trị Trung Quốc (từ thế kỷ thứ 3 tr CN), lịch sử có ghi rằng một khai quốc công thần của nhà Hán là Trương Lương có gặp một ông Tiên là Huỳnh Thạch Công khi còn trẻ rồi sau khi thành công ông từ quan tại triều đình mà đi tu Tiên với một ông Tiên là Xích Tòng Tử. 

Nhà Hán (từ thế kỷ thứ 3 tr CN) dùng triết lý của Nho Gia, gọi là Nho Giáo, cho chế độ quân chủ.  Các Nho Sĩ thi đậu và làm quan trong guồng máy hành chánh của vua nhà Hán.  Trong khi đó trong dân gian có xuất hiện những Đạo Sĩ.  Đạo Sĩ dùng phương thuật, tế lễ, bùa chú, kinh kệ, thờ cúng, trị bệnh... như là những phép lạ thần thông và đưa ra những giáo lý về sinh mạng siêu hình như Tiên, Thần, Rồng (Long), Ma, Quỷ, Yêu... cũng như về thế giới siêu hình như Thiên Giới (có Thiên Đình), Địa Ngục... để dùng cho sự tôn thờ tín ngưỡng.  Từ những Đạo Sĩ này có Đạo Giáo và Đạo Sĩ nổi tiếng được biết đầu tiên trong lịch sử vào cuối đời nhà Hán là Trương Đạo Lăng, cháu 8 đời của Trương Lương.  

Đạo Giáo lấy Tiên và Tu Tiên làm tôn chỉ căn bản, tôn Lão Tử là Tiên và là giáo chủ (gọi là Thái Thượng Lão Quân), và giáo pháp tu thành Tiên dựa trên Đạo Đức Kinh của Đạo Gia (từ triết gia Lão Tử sống vào thời Xuân Thu!).  Do đó nó có tên là Đạo Giáo hay Lão Giáo. 

Từ đó cho đến khi Trung Quốc tiếp xúc với khoa học của Tây Phương vào thế kỷ 19; Đạo Giáo (Lão Giáo) là tín ngưỡng tôn thờ thịnh hành nhất trong xã hội của người Trung Hoa dưới chính thể quân chủ, song song với một tôn giáo khác là Phật Giáo.  Đạo Giáo cũng có tôn thờ một số Phật và Bồ Tát của Phật Giáo. 

Thực tế, trong thời quân chủ từ đời nhà Hán (thế kỷ thứ 3 tr CN) cho đến đầu thế kỷ 20 trước thời Dân Quốc (hơn 2000 năm); nhân sinh quan hữu hình của người Trung Hoa dựa theo Nho Giáo và tín ngưỡng tôn thờ siêu hình của người Trung Hoa dựa theo Đạo Giáo (Lão Giáo).  Tuy nhiên từ sự du nhập của khoa học Tây phương; Đạo Giáo trở thành "mê tín dị đoan"! 

Theo Đạo Giáo, Tiên được nghĩ là Con người tu thành Tiên mà không phải Chết do đó không phải xuống Địa Ngục do đó không phải vướng Luân Hồi.

Tiên (= hoàn toàn thành Tiên) có thể: 

    ở Trần gian hữu hình (= Địa Tiên)

    ở Tiên cảnh siêu hình của Trần Gian (= Thần Tiên) 

    ở Thiên Giới siêu hình, thường là ở Thiên Đình (= Thiên Tiên).  

Nhơn Tiên là Con người tu chưa được hoàn toàn thành 3 bậc Tiên (Địa Tiên, Thần Tiên và Thiên Tiên), vẫn phải chết xuống Địa Ngục và Đầu thai theo Lục Đạo.  Thực tế có thể đó là Đạo Sĩ của Đạo Giáo. 

Quỷ Tiên thật ra là Thần ở địa phương của Hạ Giới (Trần Gian).

Đạo Giáo của người Trung Hoa quan niệm rằng Hạ Giới là Mặt Đất và bao quanh 4 phía là Bốn Biển (Tứ Hải).  Mặt Đất có những Sông và Hồ.  

Thủy Giới siêu hình của Biển, Sông và Hồ có những vị Thần là Rồng (Long) cai quản, gọi là Long Thần ở Thủy phủ.  Rồng (Long, Long Thần) cũng siêu hình như Thủy Giới của Đạo Giáo. 

Mỗi một Biển (của 4 Biển) cũng như mỗi một Sông hay Hồ có 1 vua Rồng gọi là Long Vương.  Long Vương, cũng là Thần, nhưng là vua của những Long Thần khác.  (Có khi Long Vương ở Sông Hồ được gọi là Long Quân).

Ở Thủy Giới siêu hình của Đạo Giáo, 

    Tứ Hải Long Vương ngang hàng với Diêm Vương của Địa Ngục.  

    Long Vương (Long Quân) ở Sông Hồ hay các Long Thần khác ngang hàng với Thần ở địa phương ở Hạ Giới (như Thổ Địa). 

d) Tài liệu tham khảo = sách "Lĩnh Nam Trích Quái"

Quan niệm Rồng Tiên và phản khoa học hiện đại là ảnh hưởng từ Đạo Giáo của người Trung Hoa và "Kỷ Hồng Bàng Thị" của Đại Việt Sử Ký Toàn Thư lấy gần như nguyên văn từ "Truyện Hồng Bàng" của Lĩnh Nam Trích Quái, quyển sách của người Việt trích những chuyện quái dị hoang đường theo Đạo Giáo của người Trung Hoa.  

Kể cả những chi tiết "sử liệu" từ Đế Minh (và Thần Nông) của Kỷ Hồng Bàng Thị cũng chép từ "Truyện Hồng Bàng" của sách Lĩnh Nam Trích Quái!

B. Truyện Hồng Bàng của Lĩnh Nam Trích Quái

a) Nguyên văn

1. 

Cháu ba đời Viêm Đế họ Thần Nông tên là Đế Minh, sinh ra Đế Nghi, rồi đi nam tuần đến Ngũ Lĩnh, gặp được nàng con gái Vụ Tiên đem lòng yêu mến mới cưới về, sinh ra Lộc Tục, dung mạo đoan chính, thông minh túc thành; Đế Minh lấy làm lạ, cho nối ngôi vua.  Lộc Tục cố nhường cho anh.  Đế Minh lập Đế Nghi làm tự quân cai trị phương Bắc, phong Lộc Tục làm Kinh Dương Vương cai trị phương Nam, đặt quốc hiệu là Xích Quỷ Quốc (Nước Xích Quỷ).

2. 

Kinh Dương Vương xuống Thủy phủ, cưới con gái vua Động Đình là Long Nữ sinh ra Sùng Lãm tức là Lạc Long Quân; Lạc Long Quân thay cha để trị nước, còn Kinh Dương Vương thì không biết đi đâu.  Lạc Long Quân dạy dân ăn mặc, bắt đầu có trật tự về quần thần, tôn ty, có luân thường về phụ tử, phu phụ; hoặc có lúc đi về Thủy phủ nhưng trăm họ vẫn được yên ổn.  Dân lúc nào có việc thời kêu Lạc Long Quân: "Bố đi đàng nào, không đến mà cứu chúng ta" (Người phương Nam gọi Cha bằng Bố, gọi Quân bằng Vua là tự đấy), thì Lạc Long Quân lập tức đến ngay, uy linh cảm ứng không ai có thể trắc lượng được.

3. 

Đế Nghi truyền ngôi cho Đế Lai cai trị phương Bắc; nhân khi thiên hạ vô sự, sực nhớ đến chuyện ông nội là Đế Minh nam tuần gặp được tiên nữ, Đế Lai bèn khiến Xi Vưu tác chủ quốc sự mà nam tuần qua nước Xích Quỷ, thấy Lạc Long Quân đã về Thủy phủ, trong nước không vua, mới lưu ái thê là Âu Cơ cùng với bộ chúng thị thiếp ở lại hành tại.  Đế Lai chu du khắp thiên hạ, trải xem tất cả hình thể, trông thấy kỳ hoa dị thảo, trân cầm dị thú, tê tượng, đồi mồi, kim ngân, châu ngọc, hồ tiêu, nhũ hương, trầm đàn, các loại sơn hào hải vị không thứ nào là không có; khí hậu bốn mùa lại không nóng không lạnh; Đế Lai ái mộ quá quên cả ngày về.

4. 

Nhân dân nước Nam (nước Xích Quỷ) khổ về sự phiền nhiễu, không yên ổn như xưa, đêm ngày mong đợi Lạc Long Quân về nên mới đem nhau kêu rằng:

     Bố ở phương nào, nên mau về cứu nhân dân.

Lạc Long Quân bỗng nhiên lại về, thấy nàng Âu Cơ ở một mình, dung mạo đẹp lạ lùng, yêu quá, mới hóa ra một chàng nhi lang phong tú mỹ lệ, tả hữu thị tùng đông đảo, tiếng đàn ca vang tới hành tại.  Âu Cơ trong thấy mà lòng cũng ưng theo; Lạc Long Quân bèn rước nàng về núi Long Trang.  

Đế Lai về không thấy Âu Cơ bèn sai quần thần tìm khắp thiên hạ.  Lạc Long Quân có thần thuật, biến hiện trăm cách, nào là yêu tinh quỷ mị, nào là long xà hổ tượng, kẻ đi tìm úy cụ, không dám lục đảo tận cù     ng.  Đế Lai trở về phương Bắc truyền ngôi cho Đế Du Võng.  Đế Du Võng truyền lại cho Xi Vưu cùng với Hoàng Đế đánh nhau ở Bản Tuyền và Trác Lộc không hơn nên tử trận.  Họ Thần Nông bèn mất.

5. 

Âu Cơ ở với Lạc Long Quân giáp một năm, sinh ra một bọc trứng, cho là điềm không hay nên đem bỏ ngoài đồng nội, hơn bảy ngày, trong bọc nở ra một trăm trứng, mỗi trứng là một con trai; bà đem về nuôi nấng, không cho ăn, cho bú mà tự nhiên trường đại, trí dõng song toàn, ai cũng úy phục, bảo nhau đó là những anh em phi thường.

Lạc Long Quân ở lâu dưới Thủy phủ; mẹ con ở một mình, nhớ về nước ở phương Bắc liền đi lên biên cảnh; Hoàng Đế nghe tin lấy làm sợ mới phân binh trấn ngự quan tái; mẹ con không về Bắc được, đêm ngày gọi Lạc Long Quân:

     Bố ở phương nào làm cho mẹ con ta thương nhớ!

Lạc Long Quân hốt nhiên lại đến, gặp mẹ con ở Tương Dã; Âu Cơ nói:

     Thiếp vốn người phương Bắc, cùng ở một nơi với Quân, sinh được một trăm trai mà không có gì cúc dưỡng, xin cùng theo nhau chớ nên xa bỏ, khiến cho ta là người không chồng không vợ một mình vò võ.

Lạc Long Quân bảo:

Ta là loài Rồng sinh trưởng ở thủy tộc, nàng là giống Tiên, người ở trên đất, vốn chẳng như nhau, tuy rằng lấy khí âm dương hợp lại mà có con, nhưng phương viên bất đồng, thủy hỏa tương khắc, khó mà ở cùng nhau trường cửu.  Bây giờ phải ly biệt, ta đem năm mươi trai về Thủy phủ phân trị các xứ; năm mươi trai theo nàng ở trên đất, chia nước mà cai trị, dù lên núi xuống nước nhưng có việc thì cùng nghe, không được bỏ nhau.

6. 

Trăm trai đều nghe mệnh, rồi mới từ giả ra đi.  Âu Cơ cùng với năm mươi người con trai ở tại Phong Châu (bây giờ là huyện Bạch Hạc), tự suy tôn người hùng trưởng lên làm vua, hiệu là Hùng Vương, quốc hiệu là Văn Lang; về bờ cõi của nước thì Đông giáp Nam Hải, Tây đến Ba Thục, Bắc đến Động Đình Hồ, Nam đến nước Hồ Tôn (bây giờ là nước Chiêm Thành), chia trong nước ra làm mười lăm Bộ là: Giao Chỉ, Chu Diên, Ninh Sơn, Phúc Lộc, Việt Thường, Ninh Hải, Dương Tuyền, Quế Dương, Vũ Ninh, Hoài Hoan, Cửu Châu, Nhật Nam, Quế Lâm, Tượng Quận, sai các em phân trị, đặt em thứ là tướng võ tướng văn; tướng văn gọi là Lạc Hầu, tướng võ gọi là Lạc Tướng, con trai vua gọi là Quan Lang, con gái vua gọi là Mỵ Nương, quan Hữu ty gọi là Bố Chính, thần bộc nô lệ gọi là nô tỳ, xưng thần là khôi, đời đời cha truyền con nối gọi là Phụ đạo, thay đời truyền cho nhau đều hiệu là Hùng Vương không đổi.

7. 

Dân ở rừng núi xuống sông ngòi đánh cá thường bị giao long làm hại nên bạch với vua (Hùng Vương).  Vua bảo rằng:

Ở núi là loài Rồng cùng với thủy tộc có khác, bọn chúng ưa đồng mà ghét dị cho nên mới xâm hại.

Bèn khiến lấy mực châm hình trạng thủy quái ở thân thể, từ đó tránh được nạn giao long cầm hại; cái tục văn thân của Bách Việt thực khởi thủy từ đấy.

8. 

Ban đầu quốc dân ăn mặc chưa đủ phải lấy vỏ cây làm áo mặc, dệt cỏ ống làm chiếu nằm, lấy cốt gạo làm rượu, lấy cây quang lang cây soa đồng làm bánh; lấy cầm thú, cá tôm làm nước mắm, lấy rễ gừng làm muối; lấy dao cầy, lấy nước cấy; đất trồng nhiều gạo nếp, lấy ống tre thổi cơm, gác cây làm nhà để tránh nạn hổ lang, cắt ngắn đầu tóc để tiện vào rừng núi; con đẻ ra lót lá chuối cho nằm; nhà có người chết thì giã cối gạo để cho hàng xóm nghe mà chạy đến cứu giúp; trai gái cưới nhau trước hết lấy muối làm lễ hỏi; rồi sau mới giết trâu để làm lễ thành hôn, đem cơm nếp vào trong phòng cùng ăn với nhau cho hết, rồi sau mới tương thông; lúc bấy giờ chưa có trầu cau nên phải thế.

9. 

Bách Nam là thủy tổ của Bách Việt vậy. 

b) Nguồn gốc "Con Rồng Cháu Tiên"

Nguồn gốc "Con Rồng Cháu Tiên" thường dẫn từ câu của nói của Lạc Long Quân với Âu Cơ.

     "Ta là giống Rồng, nàng là giống Tiên, thủy hỏa khác nhau, chung hợp thật khó" (trong Đại Việt Sử Ký Toàn Thư)

     "Ta là loài Rồng sinh trưởng ở thủy tộc, nàng là giống Tiên, người ở trên đất, vốn chẳng như nhau, tuy rằng lấy khí âm dương hợp lại mà có con, nhưng phương viên bất đồng, thủy hỏa tương khắc, khó mà ở cùng nhau trường cửu" (trong Lĩnh Nam Trích Quái)

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư không giải thích tại sao Âu Cơ là giống Tiên vì Lĩnh Nam Trích Quái không giải thích.

Tuy nhiên nguồn gốc "Con Rồng Cháu Tiên" của người Việt thật sự là từ Lạc Long Quân.

Theo Lĩnh Nam Trích Quái và Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Lạc Long Quân: 

     là dòng giống Tiên vì bà nội là Tiên (con gái Vụ Tiên): Đế Minh lấy con gái Vụ Tiên mà sinh ra Kinh Dương Vương.

     là dòng giống Rồng vì mẹ là Thần Long: Kinh Dương Vương lấy con gái Động Đình Quân gọi là Thần Long sinh ra Lạc Long Quân.

c) Sự khác biệt giữa Đại Việt Sử Ký Toàn Thư và Lĩnh Nam Trích Quái

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư chép lại từ Lĩnh Nam Trích Quái nhưng có sửa đổi tạo nên vài chi tiết khác biệt 

*

Theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Âu Cơ là con gái của Đế Lai nhưng không nói rõ Đế Lai là ai?

Thật ra Đại Việt Sử Ký Toàn Thư chép lại từ Lĩnh Nam Trích Quái nhưng có tự thay đổi:

     Thay vì viết Âu Cơ là vợ trước của Đế Lai như Lĩnh Nam Trích Quái thì Đại Việt Sử Ký Toàn Thư lại viết Âu Cơ là con của Đế Lai và không giải thích Đế Lai là ai.

Theo Lĩnh Nam Trích Quái, 

     Đế Lai là con của Đế Nghi, nối ngôi làm vua Phương Bắc.  Lạc Long Quân là con của Kinh Dương Vương Lộc Tục, nối ngôi làm vua Phương Nam.  

     Đế Nghi và Kinh Dương Vương là hai anh em cùng cha khác mẹ.  Mẹ của Kinh Dương Vương là con của Vụ Tiên.  

     Cha của Kinh Dương Vương và Đế Nghi là Đế Minh.  Đế Nghi và Đế Minh không có thuộc dòng dõi Tiên hay Rồng (Long). 

Như vậy, Lạc Long Quân lấy Âu Cơ đã là vợ của người anh bà con chú bác với mình là Đế Lai.  Lĩnh Nam Trích Quái theo Đạo Giáo nên không bị bó buộc bởi "luân thường" của Nho Giáo.  Đại Việt Sử Ký Toàn Thư còn có theo Nho Giáo nên phải sửa lại là "Âu Cơ là con của Đế Lai" và không dám viết lai lịch của Đế Lai vì nếu thố lộ ra thì Lạc Long Quân lấy cháu của mình là Âu Cơ làm vợ!  Điều này lại không đúng với luân thường đạo lý của Nho Giáo. 

*

Lĩnh Nam Trích Quái viết rõ ràng về chuyện sinh 100 con trai của Âu Cơ:

Âu Cơ ở với Lạc Long Quân giáp một năm, sinh ra một bọc trứng, cho là điềm không hay nên đem bỏ ngoài đồng nội, hơn bảy ngày, trong bọc nở ra một trăm trứng, mỗi trứng là một con trai; bà đem về nuôi nấng, không cho ăn, cho bú mà tự nhiên trường đại, trí dõng song toàn, ai cũng úy phục, bảo nhau đó là những anh em phi thường.

Đại Việt Sử Ký chép lại nhưng chỉ viết vắn tắt là "sinh ra trăm con trai (tục truyền sinh trăm trứng)".  Như vậy Đại Việt Sử Ký cũng không tin câu chuyện "phản khoa học tự nhiên" này của Lĩnh Nam Trích Quái. 

*

Về nguồn gốc của Hùng Vương và nước Văn Lang có sự khác biệt khi Đại Việt Sử Ký chép lại từ Lĩnh Nam Trích Quái.

- Theo Lĩnh Nam Trích Quái, Hùng Vương và nước Văn Lang có từ Âu Cơ.

Lĩnh Nam Trích Quái viết:

     Lạc Long Quân bảo:

- Ta là loài Rồng sinh trưởng ở thủy tộc, nàng là giống Tiên, người ở trên đất, vốn chẳng như nhau, tuy rằng lấy khí âm dương hợp lại mà có con, nhưng phương viên bất đồng, thủy hỏa tương khắc, khó mà ở cùng nhau trường cửu.  Bây giờ phải ly biệt, ta đem năm mươi trai về Thủy phủ phân trị các xứ; năm mươi trai theo nàng ở trên đất, chia nước mà cai trị, dù lên núi xuống nước nhưng có việc thì cùng nghe, không được bỏ nhau.

Trăm trai đều nghe mệnh, rồi mới từ giả ra đi.  Âu Cơ cùng với năm mươi người con trai ở tại Phong Châu (bây giờ là huyện Bạch Hạc), tự suy tôn người hùng trưởng lên làm vua, hiệu là Hùng Vương.

- Theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Hùng Vương và nước Văn Lang có từ Lạc Long Quân.

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư viết: 

     Một hôm vua (Lạc Long Quân) bảo Âu Cơ rằng: "Ta là giống Rồng, nàng là giống Tiên, thủy hỏa khác nhau, chung hợp thật khó".  Bèn từ biệt nhau, chia 50 con theo mẹ về núi, 50 con theo cha (Lạc Long Quân) về miền Nam (có bản chép là về Nam Hải), phong con trưởng làm Hùng Vương, nối ngôi vua.   

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư của nhà Lê theo Nho Giáo nên Hùng Vương là người con trai trưởng phải làm vua từ người Cha là Lạc Long Quân.

Lĩnh Nam Trích Quái của nhà Trần lúc chưa có trọng Nho Giáo nên viết theo địa lý và Đạo Giáo.  Rồng (Lạc Long Quân) phải ở dưới nước còn Tiên hoặc con người (Âu Cơ) ở trên đất nước.

II. VUA HÙNG VƯƠNG VÀ NƯỚC VĂN LANG 

Một quốc gia (một nước) phải hội đủ 3 thành phần là dân tộc, lãnh thổ và chánh quyền.  

     Lãnh thổ thiên nhiên đầu tiên của nước Việt chúng ta là Miền Bắc của nước Việt Nam ngày nay với ranh giới ở phía nam có thể là đèo Ngang hay đèo Hải Vân.  Từ nhiều thế kỷ trước Công Nguyên (CN), đã có Dân tộc sống ở lãnh thổ này tạo thành một xã hội nhưng chưa có chính quyền chính thức nên chưa gọi được là một quốc gia (hay một nước).  Ở một thời điểm nào đó xã hội này có một vị Vua (monarch) lập chính quyền thống trị dân tộc và lãnh thổ thì lập nên một quốc gia (hay một nước).  

     Nước Văn Lang, quốc gia đầu tiên của người Việt chúng ta, được thành lập bởi vua Hùng Vương đầu tiên (vua Hùng Vương thứ nhất) với Chính quyền quân chủ và được thống trị bởi nhiều vua Hùng Vương nối tiếp nhau với cùng một dòng họ.  Dân tộc của nước Văn Lang là người Lạc Việt (1 trong những người Bách Việt) đã có trước nước Văn Lang. 

Người Việt chúng ta thường hãnh diện là con cháu của vua Hùng Vương và gọi là Tổ Hùng Vương.  Tuy nhiên thiển nghĩ người Lạc Việt phải có trước vua Hùng Vương và vua Hùng Vương chỉ là một người Lạc Việt và có tổ tiên là người Lạc Việt như vậy Hùng Vương không có thể là Tổ của người Lạc Việt và không là Tổ của người Việt Nam chúng ta ngày nay.  Thiển nghĩ tổ tiên của người Việt chúng ta sau khi dành lại độc lập từ Trung Quốc vào năm 938 cho đến ngày nay phải là người Lạc Việt.  

Sau Lĩnh Nam Trích Quái vài trăm năm, lấy tài liệu không phải là sử liệu trung thực của Lĩnh Nam Trích Quái, Đại Việt Sử Ký Toàn Thư của nhà Hậu Lê đem vào chính sử lịch sử vua Hùng Vương và nước Văn Lang!

Sau Đại Việt Sử Ký Toàn Thư nhiều thế kỷ, Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục với thêm sử liệu của người Trung Hoa viết lại cho đúng được phần nào sử địa của nước Văn Lang và vua Hùng Vương.  Tuy nhiên Cương Mục cũng không thể nào chứng minh câu chuyện về nguồn gốc "rồng tiên" của vua Hùng Vương theo Lĩnh Nam Trích Quái (và Đại Việt Sử Ký Toàn Thư chép lại) là có thật được.  

Gần đây, sách Đại Việt Sử Lược, một sách sử khuyết danh, được tìm thấy ở Trung Quốc.  Sách được viết vào thời nhà Trần và không có đề cập đến nguồn gốc "rồng tiên" của Hùng Vương.  Sách Đại Việt Sử Lược cũng giúp viết cho đúng thêm lịch sử của nước Văn Lang và vua Hùng Vương về những chi tiết mà Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục không làm được.  Mặc dù có nhiều tranh cãi về giá trị chân thực của Đại Việt Sử Lược, tuy nhiên so với Lĩnh Nam Trích Quái thì Đại Việt Sử Lược hợp lý với khoa học và giáo khoa sử địa hơn nhiều.

A. Đại Việt Sử Ký Toàn Thư

Theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, nước Văn Lang do vua Hùng Vương (đầu tiên) thành lập.  Nước Văn Lang có cùng lãnh thổ và dân tộc với nước Xích Quỷ.  

     Nước Xích Quỷ do ông nội của vua Hùng Vương đầu tiên là vua Kinh Dương Vương Lộc Tục lập ra và truyền ngôi cho cha của vua Hùng Vương đầu tiên là vua Lạc Long Quân.  (Lạc Long Quân là con của Kinh Dương Vương).   

     Lạc Long Quân và vợ là Âu Cơ có 100 người con trai và Lạc Long Quân truyền ngôi cho người con trưởng làm vua là vua Hùng Vương đầu tiên.  Vua Hùng Vương đầu tiên đặt tên mới cho nước là Văn Lang (đổi quốc hiệu từ Xích Quỷ thành ra Văn Lang).  

     Vua của nước Văn Lang đều gọi là Hùng Vương và cha truyền con nối cùng một dòng họ là họ Hồng Bàng (Hồng Bàng thị). Họ Hồng Bàng bắt đầu từ Kinh Dương Vương và Lạc Long Quân.

Theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, 

     Lịch sử của nước Xích Quỷ và nước Văn Lang kéo dài 2622 năm (2878 tr CN - 258 tr CN) bắt đầu từ vua Kinh Dương Vương (năm 2879 tr CN), vua Lạc Long Quân, vua Hùng Vương đầu tiên cho đến vua Hùng Vương cuối cùng.  Vua Hùng Vương cuối cùng thua vua An Dương Vương Thục Phán và mất nước Văn Lang.  An Dương Vương lập nước mới bao gồm nước Văn Lang và đặt tên nước là Âu Lạc (năm 257 tr CN). 

     Đại Việt Sử Ký Toàn Thư (và Lĩnh Nam Trích Quái) không có cho biết có bao nhiêu vua Hùng Vương trị vì nước Văn Lang trong lịch sử của nước Văn Lang.  Đại Việt Sử Ký Toàn Thư không có viết là 18 Hùng Vương.  Do đó trong hơn 2000 năm lịch sử, nước Văn Lang không giới hạn với 18 vua Hùng Vương như mọi người chỉ trích Đại Việt Sử Ký Toàn Thư.

Lúc bắt đầu của nước Xích Quỷ (2878 tr CN) và nước Văn Lang có cùng một lãnh thổ , theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư:

     Lãnh thổ đông giáp biển Nam Hải, tây đến Ba Thục, bắc đến hồ Động Đình, nam giáp nước Hồ Tôn, tức nước Chiêm Thành, nay là Quảng Nam.  Lãnh thổ này gồm miền Nam của Trung Quốc (trừ tỉnh Tứ Xuyên = Ba Thục) và miền Bắc của Việt Nam ngày nay.  Biên giới phương Bắc là sông Trường Giang (Dương Tử), Động Đình Hồ và dãy núi Ngũ Lĩnh của Trung Quốc và biên giới phương Nam là đèo Ngang hay đèo Hải Vân của Việt Nam.  Nước Xích Quỷ và nước Văn Lang có cùng một lãnh thổ.  

     Dân tộc có lẽ là những giống người Bách Việt.

Lúc chấm dứt của nước Văn Lang, theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư:

Lãnh thổ lại chỉ là miền Bắc của Việt Nam ngày nay, trong đời vua Hùng Vương cuối cùng.  

Sử Ký không có viết chi tiết về dân tộc và không hề nói đến dân tộc Lạc Việt, một giống người trong những giống người Bách Việt.  

Bách Việt là những giống người gọi chung là Việt sống (trong thời của nước Xích Quỷ và nước Văn Lang) ở miền Nam của nước Trung Quốc và ở miền Bắc của nước Việt Nam ngày nay.  Vì có nhiều giống người cho nên sử gia Trung Hoa gọi tổng quát là Bách Việt chứ không có nghĩa là 100 Việt.  Bách = 100.  Danh hiệu Bách Việt thật ra phải là Chư Việt (như Chư Hầu). 

Theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, nước Văn Lang ngay từ lúc đầu chia ra làm mười lăm (15) Bộ là: Giao Chỉ, Chu Diên, Ninh Sơn, Phúc Lộc, Việt Thường, Ninh Hải, Dương Tuyền, Quế Dương, Vũ Ninh, Hoài Hoan, Cửu Châu, Nhật Nam, Quế Lâm, Tượng Quận,