CAU TRẦU GÓC CHỢ

Mỗi sáng tôi đều ra ngồi quán cà phê trước khu chợ gần nhà. Quán bình dân, cà phê không ngon nhưng ngồi riết rồi quen, không đi lại thấy nhớ. Nhớ cái không khí bát nháo, tiếng nói chuyện ồn ào của những người buôn gánh bán bưng, mấy anh công chức, mấy cụ già sáng sáng tấp vào đây. Tiện thể mình cũng đi bộ một vòng tập thể dục luôn vậy mà. Quán cà phê ở gần con đường nhỏ dẫn vào chợ. Ngay góc chợ đó hôm nào một chị tuổi trung niên, mặt mày hiền lành cũng bày ngay dưới đất một mẹt cau, một ốp trầu, hũ vôi bên cạnh mấy sề chuối, cóc và mấy thứ linh tinh khác. Trầu xanh chỉ một ốp đặt trên mâm, buồng cau kế bên cũng ít trái thôi chứ chẳng phải đầy đặn gì. Cái chỗ ngồi và mấy món hàng nhỏ nhoi dường như lọt thỏm trong khu chợ đông đúc và mấy hàng trái cây bề thế bên trên khiến tôi không để ý mỗi lần vào chợ. Hôm rồi có chị bán vé số ngồi uống cà phê bàn bên chợt bị chú ong vò vẻ bay lạc đến chích cho một phát, đau đến nhảy dựng. Ai đó liền kêu chị chạy lại góc chợ xin một ít vôi bôi vào sẽ hết nhức ngay tức thì. Đúng là vôi ăn trầu hay thiệt! Chị bán vé số chạy về miệng cười tí toét. Vậy nên tôi mới biết tới cái góc nhỏ bán trầu cau kia.

Mon men lại hỏi chuyện lúc chị bán hàng đang ngồi không mới biết nhà chị ở ngay thành phố, mấy món hàng kia đều có mối đem lại. Thường ngày trầu cau bán được rất ít. Giờ đâu ai ăn trầu nữa cô, họa chăng còn mấy bà lão, mấy người khách lại mua chỉ để cúng thôi. Lâu lâu mấy nhà có đám cưới chạy lại đây đặt buống cau, ốp trầu thì tui đặt lại dùm. Chị bán trầu cau nói vậy. Nghe mà chạnh nhớ đến hàng cau tầm vung trước cửa nhà ở quê chồng. Ngày trước cả xóm còn rất nhiều người ăn trầu nên má chồng tôi trồng thêm mấy nọc trầu vàng trong vườn. Mấy dây trầu quấn quanh, uốn lượn trên mấy cây dừa thẳng tắp, chỉ để biếu cho mấy bà bạn chứ không bao giờ bán. Thỉnh thoảng có người đến xin mấy dây lương (dây mọc dưới đất) để làm thuốc chửa bệnh đau cột sống hay thấp khớp gì đó. Những lúc có đám giỗ, đám cưới trong quê, nhìn mấy cụ già vừa nói chuyện vừa thong thả ngồi ngoáy trầu trên bộ ngựa gõ rồi nhai bỏm bẻm mà cảm thấy ấm áp làm sao! Tưởng như thời gian như đi chậm lại, hồn xưa phách cũ của làng quê, bến nước, sân đình vẫn còn đây và nét đẹp truyền thống của một nền "Văn hóa làng" vẫn còn hiện diện đâu đó. Giờ thì hàng cau trước nhà tôi đã bị đốn hết để mở rộng hương lộ, mấy dây trầu vàng bóng mượt từ ngày má chồng tôi mất cũng đã rụi tàn. Vả lại trong làng trong xóm nào còn ai ăn trầu nữa đâu. Thế hệ của những ông già bà cả cỡ má chồng tôi đã lần lượt khuất bóng hết rồi. Mấy đứa nhỏ lớp con cháu sau này có khi còn chưa thấy dây trầu, buồng cau nữa là.. Và vẻ đẹp rực rỡ một thời, nổi tiếng một thời của những miệt như "Mưới tám thôn vườn trầu", của những cô gái vườn trầu xưa chắc cũng trở thành huyền thoại mất thôi!

​

Đứng nói chuyện một lúc lại có một cô còn khá trẻ đến nhờ chị têm sẵn chục miếng trầu cau đem về. Cũng chẳng phải têm trầu cánh phượng hay làm khéo gì, chị bán trầu chỉ cuộnmiếng trầu xanh thành hình phễu rồi bổ trái cau làm tư nhét vào mỗi cái một miếng là xong. Không biết người mua đem về cúng kiếng hay đặt lên mâm thay thế cho cả buồng cau, ốp trầu trong đám cưới. Mọi thứ giờ tinh giản lắm rồi, đâu phải như ngày xưa nhà trai phải lựa buồng cau cho tròn, trái cau phải chẵn, phải đẹp, ốp trầu đặt trên mâm cũng phải là trầu vàng, lá nào lá nấy phải đều nhau..Chưa hết, khi mâm trầu cau đưa lên bàn thờ, cô dâu chú rễ còn chui vào trong màn tranh nhau hái cau, lấy trầu với ý nghĩ ai hái được trước sẽ cầm chịch trong gia đình. Đúng là vui hết biết luôn!

Chị bán hàng còn cho biết, có ngày chị chỉ bán được chục trái cau, vài lá trầu, chẳng nhiều nhặn gì, toàn khách quen thôi. Nghe mà nuối tiếc những ngày huy hoàng của trầu cau thuở nào. Lại nghĩ, giờ đã bước vào mùa xuân, mùa cưới xin rộn rả, không biết rồi có mấy người đến góc chợ này đặt những ốp trầu, buồng cau để trang trọng đặt lên mâm lễ cho cô dâu chú rễ chui vào màn tranh nhau hái cau, lấy trầu như ngày xưa? Dĩ nhiên, đời sống công nghiệp mà, "Đất lề, quê thói" đã ngày càng phai nhạt rồi! Và, những câu thơ như thế này có phải rồi sẽ bị lãng quên:

Nhà em có một giàn trầu

Nhà tôi có một hàng cau liên phòng

(Tương tư- Xuân Diệu)

Nguyễn Ngọc Tuyết

______________________________________________________