top of page
hmpg.jpg
Titlej (1).jpg
NguyenVinhLong.jpg

THƠ TRUYỆN

NGUYỄN VĨNH LONG

Durham, North Carolina

__________________

NVL_HonTre.png

ĐÊM CUỐI CÙNG Ở HÒN TRE

Gối đầu trên tiếng gió xa

nằm nghe biển gọi sóng va vách ngoài

trở mình tìm chút an bài

thấy đêm vẫn tối bóng hình hài trôi

 

Mới hay biển mặn pha đời

trong yêu thương lẫn ngọt bùi đắng cay

những căn nhà nấp hàng cây

theo hơi sương phủ kín ngày tháng sau

 

Nửa đêm bãi Dứa nghiêng đầu

nghe câu vọng cổ nỗi sầu thế nhân

nhà ai đèn thắp thật gần

nửa đưa tiễn ngọn nửa cầm chân đêm...

 

Cúi đầu từ biệt cố hương

sao lòng nghe lạnh những thương nhớ đầy

bóng người tưởng một vòng tay

nào ngờ biển rộng sóng dài trăm năm...

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_BaithoThangTu.JPG

Bao nhiêu năm rượu vẫn đầy

mời người uống lại vị cay năm nào

chút trái đắng chút niềm đau

chút da thịt máu chút màu tang thương

 

Xin nâng ly những đoạn trường

uống ngày tháng cạn mười phương cúi đầu

uống đời từng ngụm mưa mau

uống thân xác những áo nhàu nếp nhăn

 

Còn gì ở lại tháng năm

còn hương phấn cũ còn trầm tích xưa

tháng Tư uống mấy cho vừa

mời nhau ly rượu chiều mưa xứ người

 

Để rồi cũng giấc mơ thôi

đêm nằm rót mộng bờ môi thắm nồng

đưa người cuối một nhánh sông

tìm đâu bến đợi giữa trăm năm buồn...

 

Durham, North Carolina

 

Nguyễn Vĩnh Long

Lê Thị Kim Oanh

Bài Họa:

Tháng Tư Tan Tác

 

Một ly non nước dâng đầy

Môi chưa cạn chén men cay ngày nào

Sao tim nhức nhối nghẹn đau

Bầu trời Quốc táng tím màu xót thương

 

Nửa mảnh oằn gánh dặm trường

Nửa mảnh ly xứ tha phương giang đầu

Gió xoay chuyển hướng về mau

Bản đồ dân tộc xóa nhàu vết nhăn   

 

Ngày ấy đã 49 năm

Khơi lại ký ức thăng trầm ngày xưa

Ngậm ngùi như thể mới vừa...

Chia tay kẻ ở lệ mưa tiễn người

 

Gặp nhau trong mộng mà thôi

Đêm trăng mơ bóng mặn môi hương nồng

Thuyền tình lạc bến xa sông

Tháng Tư dậy sóng dòng đau xoáy buồn

 

Melbourne 4.2024

Kim Oanh

Trần Bang Thạch

Góp rượu, chung sầu với Nguyễn Vĩnh Long

 

Sáng sớm Houston trời ảm đạm

uống rượu mời sao nghẹn từng hơi!

Tại người pha rượu khóc đời

để rơi giọt đắng của thời tai ương?

hay ta cùng nỗi đoạn trường

cùng nhau uống cạn nỗi buồn tháng tư?

TBT


 

nvl_ThuyDuong.png

Thùy Dương, tiếng hát khói sương

 

Có lẽ đây không phải là sở trường, là lãnh vực mà tôi dám "mon men" bước vào. Âm nhạc, hơn nữa lại viết về một tiếng hát càng khó khăn hơn. Nhưng với tấm lòng yêu âm nhạc, là một người nghe, người thưởng thức về một tiếng hát mà tôi hằng yêu mến thuở nào, hôm nay và cả mai này. Phần khác, cũng để thay đổi khẩu vị cho người đọc, nếu có "múa rìu qua mắt thợ" thì cũng mong các bạn lượng tình. Bài viết về nữ ca sĩ Thùy Dương.

 

            Vào khoảng đầu thập niên 1990, đúng hơn là năm 1994, thì tôi nhận được quà tặng và lời giới thiệu của người bạn văn về một tiếng hát mới trên trung tâm nhạc Asia 2: kỷ niệm 10 năm thành lập ASIA. Người ca sĩ trẻ và mới có tên Thùy Dương. Lúc đó công việc làm của tôi phải thường xuyên đi lại trên các tiểu bang của Mỹ, thời gian ở nhà rất ít. Nên nhận được, tôi cất lên kệ để đó, hứa lòng sẽ có thời gian thư thả ngồi cà phê, tách trà thưởng thức. Vậy mà mãi vài tháng sau tôi mới có dịp ngồi xuống để lắng nghe.

                        "Một mai xa nhau xin nhớ cho nhau nụ cười
                       "Cho cuộc tình người hẹn hò nhau đến kiếp mai
                       "Đừng hận nhau nữa lệ nào em khóc cho đầy
                       "Tình đã ngủ trong sương khói, theo cơn gió lùa tả tơi... (1)

           

            Lần đầu xem và nghe "Một Mai Em Đi" (Trường Sa) với tiếng hát Thùy Dương, tôi lặng người "nổi gai ốc" và không rõ cảm xúc của mình. Tiếng hát lạ, thật lạ và thật ma mị. Tôi đã xem và nghe đi nghe lại nhiều lần, để khi tắt đầu máy, khúc nhạc dứt, những âm vang và ánh mắt vẫn còn lãng vãng trong tôi không rời. Giọng hát Thùy Dương không dày, mà mỏng như bước nhẹ trên từng phím nhạc và chừng như không hát, chỉ kể lể câu chuyện âm nhạc bằng làn điệu bổng trầm của mình. Nếu nghe cho kỷ, thì phát âm của cô có chút khuyết tật, luôn có vài chữ "bị đớt" và hơi "ngọng" trong âm giọng.  Thường chỉ xảy ra cho người có lưỡi ngắn và dày hơn bình thường. Đây là điều kỳ lạ, tối kỵ đối với người ca sĩ: "tròn vành rõ chữ" gần như là yếu tố căn bản, là điều kiện cần và đủ để khi luyện tập và xử lý bài hát. Nhưng với Thùy Dương thì ngược lại, giọng "đớt hơi ngọng" không phải là khuyết tật mà là ưu điểm, là dấu ấn đầy quyến rũ cho tiếng hát không lẫn lộn của cô. Chỉ có tiếng hát của ca sĩ Thùy Dương, "tiếng hát vàng ròng" (chữ của cố nhà văn Nguyễn Xuân Hoàng). Không phô trương, không vội vã cầu kỳ, Thùy Dương hát như lời tâm tình đầy xúc cảm, như thủ thỉ lời trần tình với người nghe và đặc biệt là cách xử lý bài hát tinh tế như một câu chuyện kể! Thùy Dương nổi tiếng và được khán giả ái mộ ngay từ bài hát đầu tiên trên Asia 2.

           

                        "Đêm nay đêm cuối cùng gần nhau
                       "Lệ buồn rưng rưng, lời hát thương đau
                       "Nhịp bước bâng khuâng ngoài phố lạnh
                       "Giọt sầu rơi rớt hồn phiêu linh
                       "Nắm tay không rời
                       "Cố hé run run môi cười
                       "Lúc chia tay bên trời tiếc thương
                       "Em ơi đêm cuối cùng gần nhau
                       "Hẹn rằng một ngày mai nối mộng ban đầu... (2)

 

            "Đêm Cuối Cùng" là ca khúc của nhac sĩ Phạm Đình Chương, cũng là tâm sự có thật đau buồn của tác giả. Tôi đã nghe nhiều ca sĩ hát, nhưng để hát như Thùy Dương thì là lần đầu tiên. Giọng hát và cách xử lý bài hát của cô không giống bất cứ người ca sĩ đàn anh, đàn chị nào đi trước. Giọng trầm buồn, sâu kín và có chút rã rời, lạc lõng của một người trong đêm cuối cùng chia tay... Đó là tố chất của giọng hát Thùy Dương, là phần thanh. Bên cạnh là nét đẹp thanh tú quyến rũ, với đôi mắt lúc nào cũng như e ấp dịu dàng, u buồn như mang một tâm sự sâu kín nào đó. Tất cả hình thành một tiếng hát riêng biệt, một cõi của Thùy Dương: trầm ấm, nồng nàn, diễm lệ với gương mặt chút lạnh nhạt, chút u buồn và ẩn khuất bao nỗi niềm riêng!

            Là tiếng hát được yêu mến, số lượng băng đĩa được ưu ái ủng hộ nhiều nhất của giới nghe nhạc thập niên 1990, nhưng thông tin về ca sĩ Thùy Dương không nhiều. Chỉ biết cô tên thật là Nguyễn Thùy Dương, sinh quán ở Đà Lạt, sang Mỹ năm 1992 và ra mắt khán giả hải ngoại năm 1993 với bài "Một Mai Em Đi" của nhạc sĩ Trường Sa trong chương trình Kỷ Niệm 10 Năm Thành Lập Asia. Người nữ ca sĩ khả ái này sống kín đáo như mang bên trong một tâm sự trầm mặc, chỉ để giữ cho riêng mình. Như cuộc đời không phải chỉ để nói hôm nay, ngày mai mà khi đi vào một kiếp đời khác?

                        "Hãy nói về cuộc đời
                       Khi tôi không còn nữa
                       Sẽ lấy được những gì
                       Về bên kia thế giới
                       Ngoài trống vắng mà thôi
                       Thụy ơi và tình ơi...  (3)

 

            Nghe Thùy Dương hát, nhìn khuôn mặt xinh đẹp trầm buồn và chừng như đôi mắt còn rất nhiều điều ẩn khuất muốn nói với tôi, với các bạn. Nhưng đôi mắt biết nói đó lại muốn lặng thinh để những dòng âm thanh tuôn chảy, những khúc hát qua từng cuộc tình, qua từng cuộc đời và mãi những về sau. Danh vọng đang ở đỉnh cao, tiếng hát vẫn còn nhiều hứa hẹn, đôi mắt u hoài vẫn còn nhiều điều muốn nói, ca sĩ Thùy Dương chợt lặng im rời xa sân khấu. Được biết lần cuối cùng Thùy Dương đứng trên sân khấu là Asia 53 (2007) với bài hát Bến Xuân (Văn Cao & Phạm Duy). Đã thấy nét thời gian đượm trên ánh mắt vương buồn, đã nghe những u hoài trong tiếng ngân nga nhịp khắc:

                        "Nhà tôi bên chiếc cầu soi nước
                       Em đến tôi một lần
                       Bao lũ chim rừng hợp đàn trên khắp bến xuân
                       Từng đôi rung cánh trắng ríu rít ca u ú ù u ú
                       Cành đào hoen nắng chan hoà!
                       Chim ca thương mến, chim ngân xa u ú ù u ú
                       Hồn mùa ngây ngất trầm vương...  (4)

           

            Tiếng hát của thành phố sương mù đã chọn cho mình con đường riêng tư khác, để lại bao nhiêu luyến thương nhung nhớ cho nhiều khán giả, cho bao nhiêu khách mộ điệu âm nhạc và đôi mắt ẩn khuất lệ buồn. Tiếng hát và đôi mắt của ca sĩ Thùy Dương, tiếng hát khói sương như một lần đã đến với sân khấu, đã đến với cuộc đời.                       

Durham, North Carolina 

Nguyễn Vĩnh Long

(1) Một Mai Em Đi -  Trường Sa

(2) Đêm Cuối Cùng - Phạm Đình Chương

(3) Khúc Thụy Du - nhạc Anh Bằng, thơ Du Tử Lê

(4) Bến Xuân - Văn Cao, Phạm Duy

NVL_NhoSG.png

Có hôm chợt nhớ Sài Gòn

nhớ hàng me dọc con đường lá bay

nhớ môi ngon nhớ quán đầy

nhớ bàn ghế thấp nhớ tay ấm mềm

 

Nhớ Sài Gòn còi giới nghiêm

tiếng rao khuya vọng nỗi niềm của đêm

nhớ bên gối mỏng hương tìm

nhớ bờ tóc xõa nằm nghiêng dáng trần

 

Nhớ Sài Gòn sau chiến tranh

cuộc phân ly nối những đành đoạn xưa

 chia nhau điếu thuốc chiều mưa

nhớ người ở lại lòng chưa lắng lòng

 

Nhớ Sài Gòn nắng mong manh

qua con phố nhỏ tìm quanh dáng người

như mây trôi giữa dòng đời

nhớ mùa mưa cũ còn rơi mắt buồn

 

Nhớ Sài Gòn bóng người thương

đành như con nước mười phương cúi đầu

nhớ Sài Gòn cuộc bể dâu

ngàn năm treo sợi tóc màu hư không...

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

nvl_phiasauolai.jpg

"R ồi Tết qua đi, sầu ở lại"  (*)

mỗi độ xuân về hoa tuyết bay

lạnh buốt lòng ai trời đất khách

nhìn xa xa đâu bóng quê nhà..?

 

Ly rượu đắng bao lần uống cạn

cuộc trăm năm đâu phải tình cờ

ngày chia tay buồn mấy cũng qua

năm tháng cũ phủ mờ trí nhớ

 

Khuôn mặt những người đi không nỡ

nên thôi đành dấu giọt phân ly

con đò nhỏ bến lùi đêm tối

bỏ sau lưng biết nói năng gì...

 

Nước biển mặn, ngàn năm biển mặn

đất quê người hạt muối thương tay

mưa theo gió mây về một phía

rơi mênh mông suốt kiếp đời này..!

 

Nguyễn Vĩnh Long

(*) thơ Cao Vị Khanh

nvl_cohoctro.JPG

Tình cờ chạm bóng hình năm tháng

cô học trò trường cũ ngày xưa

hàng bạch đàn mùa hoa trắng nở

in dáng gầy  sách vỡ cầm tay

 

Lớp học chiều mưa bay cửa sổ

chiếc áo ngồi cũ thấm bờ vai

từng dãy ghế hương mùi con gái

tiếng chim về gọi mấy bờ cây

 

Ngước mắt nhìn tuổi thôi mười tám

ước mơ nào gửi phấn mực xanh

có đôi lúc cúi đầu tự hỏi

chữ viết mau nào phải của mình..!?

 

Để nhiều năm, nhiều năm sau nữa

cô học trò bỏ lại sau lưng

con đò nhỏ bến bờ mãi đợi

khách qua sông con nước cũng buồn...

 

Chợt có lúc người qua trường cũ

tìm loanh quanh mấy dãy hành lang

chỉ thấy bóng thời gian theo nắng

về đâu đây từng nỗi muộn màng

 

Dòng đời chảy không lần trở lại

cô học trò ngồi đó đôi mươi

đôi mắt vẫn bâng khuâng như thể

cuộc trăm năm qua giữa giờ chơi

 

Cô học trò trường cũ tôi ơi..!

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

_________________

NVL_NgayTinhNhan.png

Ngày Tình Nhân

 

Nếu có thật Ngày Tình Nhân

anh sẽ tặng em những ngàn năm còn lại

trái đất mãi quay bao vòng tay tình ái

để những mai này còn có nụ hôn môi...

 

Chẳng lẽ hôm qua đã trôi không còn nữa

một góc đời chưa cảm nhận cuộc tình mau

đã vội hững hờ chừng như đã hết

chỉ mình thôi tiếc nuối bóng ngày sau

 

Điều gì để em tin tình yêu có thật

bởi một đời trôi lặng lẽ trái tim còn

nhịp đập bình thường, nhịp đập bình yên

như mây trắng ngàn năm mây trắng

 

Nếu có thật Ngày Tình Nhân

anh sẽ tặng em những gì em muốn

dù một lần, một lần trong yên lặng

môi đợi bờ môi khép vội phù vân...

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_mauao.png

Màu áo mới thương ơi

 

Cách nhau một mùa đông

bên nắng hiền rất nhẹ

bên gió luồn lá trở

hai nỗi nhớ lạ lùng

 

Bao năm rồi mười năm

chưa một lần gặp lại

người vẫn ngồi hai mươi

bên con đường nắng vội

 

Mùa xuân mang mùa đông

lòng người như sông cạn

giữa hai bờ mênh mông

con sóng đời đã khác

 

Hôm nay chợt nhớ người

những ngày đông báo tết

bóng quê nhà vời vợi

màu áo mới thương ơi...

 

Cận Tết Giáp Thìn, 2024

Nguyễn Vĩnh Long

_______________

NVL_2024Card.png

Ly Rượu Cù Lao

 

Ngày cúi mặt theo bờ vai người đợi

Gió mùa đâu thổi nhẹ phía hiên ngoài

Thôi cứ mặc cho dòng đời xuôi chảy

Mời em tôi ly rượu lẫn buồn vui

 

Cù lao Dài sao thời gian quá ngắn

Mới hôm qua còn mắt sóng môi cười

Ta đưa người như một nhánh sông trôi

Ngày trở lại buồn hơn ly rượu đắng

 

Rượu vừa cạn theo hoàng hôn tắt nắng

Mặt thân quen, nay kẻ mất người còn

Phà Thanh Bình ngang con nước Cổ Chiên

Một lần gặp đã môi mềm xa cách

 

Bốn mươi năm,

cũng dòng đời trước mặt

Ly rượu đầy xin gặp lại nhau đây

Mắt thôi đã ướt nhòa năm tháng cũ

Cù lao buồn tiếng gió ngậm bờ cây

 

Em yêu dấu, hãy nâng ly rượu cạn

Uống dùm tôi giọt dâu bể thăng trầm

Uống dùm tôi giọt tình mặn trăm năm

Trong đáy mắt xuôi một dòng dĩ vãng…

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

(kỷ niệm lần ghé lại cù lao Dài, huyện Vũng Liêm, Vĩnh Long)

tl_Xmastree.jpg

Mùa Giáng Sinh Xưa

 

Ừ thì như một thói quen

cây thông xanh nhấp nháy ánh đèn

ở nơi xứ lạ người ngoại đạo

cũng một đời vui, tin với em…

 

Chưa lần quỳ trước danh Thiên Chúa

anh chỉ vì em đến giáo đường

nửa đêm theo bước chân về cuối

xóm đạo bừng trong tiếng nhạc vang

 

Mừng Chúa chào đời, anh có em

niềm tin yêu còn mãi không ngừng

nhớ hôm em nhắc lời khấn nguyện

mới đó, mà qua những bão giông…

 

Mỗi mùa Giáng Sinh, mỗi mùa đông

trời lạnh ngoài kia, lạnh vô cùng

không biết bây giờ nơi xóm đạo

em có nhớ gì chuyện bể dâu?

 

Cảm ơn em, tình yêu nhiệm mầu

để rồi số phận chẳng tìm nhau

lỡ mai cánh cửa trần gian khép

mùa Giáng Sinh xưa, giờ phương nào..?

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_diquadoinhau.JPG

Mãi mãi là bao lâu

mà chừng như thoáng chốc

cơn gió mùa bắt gặp

mình đi qua đời nhau...

 

Mãi mãi là đây sao

môi hôn còn bỏ lỡ

giữa hai làn hơi thở

ta tìm nhau tình cờ

 

Mãi mãi là chia xa

người chưa lần gặp mặt

chừng như trong gang tấc

bên dấu yêu thật thà

 

Mãi mãi là nơi đâu

cuối con đường thiên cổ

nơi hẹn hò với gió

mình đi qua đời nhau...

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_Nguoithaycu.jpg

Ngôi trường nhỏ, tuổi thầy cũng nhỏ

Tóc lưa thưa mắt chẳng quen đời

Viên phấn trắng tay thầy cũng trắng

Sổ điểm bài, là cả cơ ngơi..!

 

Đời đổi mới sao lòng vẫn cũ

Lớp học ngày, đêm chẳng ngủ yên

Điều muốn nói ngập ngừng trên lớp

Cứ giảng bài như thể đành quên

 

Hăm bốn tuổi đã vài cọng bạc

Chuyện đời riêng chen lẫn chuyện trường

Muốn giả bộ sống đời như thể

Tai, mắt mù không biết buồn thương

 

Bữa cơm cá, canh rau lót dạ

Đã quen thân bao nỗi nhọc nhằn

Ly cà phê bữa có bữa không

Vẫn tha thiết yêu màu phấn trắng

 

Thầy đã vậy, trò càng lận đận

Vượt quê xa, tá túc ở nhờ

Chiếc áo rách biết nhờ ai vá

Hôm bệnh nằm chẳng có người lo

 

“Đêm không ngủ”, sương về rất lạnh

Lửa sân trường vai ấm bờ vai

Câu hát cũ mượn lời nhau để

Gửi nghĩa tình, ước hẹn ngày mai

 

Khuya chợt giấc nằm nghe gió trở

Những chuyến đò bỏ lại sau lưng

Bạn bè cũ, thầy cô lớp học

Chút hành trang nét chữ ngập ngừng

 

Dòng đời rộng, phận người rất hẹp

Trò tha hương thầy cũng tha hương

Đếm thời gian trên vạn nẻo đường

Chợt ngoảnh mặt bao đời thôi lỡ

 

Người ở lại càng dài nỗi nhớ

Những đổi thay trải hết một đời

Giờ tất cả chừng như đã định

Một kiếp người vinh nhục, buồn vui..!

 

Chút kỷ niệm thoáng về bất chợt

Tháng năm dài cứ ngỡ hôm qua

Gió thơm ngoan sách vở học trò

Sân trường cũ bóng thầy dĩ vãng...

 

Durham, North Carolina

NVL

NVL_KhoiHuongCu.png

Mùi Hương Khói Cũ

Em chắp tay mùi hương khói cũ

Ngỡ trăm năm về lại đời này

Câu khấn nguyện như lời tĩnh lặng

Trên môi chờ đợi một bờ môi

 

Em có biết lòng tay ngón dại

Phút linh thiêng gió dựa vai đầy

Vòng đời khép núi đồi xuống thấp

Mùa bấc về thương lá hàng cây

 

Em chắp tay mùi hương khói cũ

Có hay rằng duyên kiếp quanh đây

Trong đáy mắt ghi hình quá khứ

Hiển linh này hóa tóc vương bay

 

Em thắp lại trái tim lần nữa

Giữa mênh mông tiền kiếp chẳng nhiều

Sẽ có tôi về theo sợi mỏng

Trên môi người dấu vết tin yêu..!

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

nvl_nguoicongaikinhcam.JPG

1.

    Bến đò chợ Giữa nằm ở ngã ba sông, một bên là chợ huyện, bên kia xuôi về kinh Cấm. Không ai còn nhớ tự bao giờ đã tên gọi khó nghe, đầy bí ẩn như vậy. Chỉ biết từ sau ngày “giải phóng”, chính quyền địa phương đã đổi tên mới là phường An Lạc. Nhưng vài năm sau, dân chúng trong huyện trở lại gọi tên cũ là phường kinh Cấm. Rồi kể cả chính quyền, cũng chẳng ai màng đến tên gọi của cái xóm nghèo xơ xác đó... Hầu hết dân trong vùng kinh Cấm sống bằng nghề đan và vá lưới gia truyền. Lưới kinh Cấm nổi tiếng cả huyện đẹp, bền và rẻ. Vậy mà dân chúng trong huyện không ai muốn léo lánh và cấm đoán cả con cái không được bén mãn đến gần. Người lớn kể lại rằng kinh Cấm là xóm của người cùi, thành lập từ thời Pháp thuộc. Trải qua nhiều đời, đến nay người ta cũng rất thận trọng và ái ngại phải nhắc đến. Chính quyền địa phương đã tổ chức nhiều chiến dịch cải cách, giáo dục dân chúng trong vùng về ấn tượng chia rẻ đó. Nhưng những cố gắng, kêu gọi chừng như không thay đổi được gì trong ý thức sinh hoạt của người dân trong huyện. Cuộc sống cứ lặng lẽ trôi theo sự tái lập của nề nếp và thói quen cũ...

 

    Cuối dãy chợ huyện là hàng bán và nhận đan, vá lưới. Phần lớn là người kinh Cấm, trong đó không ai không biết đến hàng lưới của Mây. Không phải nghề đan vá lưới của Mây khác với người chung quanh, nhưng chỉ vì Mây đẹp. Mây đẹp nổi tiếng cả vùng, cả huyện. Không những với nhan sắc rực rỡ, mặn mà Mây lại được cả nết hiền dịu, đảm đang. Mỗi ngày dập dìu trai tráng, đàn ông vãng lượn gian hàng lưới của nàng. Từ căn chòi lụp xụp, mẹ con nàng xây nhà gạch và thêm được vườn cây sau nhà. Cũng không phải vì vậy mà Mây lấy được lòng người. Con gái trong huyện đã đành, đằng này cả những đám đàn bà và dân bán chợ cũng ganh ghét, tị hiềm nàng ra mặt. Họ chuyền tai nhau về cái đẹp của Mây, là dấu hiệu thời kỳ cuối, trước khi chứng bệnh cùi bộc phát, tàn phá. Họ chờ đợi và thầm mong cho mọi rủi ro, tai hoạ giáng xuống đời nàng không thương tiếc. Nhưng ngày qua tháng lại, Mây càng đẹp lộng lẫy và buôn bán tấp nập hơn... Vậy mà ngoài hai mươi, Mây vẫn âm thầm nhìn thời gian lướt qua bóng sắc mình trong tấm gương soi cô độc. Họ, đám đàn ông con trai, chỉ lượn quanh ngắm nghía hay buông lời trêu ghẹo suông suông. Chưa ai trong đám họ dừng lại, cho nàng buổi hẹn hò hay một lần chạm tay đời con gái. Mây là bông hoa rực rỡ của những buổi chợ nhưng đêm đêm, bên dòng kinh Cấm nàng lặng lẽ khóc thầm cho thân phận nghiệt ngã, cho định mệnh trớ trêu. Thượng đế quá xa xăm còn người đời thì không ai màng đến tiếng khóc của nàng nức nở. Nỗi bất hạnh, cô đơn cứ cuộn tròn, thắt chặt nỗi đau trong nhan sắc lộng lẫy của Mây. Chỉ vì nàng là con gái kinh Cấm.

 

   - “... Thương con, ông bà ngoại cẩn thận gửi má cho vú nuôi từ nhỏ. Đến năm mười sáu tuổi, bà ngoại qua đời, ông ngoại mới đem má về nhà. Bấy giờ má là cô gái trẻ, bình thường và khoẻ mạnh. Không đầy hai năm sau, ông ngoại cũng qua đời, để lại má với căn nhà và nghề đan bán lưới kinh Cấm. Vừa tươi trẻ vừa giỏi giang, nhưng không ai dám đến gần để yêu thương hay dạm hỏi chuyện trăm năm. Mười mấy năm thoăn thoắt trôi qua, má vẫn ngồi đơn độc, âm thầm đan vá những chiếc lưới mặn khô bên bờ kinh Cấm. Cho đến một hôm, người đàn ông nghèo, lãng tử đến hát rong ở cuối hông chợ. Họ quen nhau và lấy nhau trong mảnh đời tương ngộ. Rồi đến khi em chào đời, ba má cũng theo nếp ông bà giao em cho vú nuôi. Má nói sau đó ba mất sớm, bà đành đem em về lúc mới đầy tám tuổi. Sống chung nhà nhưng má và em ăn không cùng mâm, không ngủ cùng giường, đồ dùng từ nhỏ đến lớn má đều sắm riêng. Mấy chục năm nay cả em và má không có dấu hiệu nào của căn bệnh hiểm nghèo đó... Nhưng gần đây, má đau nhức từng khớp xương và tai, mặt bắt đầu chai sượng. Em muốn anh biết và hiểu rõ điều nầy trước khi anh dừng lại hoặc bỏ đi. Em đã quen, đã sống với sự xa lánh của người đời như một cố nhân. Em sẽ không hờn oán hay trách cứ gì anh đâu..! ".

 

    Bến Trống chạy dài theo bãi sông, nối liền với biển mặn. Dọc bờ là rừng mắm, loại cây thân vỏ khô, rễ tua tủa lên trên mặt đất bùn non. Giọng nói nhỏ, đều của Mây như khuất chìm trong gió biển. Tôi cúi xuống hôn những giọt nước mắt nàng mằn mặn, long lanh khoảng trời xanh nhạt cuối ngày. Mọi hoang mang, do dự chợt tan biến giữa niềm yêu thương tràn ngập chung quanh. Tôi hiểu mình đang giữ tình yêu trong tay, như một định mệnh thiết tha không lựa chọn. Nhìn thật sâu vào đôi mắt Mây, tôi vẫn không tìm thấy được bóng dáng của thử thách và nghiệt ngã. Cả tôi và nàng. Bên cạnh Mây chừng như tôi dễ tin yêu hơn với cuộc đời không rộng lượng. Trong tay tôi, nàng bỏ quên những nỗi sợ hãi và sự khinh miệt của con người.

 

    Thế hệ tôi lớn lên và trưởng thành bằng kinh nghiệm của khả năng sinh tồn và lòng nghi kị. Từ đó, mọi ước mơ dù bé nhỏ đến đâu cũng được che đậy, dấu kín dưới bộ mặt giả tạo của đời sống. Tôi về chợ Giữa sống chung với gia đình hai Chài đã hơn nửa năm. Gần như bạn bè, hàng xóm không ai còn nhớ và biết tên thật của hai Chài, ngoài đám công an địa phương và tôi... Sau sáu tháng học tập chính trị và lao động thực tế, tôi được “công lệnh” về dạy trường trung học phổ thông huyện. Khu nội trú của giáo viên là ba lớp học được ngăn chia bằng mấy tấm vách phên tre, vừa che khỏi đầu. Ba cô một phòng, ba thầy một lớp. Mọi người sống co cụm, dòm trước ngó sau... Tôi quen với hai Chài trong dịp tình cờ chiếc xe đạp thổ tả của tôi đứt “xênh” nằm đường. Lớn hơn tôi vài ba tuổi nhưng trông hai Chài già dạn, phong sương hơn nhiều. Phần do nắng gió vùng biển mặn, phần khác đầu trần mình trụi hằng ngày với chiếc ghe chài, anh nuôi cả gia đình một vợ bốn con. Tô Văn Trợt, tên khai sinh của hai Chài, là con trai lớn của gia đình đông con sinh sống bằng nghề chài lưới dọc theo vùng biển hòn. Trước đó, Trợt là lính hải quân. Sau ngày “giải phóng”, anh trở về đây tiếp tục nghề đánh lưới truyền thống của cha ông mình. Cái tên hai Chài đẻ ra từ đó. Sau vài lần đến trường thăm tôi, hai Chài nì nằn cho bằng được để tôi dọn về ở trọ nhà anh. Cũng không xa trường, tôi vừa cải thiện đời sống vừa giúp anh dạy kèm mấy đứa nhỏ ở nhà. Mỗi ngày từ bốn năm giờ sáng, hai Chài đã xuống ghe đi lưới tận đến chiều chạng vạng mới về tới ngõ. Đời sống lúc càng khó, một con cá đến năm bảy người lưới, anh đi sớm về tối nhiều hơn. Vợ anh cũng đầu tắt mặt tối, nuôi con nhóm chợ, làm mắm làm khô, không phút nghỉ tay. Đến nổi anh phải nhờ tôi đi bỏ vá lưới rách hoặc đi lấy lưới đã mạn rồi. Tôi có dịp quen Mây và rơi vào tình nàng tha thiết...

 

    - "Vĩnh ơi, hãy nhìn em thật kỹ. Em không muốn chúng ta bị cảm xúc lừa dối, để một đời luôn sợ hải và mọi người lánh xa".

   - "Ngoài tình yêu của em, cuộc đời đã không còn trong anh và nỗi sợ hải đó to lớn hơn cả cái chết".

   - "Nhưng anh có cả cuộc đời trước mặt. Còn em, chỉ có bóng tối của ngày mai. Và cả định mệnh, định mệnh cũng không dành cho em được sự may rủi sau này! Em đã quen rồi sự chấp nhận cho mọi nỗi bất hạnh, nỗi bất hạnh biết trước.... Còn anh, tình yêu em nhỏ bé biết chừng nào, với một đời anh vùi chôn trong sự xa lánh, ghê tởm của người chung quanh..!", Mây nói thật nhanh, nghẹn ngào trong tủi nhục. Tôi như một con thú vùng vẫy trong chính chiếc bẫy lòng mình, xức trầy bao vết thương tuyệt vọng.

   - "Anh không cần thế giới to lớn, xa lạ đó. Anh chỉ cần em, cần tình yêu của em mà thôi. Tình yêu em là hơi thở trái tim anh, mất nó, đất trời nầy chỉ là một khoảng trống mênh mông, đầy bóng tối. Mây ơi, đừng để anh phải chết mòn trong tuyệt vọng và sống vô nghĩa giữa đám đông".

 

    Tôi nói như lời cầu kinh, vang vọng trong gió biển. Mây hiểu. Hơn bao giờ hết, tôi biết Mây hiểu tấm lòng tôi và những gì nàng đang đối diện. Mây ơi, xin đừng lừa dối với chính mình! Vì trong mắt em, tôi đã nhìn thấy mọi yêu thương, mọi ước vọng cho đời này nghiệt ngã. Tôi đã đến và đã dừng lại. Đã nhìn thấy được trái tim nóng bỏng thiết tha, xuyên qua lớp vỏ nhan sắc tầm thường kia của nàng. Tôi đã chuẩn bị sẵn sàng cho những cay nghiệt, đớn đau có thật. Tôi nâng khuôn mặt Mây và nhìn thật sâu vào mắt nàng. Thật sâu như để cố tìm kiếm sự ghê tởm hoặc kinh hải mà người đời đã dành cho Mây. Tuyệt nhiên không. Tôi đã nhìn thấy tôi, trong tình yêu có thật của Mây. Và Mây đã nhìn thấy chính mình có thật, trong tình yêu của tôi. Tình yêu của tôi và Mây đứng ngoài thế giới đáng sợ này. Nó không hiện hữu trong tấm gương soi và cả ánh mắt người đời! Cuộc đời chỉ là huyễn hoặc nếu không có tình yêu chúng ta, phải không em? Thời gian ngưng đọng, nhẹ tênh. Trước mắt tôi hiện lên một mặt biển xanh thẳm màu hy vọng. Ở đó sẽ là tương lai hay chỉ là một định mệnh đợi chờ,tôi không màng biết tới. Vì ở đó có Mây, vì ở đó có tôi.

 

    - "Mây, đây sẽ là tất cả số phận cuối cùng cho tình yêu chúng ta. Đêm mai là thời điểm đã định, anh cùng gia đình Hai Chài rời bến... Em hãy treo ngọn đèn bão trước hiên nhà vào lúc nửa đêm và đợi ở cuối dòng kinh Cấm. Thấy ngọn đèn bão, anh hai Chài sẽ ghé đón em ở cuối bờ kinh. Nếu không thấy ngọn đèn, là em khước từ cùng anh trong chuyến hành trình vô định nầy. Tất cả ở em, trái tim anh không còn thuộc về anh nữa. Nó sẽ thuộc về ngọn đèn bão đêm nay và bóng hình em ở cuối dòng kinh Cấm".

 

    Mặt trời đã khuất dần phía sau dãy rừng mắm.Tất cả lặng im, chỉ còn lại hơi thở dồn dập, nặng nề của tôi và Mây. Gió từ biển thổi vào bắt đầu trăn trở lạnh. Khuôn mặt Mây trắng lờ mờ, huyền hoặc từng đường nét liêu trai. Không kềm chế được xúc cảm tràn ngập, tôi cúi xuống hôn nhẹ lên đôi môi nàng hé mở. Mây như lòng biển đêm bất chợt chuyển mình trước cơn giông. Môi nàng bám chặc môi tôi tê dại, không rời... Bàn tay tôi tự lúc nào, đang mơn trớn, dẫy dụa trên bờ ngực Mây vung tròn, căng cứng. Thảm lá chết, nực mùi bùn lợ như đan tấm thảm lụa bằng những sợi nhung của da thịt nồng ấm, cháy rực. Nghe đâu đây, trong khoảng đất trời bao la là muôn vàn tiếng kêu vang của tận cùng hạnh phúc và tuyệt vọng...

 

2.

    Quá nửa khuya, đêm cuối năm tối đen không thấy rõ mặt người. Dọc bờ kinh Cấm, những dãy nhà lạnh câm, chìm sâu trong giấc mơ hải hùng truyền kiếp. Không có ngọn đèn bão trước hiên cửa nhà Mây.

 

3.

    Giọng kể đều đặn của tôi chìm dần, mất hút trong căn phòng khách sạn lờ mờ sáng. Bên cạnh, đứa con gái điếm người Phi-líp-pin giương đôi mắt đen tròn nhìn tôi.

 

    - "Câu chuyện xảy ra bao lâu rồi ông"?

    - "Vào đêm không trăng, cuối năm 1981".

    - "Ông có trở về và gặp lại cô ấy nữa không"?

    - "Không. Tôi không trở về kinh Cấm đã hơn bốn mươi năm nay".

    - "Vậy câu chuyện tình của ông đến đó là hết".

    - "Phải. Đến đó là hết".

 

    Đứa con gái thở dài nhè nhẹ. Tôi đưa mắt nhìn con số đồng hồ màu đỏ tươi để trên mặt bàn. Đã hơn hai giờ sáng. Tôi bật ngồi dậy, nói nhỏ:

    - "Tôi phải đi bây giờ. Cô có thể về được rồi".

    - "Nhưng... em chưa làm được gì cho ông ! Vã lại, ông đã trả tiền “bao” em hết cả đêm nay kia mà".

    - "Tôi biết. Cô không sợ tôi sẽ mang chứng bệnh cùi và lây qua cho cô sao"?

    - "Ông nghĩ rằng em tin câu chuyện của ông là có thật.."? Đứa con gái nắm tay tôi giữ lại. Dưới ánh đèn mờ đục, khuôn mặt nó thật giống như Mây với mái tóc buông xõa nửa vai. Tôi cúi xuống nâng mặt đứa con gái người Phi, thấy cả hình ảnh xinh đẹp của Mây bốn mươi năm về trước... Tôi hôn vội, phớt nhanh trên đôi môi nhỏ nhắn, hé mở dễ thương của cô gái.

    - "Nếu ông không muốn làm tình, ông hãy nằm xuống, nhắm mắt lại và mơ về cô ấy. Em sẽ làm cho ông thỏa mãn, tận cùng khoái cảm"!

    - "Không. Tôi không muốn gì hết... Xin chào tạm biệt và chúc cô nhiều may mắn".

    - "Cám ơn ông và chào tạm biệt".

 

    Dãy phố đêm đã chìm sâu, vắng lạnh. Như bao nhiêu lần khác, tôi nói dối với đứa con gái điếm người Phi. Nhiều năm trước, tôi đã trở về kinh Cấm để mong tìm lại Mây. Tất cả không còn nữa. Không còn ai nhắc đến người con gái kinh Cấm. Không ai biết Mây ở đâu và sống hay chết... Nhưng phần cuối câu chuyện do vài người hàng xóm kể lại, sau ngày tôi ra đi và mẹ Mây mất. Phần cuối chuyện nầy, tôi không kể ai nghe và sẽ giữ riêng cho mình, mãi mãi.

 

4.

    ... Đêm đó biển động, gió thổi về kinh Cấm lồng lộng. Người đàn bà nằm yên lặng, lắng nghe từng tiếng thổn thức của con gái mình. Bây giờ không phải một, mà hai. Mây mang thai hơn năm tháng nay, bụng đã đội cao. Chẳng bao lâu, mầm sống trong bụng Mây sẽ trở thành một kiếp người xương thịt. Sẽ là nguồn sống, tình yêu và niềm hạnh phúc vô biên của Mây, như chính của bà ngày xưa... Bà nhớ rõ như mới hôm qua, khi gặp người đàn ông đó cất tiếng hát đầu tiên ở cuối hông chợ. Họ đã thuộc về nhau, bất chấp thế giới chung quanh, bất chấp mọi rủi may cuộc đời. Họ đã tìm thấy ý nghĩa thật sự của tình yêu, của hạnh phúc đời nầy. Thời gian với họ, chỉ là sự tồn tại tạm bợ của xác thân. Với tình yêu, họ đã tìm thấy được sự vĩnh cửu. Người đàn ông đó đang đợi bà bên kia phần thế giới mênh mông, vô xác vô thân, vô hình vô tướng... Nhưng bây giờ, trước mặt bà không chỉ là đứa con gái thân yêu duy nhất của bà, mà chính là hai cuộc đời của mẹ con Mây. Bà hiểu thật rõ, Mây là tất cả đời bà. Nhưng bà cũng thấm thía hơn, khi bà mất đi, Mây sẽ hiểu được sự thật về chính thân phận của mình. Bà đã trở thành con người ích kỷ, độc ác vì tình yêu bà dành cho Mây. Nỗi đau đớn dày vò lòng bà hơn cả cái chết. Những cánh cửa địa ngục mở rộng chờ đợi, bà không chút sợ hãi. Nhưng, giữ kín sự thật đời Mây là nỗi ám ảnh nặng nề và ghê gớm nhất đang trừng phạt tâm hồn bà. Làm sao bà quên được, ngày vợ chồng bà tìm thấy đứa trẻ sơ sinh cuốn tròn trong chiếc khăn bàn, nằm khóc khan góc chợ vắng tanh. Như một thiên thần đem lại biết bao tình yêu, hạnh phúc cho suốt cuộc đời vợ chồng bà. Đứa trẻ thơ đó là Mây... Bà nghẹn ngào nuốt từng dòng nước mắt khô lặng lẽ chảy ngược vào lòng. Thời gian đã điểm, cái chết tầm tay. Bà ra dấu con gái lại gần, thật gần. Mẹ con chỉ còn cách nhau lớp vải mùng mỏng manh. Bà trút hết sức tàn, mở mắt nhìn thật sâu khuôn mặt con với niềm yêu thương trời biển:

 

    - "Mây, con hãy đem đứa con trong bụng rời khỏi nơi nầy... Con và nó không thuộc về kinh Cấm. Vì... vì, con không phải là con ruột của má".

 

    Sau ngày chôn cất mẹ, người kinh Cấm không còn thấy bóng dáng của Mây đâu nữa. Có người đồn rằng Mây lên sinh sống ở vùng cao nguyên và sinh được đứa con gái cũng xinh đẹp như mẹ. Lại có tin đồn khác, dân đánh cá địa phương vớt được xác cô gái có thai, trôi dạt tận vùng biển hòn. Nhưng dù thế nào, mọi người trong huyện đều xót xa, thương tiếc cho người con gái đẹp vùng kinh Cấm.

 

    Đến nay hư thực ra sao, không ai biết rõ và cũng không ai còn nhắc đến nữa. Có điều lạ là, vào những đêm không trăng mỗi cuối năm, mọi người ở dọc bờ kinh Cấm đều treo ngọn đèn bão trước hiên nhà.

 

Nguyễn Vĩnh Long

________________

NVL_camonem.jpg

Cảm ơn em đã nói lời thành thật

Ở cuối đời còn giữ lại chi riêng

Là con gái hay giận hờn giả bộ

Yêu lắm rồi mà mắt cứ nhìn nghiêng...

 

Đêm nằm nhớ tay che bờ ngực trái

Cứ ngỡ rằng tim đập phía bên kia

Môi cong đợi môi ai ngày hôm trước

Vẫn nhủ lòng thôi dại buổi hôm sau

Tình đâu chỉ cho nhau bàn tay nắm

Bờ vai ôm buông thả nhánh rong mềm

Em không nhớ khung trời xanh mắt nhắm

Gió biển đầy nhốt cả khoảng trời đêm..!

Cảm ơn em đã nói lời thành thật

Cuộc lãng quên nào phải dễ dàng gì

Đừng cứ tưởng chia ly là cách mặt

Khoảng trống đầy là nỗi nhớ nhiều khi

Giờ thì đã hai phận đời lỡ dở

Nhắc chi nhau hương lạ buổi ban đầu

Cho hay nhận, cũng mộ phần dĩ vãng

Lời thật lòng xin giữ lại kiếp sau..!

 

n g u y ễ n v ĩ n h l o n g

NVL_Chiembao.jpg

Tay khép thời gian màu quá khứ

Như thể ngày xưa những thuở nào

Cúi hôn mái tóc mùi hương đọng

Trên mặt gối nhàu một bóng đêm

 

Quanh quẩn con đường không nhớ tên

Ngồi bên quán vắng gió ven đường

Mắt ai cúi thấp bờ mi chạm

Giữa khóe môi buồn bao lãng quên

 

Mười năm, rồi những mười năm tiếp

Mấy giấc chiêm bao gặp lại người

Khuôn mặt mơ hồ đêm trộn lẫn

Hương thịt da người, thương nhớ tôi

 

Bây giờ tóc ngả màu mây trắng

Đêm vắng đi nhiều bao giấc mơ

Chiêm bao chỉ thấy người dấu mặt

Và nụ hôn nào không nhớ ra..?

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_khitinhruou.JPG
NVL_Khitinhruou_2.JPG
nvl_Tacongivoi.JPG

Ta còn gì với tháng năm

Còn tay đã mỏi còn lòng đã hao

Quanh đây những vẫy tay chào

Đêm nằm nghiêng lại phía nào cũng đau!

 

Thì thôi mây đã qua cầu

Trôi theo con nước ngả màu trăm năm

Có người ngồi tựa nhánh sông

Chờ mùa trăng cũ một dòng tâm hư

 

 

Theo nhau cuối những giã từ

Về đây bóng núi hồ như rất gần

Thấy gì giữa cõi trầm luân

Thấy thương yêu cũng mộ phần biển dâu

 

Ta còn gì với niềm đau

Còn hương phấn cũ nếp nhàu áo xưa

Còn môi trong những chiều mưa

Về đây hứng giọt sầu lưa thưa ngày

 

Nhớ người tay chụm bàn tay

Nhốt trong khoảnh khắc gió đầy hôm qua

Dáng ai khuất nẻo quê nhà

Ta còn gì với chiều xa xứ buồn...

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_Cobebanveso.JPG

 YOUTUBE: Tùy bút: Nguyễn Vĩnh Long "Cô Bé Bán Vé Số Chợ Phú Quốc" qua giọng đọc Linda, Người Việt USA:

https://www.youtube.com/watch?v=z9gXX4KD0bg

NVL_Thang7.JPG

Ừ thì tháng bảy mưa ngâu
Ừ thì tháng bảy mưa màu trắng rơi
Giọt trên cao, giọt từ trời
Sao nghe vọng cả một thời có nhau

Cứ là tháng bảy mưa ngâu?
Hay là tháng bảy mưa màu mắt em?
Mưa rơi trên phiếm môi mềm
Hay trăm năm mặn mấy miền biển xa

Mưa từ tiền kiếp mưa qua
Mang theo tháng bảy lớp da thịt buồn
Mưa về phố thị mười phương
Chút hơi hám cũ chút mùi hương xưa

 

Nhớ người thương cả chiều mưa...

Durham, North Carolina
Nguyễn Vĩnh Long

NVL_maytupixanguoi.png

 Tùy bút "Mấy Tuổi Xa Người" với giọng đọc của Linda qua chương trình Người Việt USA:

https://www.youtube.com/watch?v=VVdwoTguH4s

NVL_Lávàng.png

Thôi Những Ngậm Ngùi

 

                        (viết tặng KP, nhân đọc MQCSS)

 

Thế rồi ta lại quen nhau

Một ngày ở cuối đường tàu nhân gian

Chút hân hoan chút ngỡ ngàng

Chút hơi hám cũ chút tàn tích xưa

 

Thôi thì góp những ngày mưa

Cho cơn giông ở cuối mùa tháng năm

Cũng mang nợ giữa đường trần

Khác chi thân phận trầm luân kiếp người...

 

Có tin yêu có ngậm ngùi

Có giây phút ngắn buồn vui giữa đời

Tiếc chi chiếc áo tình phơi

Mà ôm thương tiếc những rời rã đau

 

Đành rằng dù chẳng gặp nhau

Cũng xin hẹn lại kiếp nào sẽ thôi

Tay nâng môi mắt bên người

Một mai con nước tìm nơi chốn về!

 

Thương đời mấy dặm tình quê

Thương người mấy dặm mây hề trắng bay

Thương con sáo nhỏ những ngày

Bay trong nỗi nhớ buồn thay kiếp này

 

Rồi tình yêu cũng tàn phai..!

 

Durham, North Carolina

 

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_guinguoiBinhDai.png

NÓI VỚI CON GÁI

 

1.

Con gái,      

Nhớ ngày nào trạc tuổi con, cha đã bước đường xa xứ, đã chợt ngập ngừng học ngôn ngữ thứ hai; đã gác bỏ mọi ước mơ một thời tuổi trẻ, làm đủ mọi nghề để dành cuộc sống cho con.

Con nhớ, con người không phải là loài nhai lại. Nếu cha có nhai hoài những quá khứ tủi buồn, cũng chỉ rút máu xương mình cho da thịt con tươi thắm ngày sau!

Cha nâng niu bàn tay con thơ dại, như trân trọng những gì có được hôm nay; và càng quý trọng hơn những gì mình đã mất trên mỗi bước đường để lai.

Con lớn lên, một đời không hề biết mặc cả. Nhưng con gái ơi, mỗi nụ cười con  là cha phải nghiền nát trái tim mình. Nơi con sinh ra, lớn lên và gọi quê hương với cha vẫn là xứ lạ, bởi một nơi xa, cha còn gửi mãi một trái tim. 

2.

Con gái,

            Phải xin lỗi con, cha đã không tạo cho con một dáng hình “nhan sắc chim sa”. Mà lo gì phải không, thời đại con dễ dàng “mua nhan sắc” bằng tiền – nhưng làm sao con mua được vẻ đẹp tâm hồn, điều duy nhất cha cho.

            Con ơi, đừng bao giờ như loài chim biết nói, cứ lập lại những điều cha dạy hôm qua. Hãy nói bằng tiếng nói của chính con, bằng đôi mắt và trái tim con trải nghiệm, bằng cuộc sống hôm nay và ước mơ ngày mai con có được.

            Đời sống đâu phải cứ theo mùa như lá, mỗi đầu mùa là sẽ trổ những chồi non. Con phải tự mình tìm kiếm những mầm non, để gieo hạt cho mùa sau những trái.

            Với cha, tình yêu là tất cả. Đừng sợ thiệt thòi và tận hưởng thú đau thương! Hãy yêu bằng tất cả trái tim, tất cả đam mê, tất cả những gì con có, để mai này con sẽ không nuối tiếc một đời trôi.

Nếu con thật sự yêu cha, hãy yêu người bên cạnh. Như cha một đời cứ yêu mãi người dưng. Tất cả mai này hạnh phúc đời con, chính là tình yêu lớn nhất từ con cha có.

            Cuộc sống tuyệt vời là điều không biết trước, không phải những điều cứ lập lại những hôm qua. Biết trước ngày mai là điều tồi tệ nhất, nên con gái cha, hãy luôn mở lòng đón nhận mọi rủi ro, vui buồn sẽ đến của ngày mai.

            Mỗi sáng soi gương, chuẩn bị một ngày mới, con đừng tưởng đã nhìn thấy mình thật sự trong gương. Đó chỉ là bóng hình, chỉ là ảo giác. Muốn thấy thật chính mình, hãy nhìn vào ánh mắt người khác, mỗi ngày con đối diện với tha nhân.

            Tuổi già không phải là số đếm của thời gian – 60, 70, 80 – mà là sự cằn cỗi trái tim con, ngay ở  tuổi thanh xuân. Hãy để trái tim luôn mở rộng, yêu người, yêu đời như thể không có tuổi già, dù đời người rồi sẽ phôi pha.

3.

Con gái,

            Không được chọn nơi ra đời, con hãy dũng cảm tự chọn cuộc đời mình sẽ sống. Thời đại mạng “toàn cầu hóa”, cho nhân loại gần lại nhau bởi cái nhích của một ngón tay. Nhưng sự thật và ước mơ vẫn còn vời vợi cách xa, giữa những bờ lục địa. Nên con gái, hãy tìm sự thật bằng chính bước chân đi và đôi mắt của mình, ở những góc chân trời con muốn đặt niềm tin.

            Đừng bao giờ ngồi nguyền rũa trong bóng tối, khi trên tay con luôn đang cầm sẵn hộp que diêm. Con gái, hãy thắp lên đốm lửa dù chung quanh là màn đêm và bão tố phủ vây. 

Nhân loại không cần thêm những trái tim thù hận. Con yêu, hãy sống với vòng tay độ lượng và cả trái tim nhân ái, vị tha!

Con sẽ hỏi cha, món quà gì cho “Ngày Lễ Của Cha”? Cha trả lời ngay, không ngần ngại:

- Quà cho cha, con gái, hãy ghi trong lòng con hai chữ “Việt Nam”, nơi một đời cha gửi trọn trái tim!

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

Gửi Người Bình Đại

 

 

Chưa một lần ghé quê em Bình Đại

Ngắm hàng dừa soi bóng nước Ba Lai

Phà Bình Tân chiều nay còn chuyến muộn

Hay đã về tay vẫy một bàn tay...

 

Bao nắng gió chắc giờ đây thắm mặn

Hôm em về đưa tiễn mắt in sâu

Bờ mi thấp mênh mông đồng Bưng Lớn

Nụ hôn đầy da thịt mãi về sau

 

Chưa một lần ghé quê em Bình Đại

Ngày đưa dâu chắc rộn rã vô cùng

Không ai nhớ có người còn mãi đợi

Phía Hàm Luông ngồi nhớ chuyện trăm năm...

 

 Ngày nối tháng nhiều hôm qua Thạnh Phú

Chiều loanh quanh con đường vắng thưa người

Gió biển mặn thổi dài theo Cồn Bửng

Mùi hương người còn đó vết son môi

 

 

Xin giữ lại chút tình yêu có được

Dù mai này tóc bạc trắng chân mây

Con nước nhỏ theo mưa về cửa Đại

Thương chuyến phà và nỗi nhớ còn đây...

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

 

NVL_tiengchuongngan.png

Giữa Tiếng Chuông Ngân

 

Người về giữa tiếng chuông ngân

Giữa dòng kinh ngọc giữa lần chuỗi hoa

Giữa môi son giữa mặn mà

Giữa trần thế bụi giữa tà áo bay

 

Ngày rơi theo tiếng kinh dài

Vòng xe đạp thuở bàn tay nhớ người

Bây giờ mây đã qua đồi

Bỏ quên bao nỗi ngậm ngùi phía sau

 

Tiếng người trong giọt mưa mau

Thắm trong dâu bể ngàn câu kinh buồn

Lần tay giữa những hồi chuông

Xin mang theo cả nỗi phiền muộn tôi...

 

Durham, North Carolina

 

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_caucavidau.JPG

Ví dầu con ngủ cho ngoan

Ví dầu mưa nắng hai hàng tóc bay

Mẹ ơi gió thổi đêm ngày

Bên sông chiều vắng bàn tay rám màu

 

Ví dầu trầu cuốn miếng cau

Chút vôi tím nhạt thắm màu môi xưa

Ví dầu đừng đổ cơn mưa

Mẹ thôi áo ướt chân chưa lấm bùn

 

Ví dầu qua những nhánh sông

Nuôi con mấy bận mẹ bồng trăm năm

Ví dầu trăng sáng đêm rằm

Soi theo bóng mẹ những trầm tích qua

 

Ví dầu trong tháng ngày xa

Mẹ ơi, ai hát câu ca ví dầu…

 

Durham, North Carolina

 

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_ThangTu oi.JPG

     

      Tháng Tư ơi, nắng có vàng
 

Ngoài kia khóm lá cành ngang góc nhìn
      Chút bâng khuâng, chút lặng thinh
Có gì như thể bóng hình tháng năm

      Tháng Tư ơi, bỗng thật gần
Bao nhiêu năm vẫn ngỡ chừng hôm qua
      Gương soi thôi những lụa là
Môi ngon thôi dấu tình xa cuối ngàn

      Tháng Tư ơi, những phù vân
Theo đời mấy bận qua lần mấy sông

      Chia nhau bao nỗi đường trần
Mà nghe trong giọt lệ ngăn đáy lòng

      Tháng Tư em có buồn không?
Có ngồi đếm sợi chỉ lồng bóng đêm
      Thương câu tóc xõa vai mềm
Mà nay mây đã trắng thềm lãng quên

      ThángTư ơi, những muộn phiền
Nằm trong ký ức dốc triền lũng sâu
      Có gì gửi những mùa sau

Mà nghe thương nhớ nhuốm màu trăm năm…

 

Durham, North Carolina
Nguyễn Vĩnh Long

___________________

NVL_dieuBolero.png

1.

“... Phố nhỏ đường mưa trơn lối về
Trăng sầu nhân thế đậu hoen mi
Có ai ngồi đếm mùa nhung nhớ
Nỗi niềm đầy lại vơi
Mỗi mùa tiễn đưa một người” (1)

Tiếng hát Cẩm Vân trong trẻo, vút cao, nghèn nghẹn đầy xúc cảm. Tôi buông thả Mi 7 và chuyển vội La thứ như chưa muốn ngừng những âm vang cuối. Nốt dứt đoạn ngân dài, tất cả lặng yên, bên ngoài có tiếng gió đêm Sài Gòn vội về, bất chợt. Vốn không “mặn” với bolero, nhưng mấy hôm nay tự dưng bọn tôi lại vô tình chọn những bài hát loại này. Vậy mà “thấm”,mà “cảm” vô cùng. Kể từ ngày 14 tháng 4, 1975 thì căn gác trọ của tôi trở thành điểm tụ họp vàthông tin của cả nhóm. Duy dọn về ở hẳn với tôi. Giảng đường trở thành tin hành lang hơn là
lớp học. Một số giáo sư vắng mặt, có tin đã cùng gia đình di tản ra nước ngoài. Sáng cả bọn vào trường, tụ tập, nghe ngóng “ai còn, ai mất” rồi kéo nhau quán cà phê dì Năm bàn bạc tình hình “chiến sự”. Ngồi chán thì kéo nhau về căn gác trọ tôi, vừa nấu ăn vừa nghe tin đài VOA, BBC và đàn hát vu vơ. Tất cả năm người chúng tôi đang ngồi bẹp dưới sàn nhà: Cẩm Vân, Ngọc Tuyền, Duy, Từ Dung và tôi.


Đã hơn bảy giờ trời tối, mưa lưa thưa hạt vẫn chưa thấy bóng dáng của T. Hương. Trong ban chấp hành sinh viên trường, trưởng ban ngoại vụ, T.Hương họp và đi công tác liên tục. Tuần trước, cùng ban đại diện liên trường: văn khoa, khoa học, dược và sư phạm, đã quyên góp và chuyên chở thực phẩm, thuốc men cứu trợ đồng bào di tản từ cao nguyên và miền trung đang được tạm trú tại Long Thành. “Chừng như có chuyện “lấn cấn” giữa tổng hội sinh viên Sài Gòn và ban chấp hành các trường”, T. Hương cho biết. Dáng dong dỏng cao, khuôn mặt thon rạng ngời, với nụ cười có thể “thắp sáng” cả gian phòng khi T. Hương hiện diện. Nhờ sắc dáng đó nàng rất dễ thành công trong việc vận động quyên góp, kết hợp công tác liên trường. Tôi ngỏ ý tình nguyện đi theo, nhưng T. Hương ngắt ngay: “Mình em đi thôi. Anh ở nhà nghe ngóng tình hình gia đình. Để nếu có chuyện gì, mất hết liên lạc thì không được. Nghe em đi!”. Tôi đành ở lại. Mà quả thật như vậy, vài ngày sau cô Út tôi lên mang tin tức và quyết định của gia đình từ Vĩnh Long. “Ở lại, không di tản. Nội dặn, dù xảy ra bất cứ chuyện gì, con cứ ở Sài Gòn chờ tin, nhất định không được về Vĩnh Long!”, cô Út dặn đi dặn lại tôi nhiều lần. Sau khi trả tiền trọ hết năm, đưa tôi một sợi dây chuyền và một số tiền phòng khi “ly tán”, cô Út vội trở về Vĩnh Long ngay...


Ngoài phần tin tức chẳng đâu vào đâu củađài phát thanh Sài Gòn: tháo lui trật tự, bảo toàn lực lượng, là bài họp ca thật hùng tráng:

“Trên đầu súng ta đi, tổ quốc đã vươn mình
Trên lưỡi lê căm thù, hờn căm như triều sóng
Ôi xôn xao... chiêng trống hối thúc
Đã giục giã khắp chốn rộn ràng
Ôi lửa thiêng dậy bập bùng

Tay đốt lửa, tay vung kiếm
Trên đầu súng xâm lăng, xiềng xích với bạo tàn
Trên lưỡi lê nô lệ, cùm gông phải gục ngã
Tay nâng niu cây súng, súng thép...” (2)

 

Chợt có tiếng xe dừng lại dưới đường. Vặn nhỏ radio, tôi đi nhanh về phía cửa sổ và nhìn xuống. Phía sau chiếc xe Honda là T. Hương áo thun nâu quần xanh đậm. Hình như người chở là Toàn. T. Hương xuống xe, chào Toàn và bước vội vã lên gác. Nàng nắm tay Từ Dung, Ngọc Tuyền đứng trước cửa rồi chạy vào ôm chầm lấy tôi không “nể nang” ai. Mọi người đã quá quen với tính tình sôi nổi, tự nhiên của Hương nên không ngạc nhiên.
- Mọi người cùng ăn cơm nghen. Trễ quá rồi...
Duy trong bếp nói vọng ra. T. Hương vừa ngồi bẹp xuống vừa cười nói:
- Đói muốn xỉu luôn. Hồi nãy mấy anh bên khoa dược mời kéo em ở lại cùng ăn, nhưng em từ chối, nhờ anh Toàn chở về. Thôi vừa ăn em vừa kể cho nghe. Tình hình lộn xộn, nguy hiểm lắm...


Tôm khô canh cải ngọt và thịt kho hột vịt, đói nên tất cả ăn ngon vô cùng. T. Hương cho biết đã vận động được công ty dược phẩm La Thành rất nhiều loại thuốc thông dụng, trụ sinh và nhất là thuốc cầm máu đang quý hiếm. Thực phẩm gồm gạo, mì gói, các loại đồ khô và cả rau cải, thực phẩm tươi đóng thùng. Tất cả sẵn sàng cho chuyến cứu trợ đồng bào di tản ở khu tạm trú Long Thành trong ngày tới. Khi đoàn về tới trường đại học khoa học thì đã thấy lực lượng cảnh sát dã chiến tăng cường trong khu vực chung quanh trường. Vài thành viên trong ban chấp hành sinh viên liên trường đã bị bắt vì tình nghi là việt cộng nắm vùng. Nói tới đây Hương
nhìn tôi ra vẻ “quan trọng”:
- Không hiểu sao có vài người lạ mặt cứ bám theo em mấy hôm nay. Cả anh Toàn cũng nhận thấy như vậy.
- Mật vụ thì không sao. Nhưng nếu “bên kia”, Hương phải thật cẩn thận đó!
Duy nói giọng hoài nghi. Tôi nắm tay T. Hương:
- Hay là từ hôm nay, anh sẽ đi theo em cho an toàn.
- Anh hả? Có anh theo, em càng thêm lo thôi, chứ an toàn gì! Một mình, có chuyện gì em dễ xoay sở hơn, thiệt mà!

- Nhỏ Hương nói đúng, có anh cũng chẳng giúp được gì. Hơn nữa, lúc nào bên cạnh nhỏ Hương cũng có anh Toàn và mấy anh trong ban chấp hành.
Toàn là anh em chú bác ruột của Hương bên khoa dược. Có lẽ như vậy cũng đúng, tôi đành nói xuôi:
- Vậy anh làm gì để giúp em?
- Yêu em và nhớ em là đủ rồi! T. Hương nói, giọng thật nhỏ.

 

Rồi mọi người chợt yên lặng. Tin tức từ đài VOA lập lại việc chuyển giao chính quyền và nội các mới của cựu tổng thống NVT và TVH. Tất cả diễn biến lịch sử xảy ra quá nhanh, đột ngột.
 

Số phận mỗi con người bé nhỏ chúng tôi chừng như chỉ chờ đợi. Chờ đợi một cơn bão nổi, chờ đợi vận mệnh đất nước cuốn theo dòng chảy của lịch sử không ngừng. Ngày mai sẽ ra sao?
Không ai muốn nói ra, nghĩ tới nhưng cũng không thể chối từ những đau thương, mất mát đang diễn ra từng phút từng giờ chung quanh. Đài BBC loan tin hàng loạt tướng lãnh cao cấp, các bộ trưởng, nội các chính phủ di tản, đào thoát khỏi Việt Nam sau cựu tổng thống NVT và phó tổng thống NCK. Niềm tin đang cạn kiệt, và hy vọng chỉ là một lá bài đã “lật ngửa” trên chiếu bạc.
- Yên lặng kiểu này chắc chết ngột. Từ Dung hát bài gì đi, anh đàn cho.
Duy phá bầu không khí ngột ngạt và ôm cây guitar nói với Từ Dung.
- Dung hát đi Dung... Dung hát bài gì hôm trước Dung hát ở sân trường đó... Nhớ rồi, bài "Tạ Từ Trong Đêm" của Trần Thiện Thanh.
T. Hương nằm gối đầu trên chân tôi, hối thúc bạn mình. Từ Dung gật đầu, ra dấu cho Duy và cất tiếng hát:

“... Anh hỏi một câu khi trong đêm dài vọng về tiếng súng
Sao em cúi mặt không nhìn đôi mắt hứa thương em trọn đời
Đầu đường chia phôi anh không nói gì
Nên phong kín lời hẹn tình lứa đôi
Nếu anh có về khi tan chinh chiến
Xin em cúi mặt dấu lệ mừng nghe em…”

Tiếng hát Từ Dung rung nhẹ, hun hút trong đêm chìm khuất. Xa xa, văng vẳng tiếng đại bác và hàng loạt tiếng súng vọng về, vây quanh thành phố. Điệu bolero thiết tha như đưa tiễn đêm tháng Tư buồn lặng lẽ chìm sâu...

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.

Gần nửa thế kỷ sau, ngày nay vào Youtube bạn chỉ cần đánh dòng chữ: “chương trình ca nhạc bolero”, ca khúc nhạc vàng, nhạc trữ tình,... và “nhắp” chuột nút “tìm kiếm”. Hàng trăm chương trình ca nhạc trữ tình, chương trình thi ca nhạc bolero sẽ hiện lên kênh Youtube.
Từ khởi nguồn của đài truyền hình Vĩnh Long (Solo Cùng Bolero, 2014) đến nay thì cùng khắp Sài Gòn, Cần Thơ, Hà Nội..v..v.. Trên khắp mọi miền, mọi tụ điểm ca nhạc và đếm không hết các chương trình ca nhạc bolero tự phát trên Youtube và các trang “mạng”... Ca nhạc sĩ hải ngoại về nước và được mời làm giám khảo cho nhiều cuộc thi truyền hình ca nhạc bolero: Phương Dung, Giao Linh, Họa Mi, Phi Nhung, Mỹ Huyền, Elvis Phương, Đức Huy,...

Nhưng điều gì đã làm cho âm nhạc một thời “ủy mị”, “đồi trụy”, “phản động”... sống lại mạnh mẽ, rầm rộ từ nam chí bắc? Từ “phản động” trở thành “trữ tình”? Từ “đồi trụy” trở thành “nhân bản”, bất chợt? Hay trong hoàn cảnh xã hội hiện nay phải cần đến sự “ủy mị”, “đồi trụy” để bớt đi phần nào tính “bạo lực” và“vô cảm”? Phải chăng sau gần nửa thế kỷ xây dựng và phát triển, nhà nước CSVN mới nhận ra cái “nghèo nàn”, cứng ngắt, vô hồn của văn học nghệ thuật, nhất là lãnh vực âm nhạc. Tính trữ tình, đại chúng và nhân bản gần như là những “yếu tố” cội nguồn của âm nhạc Viêt Nam, đã vắng mặt trong gần 50 năm qua? Hay chính những “bản án” ủy mị, ru ngủ của dòng nhạc bolero được nhà nước cho áp dụng lại trong tình hình xã hội ngập ngụa bất công, đàn áp, tham nhũng và “cái ác” đang lên ngôi, ngự trị trong sinh hoạt hàng ngày? Cán cân giàu nghèo giữa tầng lớp giai cấp “áp bức” bên trên và quần chúng “bị trị” bên dưới, như một con dốc thẳng đứng. “Ở đâu có áp bức, ở đó có đấu tranh”, dòng nhạc bolero phải chăng sẽ góp phần hiệu quả trong công tác văn hóa “tiếng hát át khó khăn”, “tiếng hát át đấu tranh” cho công bằng, cho sự thật của thế hệ trẻ hôm nay và ngày mai? Nếu không có sự “đồng ý”, “khếnh mại” của nhà nước XHCNVN “cấp trên”, thì liệu dòng nhạc “bolero” có tự nhiên phục hồi do nhu cầu âm nhạc của quần chúng? Sợi chỉ hồng của chuyên chính vô sản có thật “tình cờ” xuyên suốt cả gia tài âm nhạc một thời bị lên án “phản động” ngày xưa?

“... Đời còn nhiều bâng khuâng
Có ai vì thương góp nhặt tâm tình này
Gửi giúp đến cố nhân mua nụ cười
Và xin ghi kỷ niệm một đêm thôi” (3)

Tiếng hát ngọt ngào, nức nỡ của “sầu nữ” Thúy Huyền trong một chương trình bolero đưa tôi về “kỷ niệm một đêm thôi” của gần 50 năm về trước. Lê Thị Từ Dung đã vĩnh viễn nằm ở một nơi nào đó của biển đông trong một chuyến vượt biển. Đỗ Thị Ngọc Tuyền đã biệt tích trên một chuyến đi đường bộ xuyên qua đất nước Cambodia. Cả hai, Từ Dung và Ngọc Tuyền, đều ở lứa tuổi hai mươi bốn. Cặp Cẩm Vân và Duy cũng không thành. Cẩm Vân lấy chồng, sau đó nghỉ dạy để trở thành người đầu bếp TV nổi tiếng trong cả nước. Duy vẫn độc thân, họa sĩ vẽ
phông sân khấu, trình bày bìa sách, lịch và hiện nay có phòng tranh ở quận 5 thành phố Sài Gòn.


T. Hương, người con gái dấu yêu một thuở, nay đã về hưu cùng gia đình sinh sống ở Củ Chi. Chúng ta đã bước qua tuổi “tri thiên mệnh”, tóc ngả màu bạc trắng đời thường. Mọi nỗi vui buồn có chừng mực hơn. Trong câu chuyện trùng phùng đã mang nhiều dấu tích của trải nghiệm, của an phận trong mỗi nụ cười. Người ở lại, kẻ ra đi cũng chỉ là những may rủi kiếp người? Phải chăng đời này chúng ta chẳng “nợ nần” gì nhau, hãy để mọi niềm tin yêu xuôi theo dòng số phận? Hãy để riêng nhau một góc đời và cầu mong hạnh phúc cho người.

 

Mỗi số phận của chúng ta, đôi khi gắn liền với những biến động của hoàn cảnh và lớn rộng hơn, của lịch sử.

 

Nhưng đôi khi, số mệnh của chúng ta lại lặng yên nằm bên lề của mọi cơn lốc cuộc đời. Dù ở phía nào, sự hữu hạn của kiếp người, chỉ cho mỗi chúng ta chiêm nghiệm được một phần thật nhỏ nhoi của thân phận. Không có mẫu số chung cho định mệnh. Hãy mở rộng mọi ý thức và đừng bao giờ đóng kín những đổ vỡ của trái tim. Cuộc đời sẽ tin yêu ta, nếu ta đặt trọn mọi tin yêu có thể cho người. Lá khô rụng kín mùa này là mần non hoa trái mùasau.


Có bao nhiêu dư âm xưa trong đêm dài chờ sáng? Có bao nhiêu cuộc chia ly trong giọt lệ trùng phùng? Trái tim đang đập theo từng nhịp của hôm nay, sao dòng máu tôi cứ vẫn luân lưu, tuần hoàn trong mỗi tế bào của quá khứ? Những ngày tháng Tư sao vẫn buồn và khoắc khoải trôi qua:

“... Phương trời mình đi xa thêm xa
Nghe vạn mùa thu sau lưng ta
Em ơi, em ơi! Thu thiết tha
Ơi người vì ta qua phong ba
Có còn gì sâu trong tâm tư
Mắt lệ mờ hoen dư âm xưa” (4)

Durham, North Carolina
Những ngày tháng Tư đầy nỗi nhớ,

Người Vĩnh Long


(1) Nỗi Buồn Gác Trọ – Mạnh Phát & Hoài Linh
(2) Trên Đầu Súng – Anh Việt Thu
(3) Nửa Đêm Ngoài Phố – Trúc Phương
(4) Tình Lỡ – Thanh Bình

NVL_neutinhco.JPG

Nếu Tình Cờ Gặp Lại

 

Đã bao nhiêu năm rồi

Dòng đời vẫn lặng trôi

Mây bay không trở lại

Mây mang theo dáng người

 

Đã bao nhiêu mùa hạ

Mùa mưa lá buồn chưa

Mưa rơi trên xứ lạ

Mưa có như ngày xưa?

 

Đã bao nhiêu khuôn mặt

Vô tình qua đời nhau

Có khi không hẹn gặp

Sao nhớ mãi hôm nào

 

Đã bao nhiêu ngày trôi

Lòng buồn như con nước

Một đời còn xuôi ngược

Giữa hai bờ chia đôi

 

Đã bao nhiêu năm rồi

Thầm gọi cố nhân ơi...

Nếu tình cờ gặp lại

Chắc vẫn hai cuộc đời..?

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_Emcobaogio.jpg

Em có bao giờ một lần ngẩng mặt
Nhìn bầu trời xanh mây trắng ngàn năm?
Em có bao giờ một lần yên lặng
Nghe lá đời rơi bao nỗi thăng trầm?

Em có bao giờ thương ngày nắng vội
Nơi bóng hai người cúi xuống tìm nhau
Em có bao giờ mắt vời ngóng đợi
Một cuộc tình xa mất tự phương nào?

Em có bao giờ bờ tay ngực trái
Ngây ngất những lần mắt đắm chìm sâu
Em có bao giờ thầm thì khẻ gọi
Tên một người thôi ấm cả tinh cầu..!

Em có bao giờ... bao giờ em hỡi
Thương gió mùa xưa trong sắc hương thầm
Em có bao giờ... bao giờ tự hỏi
Hạnh phúc là gì cuối cuộc trăm năm?

Durham, North Carolina
Nguyễn Vĩnh Long

NVL_bien tran the toi.jpg

        Vì em con gái đời này
Mang thêm nhung nhớ cho đầy biển dâu
        Vì em con gái đời sau

Nên trăm năm cũng kiếp nào mắt môi

        Xin cho nhau những cuộc đời
Dù thời gian có đổi dời thế gian
        Xin em cứ thể là nàng

Để tôi cứ thể là chàng năm xưa

        Nhớ người con gái chiều mưa
Ngồi bên song cửa thương mùa gió xa
        Gương soi hình bóng nhạt nhòa
Xin cho hương phấn lụa là dấu in

        Mời em về giữa cuộc tình
Để mai sau những tháp đình thủy chung
        Mời em về giữa ân cần
Để ngàn năm mặn biển trần thế tôi..!

 

Durham, North Carolina
Nguyễn Vĩnh Long

___________________

NVL_Tinhyeu.png

TÌNH YÊU

 

Có những điều đơn giản nhất

Phải một đời anh mới hiểu ra

Như nắng hôm nay, nắng về rất thật

Của một mùa xuân vàng ấm thật thà

 

Là tình yêu là hơi thở

Từng ngày qua anh vẫn tôn thờ

Như tín đồ suốt đời ngoan đạo

Có tình yêu, anh có những niềm tin..!

 

Yêu em, anh yêu cả quê mình

Yêu ngày cơ cực tuổi hồn nhiên

Bao nhiêu số phận đời nghiệt ngã

Cũng chẳng hề gì, khi có em!

 

Và rồi đến cuối cuộc trăm năm

Anh chợt nhận ra hạnh phúc rất gần

Là yêu người, yêu em như có thể

Yêu cả đời này dù không có em..!

 

Durham, North Carolina

 

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_Thala.JPG

1.
Những ngày cận Tết trời Sài Gòn se se lạnh. Cái lạnh mang theo chút nắng hanh làm đẹp hơn bao chiếc áo len buổi sáng những con đường. Khóa học cuối năm chấm dứt bằng đêm văn nghệ của đại học sư phạm liên trường hai ban xã hội và khoa học. Tôi dự định nán lại thành phố vài ngày rồi về quê ăn Tết với gia đình bên nội như mọi năm. Thật tình tôi không biết mình nán lại vài ngày để làm gì? Thành phố này chẳng còn gì để tôi lưu luyến, để tôi ngồi lại nhìn mọi ước vọng của mình đã bỏ ra đi. Lòng người rộn rã cho một mùa xuân tới, sao lòng tôi sóng vỗ tiễn đưa người. Lúc đó tôi thật sự buồn và không hiểu vì sao? Người con gái nói yêu tôi, viết bao nhiêu lá thơ tình thương nhớ, cho nhau tất cả không gìn giữ tưởng chừng như gắn kết một đời. Rồi bất chợt xa lìa, bất chợt lấy chồng không một lời nói chia tay..? Tuổi trẻ thế hệ chúng tôi đã đi qua quá nhiều ly biệt, quá nhiều mất mát mà suốt đời vẫn mãi chưa tìm được câu trả lời thỏa đáng, tại sao? Vài tuần lễ trước người đó có hẹn gặp nhau lần cuối, tôi im lặng chối từ.
Thôi cần gì phải bận lòng nhau thêm nữa, để mai này nỗi đau sẽ ngắn vết da non! Đang lúc chẳng biết làm gì để giết thời gian chờ đợi thì "Thịnh râu" ghé chơi và rủ tôi đi về thăm quê cậu mợ của hắn ở Trảng Bàng, Tây Ninh. "Thịnh râu" là tên của Nguyễn Trần Thịnh học chung lớp với tôi, có bộ râu mép đẹp không khác gì tài tử điện ảnh Trần Quang của Việt Nam. Thịnh chơi đàn guitar tuyệt vời, nên luôn được bầu làm trưởng ban văn nghệ của khoa. Tuy không phải là nhóm bạn "ăn thề", nhưng tôi và Thịnh cũng rất thân thiết qua các sinh hoạt báo chí văn nghệ. Hơn nữa lớp Việt Hán của trường sư phạm năm đó cũng chẳng có bao nhiêu sinh viên...
Trảng Bàng, nghe đâu chỉ là một huyện nhỏ khoảng giữa đoạn đường từ Sài Gòn đi Tây Ninh. Tôi không nhớ là Trảng Bàng có gì lạ để ghé thăm nên định thoái thoát nằm nhà. Nhưng Thịnh vừa năn nỉ vừa hứa hẹn nhà cậu mợ hắn là một nơi, nếu không đi là tiếc một đời..! Tôi nghi ngờ gặn hỏi, nơi nào mà phải tiếc cả một đời? "Xóm đạo Tha La... Là xóm đạo Tha La, toa nhớ đến gì chưa?", Thịnh đáp ngắn gọn. Là dân gốc trường Tây, Thịnh thường dùng "moa, toa" vớibạn bè quen thân. Xóm đạo Tha La, tôi thảng thốt. Đây là bài thơ "Tha La Xóm Đạo" nổi tiếng của nhà thơ Vũ Anh Khanh, mà hầu hết học sinh sinh viên đều biết đến và yêu mến.
Bài thơ càng phổ biến hơn khi được nhạc sĩ Dzũng Chinh phổ nhạc với ca khúc có cùng tên "Tha La Xóm Đạo" (1964). Năm sau đó 1965, lại được nhạc sĩ Sơn Thảo phổ thành ca khúc "Hận Tha La" và nhạc sĩ Anh Tuyền cũng phổ bài thơ thành ca khúc "Vĩnh Biệt Tha La". Cả ba ca khúc đều nổi tiếng.
Được biết, "Tha La" xuất phát từ "Schla" trong tiếng Khmer, có nghĩa là trạm, nơi nghỉ. Địa danh này nay thuộc xã An Hoà, huyện Trảng Bàng, Tây Ninh. Trong chiến tranh chống Pháp, Tha La đã chịu bao khói lửa tang thương. Tha La vắng vẻ lại càng vắng thêm bóng người, phủ lên khắp xóm làng nỗi buồn cô quạnh, xót xa. Cho tới nay thân thế của nhà văn, nhà thơ Vũ Anh Khanh vẫn còn là một bí ẩn, người ta chỉ biết ông tên thật là Võ Văn Khanh, sanh năm 1926 tại Mũi Né, quận Hải Long, tỉnh Bình Thuận. Năm 1954 ông tập kết ra miền Bắc và mất năm 1956. Trong giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1950, Vũ Anh Khanh là một cây bút chuyên viết truyện ngắn và tiểu thuyết. Tác phẩm của ông gồm truyện dài như Nửa Bồ Xương Khô, Bạc Xíu Lìn, Cây Ná Trắc và các truyện
ngắn như Đầm Ô Rô, Sông Máu, Bên Kia Sông... Tuy nhiên bài thơ “Tha La Xóm Đạo” mới làm cho rất nhiều người nhớ đến tên tuổi của ông mãi tận sau này.
“Tha La Xóm Đạo” là một bài thơ dài, viết theo lối hợp thể, đoạn mở đầu là ngũ ngôn, rồi chuyển sang tám chữ, sau đó thành kịch thơ và kết thúc bằng hai câu thất ngôn. Lời thơ giản dị, chân thành. Nhịp điệu của bài thơ nhẹ nhàng như lời tâm tình đã làm rung động tâm hồn của nhiều độc giả ngay lúc chào đời.
" Đây Tha La xóm đạo
Có trái ngọt cây lành
Tôi về thăm một dạo
Giữa mùa nắng vàng hanh
Ngậm ngùi Tha La bảo:
– Đây rừng xanh rừng xanh
Bụi đùn quanh ngõ vắng,
Khói đùn quanh nóc tranh
Gió đùn quanh mây trắng,
Và lửa loạn xây thành..." (*)

2.

 

Đi xe đò từ bến xe miền đông Sài Gòn đến quận lỵ Trảng Bàng mất hơn hai tiếng, dù chỉ cách khoảng năm mươi cây số. Trên chuyến xe ngày cận Tết đã nghe ngọt ngào mùi bánh mứt, mùi bột thơm của những ổ bánh mì Sài Gòn treo trước ghế ngồi của tôi và Thịnh. Tôi chợt thấy lòng lâng lâng, háo hức giữa không khí rộn ràng của mùa xuân. Khoảng gần mười một giờ trưa, chiếc xe đò bỏ chúng tôi xuống gần chợ Trảng Bàng, nằm dọc theo trục lộ chính giữa Sài Gòn và Tây Ninh. Vài em bé trai lẫn gái đầu đội chiếc nón cũ, áo nhiều vết vá, da
sậm nắng gió chạy đến nài nỉ Thịnh và tôi mua những bọc bao lì xì, thiệp chúc Tết in sẵn và mấy gói mứt dừa, mứt gừng, mứt bí... thật đáng thương. Đã thấy chung quanh chợ Trảng Bàng những khẩu hiệu màu đỏ quen thuộc, những dãy hàng dưa hấu, những chậu hoa mai, vạn thọ, cúc vàng... bày la liệt dọc lề đường. Thịnh dẫn tôi đi men theo hông chợ, về phía bến xe lam nằm khuất phía sau.
Hai đứa lên chiếc xe lam lộ trình Trảng Bàng - An Hòa - Phước Chỉ. Con đường đi qua những dãy nhà thưa, qua ngôi trường trung học phổ thông Trảng Bàng với ngói đỏ tường vôi vàng khá khang trang. Đường tráng nhựa kéo dài độ vài trăm mét thì rẽ tiếp vào con đường đất đỏ mà phía sau những chiếc xe gắn máy,
xe lam là bụi tung mù màu đất. Quãng đường gập ghềnh, nhà ở thưa thớt và gần như không còn hàng quán nào dọc theo. Bây giờ tôi mới thấm thía mấy câu thơ của Vũ Anh Khanh vẽ lên hình ảnh thôn làng trên đường vào xóm đạo: " Bụi đùn quanh ngõ vắng / Khói đùn quanh nóc tranh". Nắng bụi hanh hanh trong những ngày cận Tết, sao chợt nghe lòng thoáng những bâng quơ..!

Chiếc xe lam dừng lại, thả Thịnh và tôi ở đầu con ngõ. Tôi đã thấy nóc ngôi giáo đường cao phía trước trong màu nắng vàng tươi của mùa xuân. "Nhà thờ họ đạo Tha La đó!", Thịnh hất đầu ra dấu, "Chút nữa tụi mình vào thăm lễ buổi chiều". Căn nhà cậu mợ của Thịnh nằm lọt vào phía sau hàng rào dâm-bụt màu đỏ thẩm. Khu vườn cây ăn trái chung quanh, tôi thấy nhiều mít, cây xoài, cây ổi và những bụi tre, trúc xanh mướt lả ngọn theo từng cơn gió thoảng cuối năm.
Gia đình cậu mợ Sơn cùng ba người con (hai trai, một gái) vui mừng chào đón hai đứa tôi. Nhà khá rộng, làm nghề đan tre gia truyền, với nhiều ảnh Chúa Jesus và Đức Mẹ Maria treo quanh tường. Thật ra gia đình cậu mợ Sơn có năm người con, hai con trai lớn đều có gia đình riêng ở Tây Ninh, mùng Một mới về thăm nhà chúc Tết. Phía sau nhà chứa toàn là tre và tre. Những cây tre đã vút sẵn thành từng cọng dài láng mỏng, rồi từng bó tre vẫn còn nguyên lá xanh tươi.
Thúng tre, sàng bằng tre, bình đựng đồ bằng tre, khung ảnh tre... tất cả sản phẩm thủ công làm bằng tre thật đẹp, sắc sảo. Hai ấm nước nóng được nấu nhanh, Thịnh và tôi thay phiên nhau tắm gội sạch bao nhiêu bụi đỏ đường xa.
Hình ảnh con đường đất đỏ quận lỵ Trảng Bàng Rời nhà khoảng bốn giờ chiều, chúng tôi đi về phía nhà thờ. Người hướng dẫn là Ngọc Liên, cô em gái họ của Thịnh. Đang học lớp 12 trung học Trảng Bàng,
Liên hơi ốm dáng dong cao, mái tóc cắt ngắn với đôi mắt đen lánh trong sáng, thánh thiện. Trong chiếc áo dài trắng sờn bâu cổ và khủy tay, Ngọc Liên thật dễ thương, xinh đẹp. Có thể do nhiều tưởng tượng, nhưng khi nhìn Liên tôi thấy có nhiều nét giống bức ảnh Mẹ Maria trên tường nhà nàng..!? Sau khi tắm rửa, ăn
trưa với tô bánh canh thịt bầm, tôi cũng tươi tỉnh hẳn lên. Dọc hai bên đường đivào nhà thờ họ đạo là những cây dương xanh cao, hàng cội mai già đã được ngắt lá chen lẫn mấy bụi tre, trúc xanh rì. Không hiểu sao tôi vẫn thấy trong không khí rộn ràng cận Tết, Tha La vẫn có nét hoang sơ heo hút, buồn buồn.
Trước mắt tôi là ngôi giáo đường có đôi chút cũ kỹ, cổng tường vôi mới quét sơn màu vàng với bốn chữ lớn "Họ Đạo Tha La" màu trắng trên cao. Cây thập tự giá lớn dựng trên bờ tường đá phía bên trái của cổng, tạo một nét đặc biệt của ngôi nhà thờ họ đạo. Những chiếc lồng đèn hình ngôi sao nhiều màu sắc, treo dọc
theo cổng vào bên trong khuôn viên nhà thờ. Phía trong là ngôi thánh đường trang nghiêm hai mái ngói sẫm, tường vách đá xám với tháp chuông vuông vức uy nghi và thật đẹp. Tôi đã thật sự đến Tha La, thật sự bước những bước chân vào bài thơ của Vũ Anh Khanh, như một giấc mơ đời có thật. "Anh Hoàng thấy
xóm đạo Tha La thế nào? Có như những gì anh tưởng tượng qua bài thơ không?", Liên đứng lại nhìn tôi cười hiền lành hỏi.
Như bị đọc được ý nghĩ, câu hỏi bất ngờ của Liên làm tôi lúng túng. Bài thơ cho tôi nhiều tưởng tượng một xóm đạo Tha La tươi đẹp nên thơ với trái ngọt cây lành, với rừng xanh ngõ vắng. Và rồi Tha La tràn ngập trong khói lửa của cuộc chiến tranh, của chia ly, của điêu tàn và đầy nước mắt.


"... Tha La hỏi:
- Khách buồn nơi đây vắng?
Không, tôi buồn vì mây trời đây trắng!
- Và khách buồn vì tiếng gió đang hờn?
Khách nhẹ cười, nghe gió nổi từng cơn
Gió vi vút, gió rợn rùng, gió rít
Bỗng đâu đây vẳng véo von tiếng địch
Thôi hết rồi còn chi nữa Tha La!
Bao người đi thề chẳng trở lại nhà
Nay đã chết giữa chiến trường ly loạn!" (*)


Nhưng hiện trước mắt tôi là một xóm đạo Tha La nhỏ bé yên bình, chút heo hút hoang sơ, chút hiền hòa tĩnh lặng. Cả xóm làng họ đạo như được những rừng tre, trúc xanh tươi bao bọc vây quanh. Không biết tự bao giờ, chiến tranh đã tràn về nơi đây nhưng chung quanh tôi bây giờ không nhìn thấy những dấu vết đạn
bom, lửa khói của một xóm đạo ven rừng. Mỗi lần có cơn gió mùa thổi lên, là xóm đạo như vang vang khúc nhạc lá của ngàn tre... Cả một Tha La chừng như không quá trăm căn nhà dọc theo ngôi thánh đường cao, ngự giữa thôn làng.
Tha La còn đẹp hơn ngoài đời với hình ảnh đôn hậu mộ đạo, thiết tha tình người của gia đình cậu mợ Sơn và cả nụ cười ánh mắt của Ngọc Liên. Tôi nói với anh em Thịnh và Liên ý nghĩ của mình và dĩ nhiên giữ lại phần sau về cô gái nhỏ.
"Đúng thế anh ạ! Chính đấy là lịch sử của Tha La, là hình ảnh của người xóm đạo!", không như Thịnh giọng bắc của Liên thật nhẹ, dễ cảm lòng người.

Qua khỏi nhà thờ họ đạo, con đường đất dẫn sâu vào thôn làng càng hun hút với những cơn gió mùa khô nhạt nắng chiều. Chắc nhìn thấy khuôn mặt thẩn thờ của tôi, Ngọc Liên thường dừng lại và cắt nghĩa tên của từng loài hoa dại mọc dọc ven đường. Nâng trong tay một cành hoa sim màu tím nhạt, Liên đưa cho
tôi: "Tặng anh hoa sim rừng của xóm đạo, của Tha La"! Gió mùa hiu hắt của khu rừng thưa thổi cuốn hút bụi đường, vân vê tà áo trắng của người con gái. Mùi nắng hanh khô đượm hương con gái ngất ngây trong gió chiều nhẹ lơi... Nhà cửa cũng thưa dần, vắng hơn người đi lại. Ngọc Liên cho hay đã cuối xóm đạo Tha La, phía trước là ven rừng qua xã khác. Chợt đâu tiếng chuông đổ liên hồi, thức tỉnh cả không gian trầm mặc chung quanh. Mải mê đưa tôi đi thăm xóm đạo đã lỡ mất buổi lễ chiều, cả Thịnh và Ngọc Liên dừng lại, quay về phía nhà thờ
cúi đầu và đưa tay làm dấu thánh giá. Những người giáo dân đi đường cũng làm như vậy. Tất cả sinh hoạt đều như ngừng lại, mọi người trang nghiêm hướng về giáo đường cầu nguyện, dọc theo xóm đạo chiều cuối năm.
Đứng cúi đầu lặng im bên cạnh Ngọc Liên, tôi chợt nghe đâu đây tiếng vọng của từng cơn gió mùa, thổi lao xao ngàn lá động ven rừng:
"- Viễn khách ơi!
Hãy dừng chân cho hỏi,
Nắng hạ vàng ngàn hoa gạo rưng rưng
Đây Tha La, một xóm đạo ven rừng
Có trái ngọt, cây lành, im bóng lá
Con đường đỏ bụi phủ mờ gót lạ
Ngày êm êm lòng viễn khách bơ vơ!
Về chi đây? Khách hỡi? Có ai chờ?
Ai đưa đón?
- Xin thưa, tôi lạc bước!
Không là duyên, không là bèo kiếp trước
Không có ai chờ, ai đón tôi đâu!
Rồi quạnh hiu, khách lặng lẽ cúi đầu
Tìm hoa rụng lạc loài bên vệ cỏ..." (*)
3.
Đó là những ngày cận Tết năm 1976, của hơn bốn mươi lăm năm về trước. Bài thơ của Vũ Anh Khanh và hình ảnh xóm đạo Tha La vẫn luôn theo tôi qua bao nhiêu sông dài biển rộng, qua bao nhiêu năm tháng đời người... Lần cuối tiễn đưa nhau ở bến xe Trảng Bàng, Ngọc Liên người con gái xóm đạo tặng tôi bức ảnh ngôi giáo đường với lời nhắn nhủ: "Anh Hoàng nhớ trở về thăm xóm đạo, thăm Tha La nhé anh!". Tôi đã hứa: "Chắc chắn anh sẽ trở lại thăm Tha La, thăm xóm đạo và gia đình Liên"! Tôi định nói thêm: "Để được gặp lại Ngoc Liên".
Nhưng nhìn vào đôi mắt đen tròn của nàng, tôi biết mình không cần phải nói.
Trước khi bước lên xe, không hiểu sao tôi quay lại đưa tay về phía Ngọc Liên, như một phản xạ tự nhiên. Và nàng cũng đưa tay cho tôi nắm. Bàn tay người con gái mềm mại, ấm áp trong lòng tay tôi bịn rịn, không rời... Chuyến xe Trảng Bàng - Sài Gòn rời bến, để lại sau lưng hình bóng người con gái mờ dần trong
bụi đỏ và lời hứa sẽ trở về.
Và tôi đã không giữ lời hứa với lòng, với người con gái xóm đạo năm xưa. Dòng đời không trôi xuôi theo lòng người ước hẹn. Tôi đã vượt qua bao nhiêu biển cả trùng khơi, qua bao nhiêu vùng đất lạ quê người nhưng vẫn chưa lần trở lại thăm vùng đất ven rừng, thăm lại ngôi giáo đường xóm đạo. Lần cuối cùng tôi được
tin mẹ Ngọc Liên mất và cả gia đình dọn nhà về Di Linh để trồng trà. Còn Nguyễn Trần Thịnh về dạy ở Khánh Hòa, vượt biên và đang định cư ở Canada.
Chỉ có vậy, tôi mất hẳn tin tức về "Thịnh râu", về gia đình Ngọc Liên, người con gái họ đạo... Bài thơ của Vũ Anh Khanh vẫn còn đó, ca khúc "Tha La Xóm Đạo" của Dzũng Chinh sẽ còn sống mãi trong lòng mỗi chúng ta. Ngôi giáo đường cũng vẫn còn đó, xóm đạo Tha La cũng mãi còn đó với miền đất đỏ Trảng Bàng, nhưng những người yêu thương của tôi giờ ở phương nào? Tha La xóm đạo trong tôi không phải chỉ qua hình ảnh trong bài thơ của Vũ Anh Khanh mà là ngôi nhà của gia đình cậu mợ Sơn và Ngọc Liên, người con gái có nụ cười ngoan
hiền khó quên; là người giáo dân đôn hậu hiếu khách, là tiếng chuông đổ liên hồi trong xóm đạo mỗi buổi chiều rơi. Hình ảnh của Thịnh, của Ngọc Liên và của giáo dân Tha La đứng dọc bên đường đất đỏ cúi đầu cầu nguyện vẫn còn đọng mãi trong tôi, không nhạt mờ qua năm tháng. Bây giờ họ sống ra sao, ở đâu trong dòng đời xuôi ngược vô chừng? Bức ảnh ngôi giáo đường "Họ Đạo Tha La" Ngọc Liên tặng tôi cũng không còn nữa, cành hoa sim rừng tím nhạt cũng đã để lại đâu đó nơi gió cát bụi đời. Nhưng hơi ấm bàn tay mềm mại và những dòng
chữ nắn nót viết phía sau bức ảnh của người con gái buổi tiễn đưa, vẫn còn trong tôi như mới chợt hôm nào:
"... Hãy về thăm xóm đạo
Có trái ngọt cây lành.
Tha La dâng ngàn hoa gạo,
và suối mát rừng xanh.
Xem đám chiên lành thương áo trắng.
Nghe mùa đổi gió nhớ quanh quanh..." (*)


Nguyễn Vĩnh Long
(*) Tha La Xóm Đạo - Vũ Anh Khanh

NVL_Noisongve voi bien.jpg

Căn nhà mẹ tôi nằm dọc theo con sông Bình Hòa Phước. Có lẽ người ta lấy tên làng gọi tên cho khúc sông nhỏ chảy xuyên qua cù lao Cái Múi. Để về Bình Hòa Phước có thể đón đò máy từ Cái Bè hay bến đò từ chợ Vĩnh Long. Thường thì tôi thích đi ngõ Vĩnh Long hơn, vì nếu trễ đò còn có thể đón xe lam qua bắc Cổ Chiên, rồi theo lộ Thầy Cai đi bộ về Bình Hòa Phước. Chớ trễ đò ở Cái Bè là phải bao đò hoặc ngủ qua đêm chờ chuyến đò ngày hôm sau. 

Nối liền với sàn nước bên hông nhà mẹ tôi là cây cầu dừa bắt ra mé sông. Mỗi năm vào mùa nước nổi, khoảng sau tết Trung Thu, là mẹ tôi chuẩn bị giăng đám chà để giữ lục bình và cá chạy. Thường thì bà mướn người trong làng cắm hàng loạt những cây bần, cây tràm khô chận quanh, bên trong là những đám lục bình dạt theo dọc bờ. Nên suốt mùa này, bên hông nhà mẹ tôi lúc nào cũng có đám lục bình sinh sống, nhảy bụi đơm bông. Rất nhiều loại cá thích sống, sinh sản dưới những cụm lục bình, nhất là lá mè dinh, cá rô phi, cá linh... trong mùa nước nổi. Đây cũng chính là thời gian lục bình trổ nhiều hoa, rất đẹp. Hoa lục bình màu tim tím nhạt, mọc thành chùm chung quanh chồi hoa vươn lên cao. Nhiều buổi chiều nước lớn, tôi thường ngồi ngẩn ngơ nhìn từng đám hoa lục bình tím nhạt trôi mênh mông trên dòng sông rộng trước nhà. Tôi đã biết mơ mộng, biết bồn chồn... thương nhớ vu vơ từ những buổi chiều đầy hoa tím.

Năm đó tôi học đệ nhất (lớp 12) trường trung học ở Sài Gòn, chuẩn bị thi tú tài hai cuối năm. Bấy giờ trai gái chưa học chung, trường trung học công lập nam và nữ tách riêng, cách nhau cả mấy con đường phố lớn. Nên những buổi sáng đi học hay những buổi chiều tan trường, tôi thường theo đám bạn đạp xe sang trường con gái để nhìn, để lẻo đẻo theo sau và để làm quen. Đám bạn đã có đứa thư tình qua lại, vậy mà tôi chẳng tìm được một “bóng hình” để thương để nhớ. Có lẽ tâm trí tôi không còn khoảng trống nào ngoài những đám lục bình và người con gái phía bên kia bờ sông nhỏ. Lệ, Nguyễn Thị Lệ là tên của chị, vừa dọn về làng mấy tháng nay. Cha tử trận, mẹ chị đem đàn con sáu đứa về quê ngoại ở Bình Hòa Phước sinh sống. Chị là con gái lớn hơn tôi ba tuổi, làm thư ký cho hội đồng hành chánh xã. Lần đầu tiên gặp chị Lệ, tôi lúng túng trước dáng dấp thướt tha, khuôn mặt thanh tú và nụ cười thật đẹp. Chừng như đôi mắt chị lúc nào cũng ươm ướt, long lanh nên tên chị là Lệ? Cái tên đẹp mà buồn buồn làm sao. Trước mặt chị, tôi chỉ là một “cậu em” đang tập làm người lớn. Đám thanh niên, công chức, quân nhân trong xã, huyện theo đuổi chị Lệ không đếm hết. Thế là không đợi đến hè mà những cuối tuần, ngày lễ nghỉ học là tôi vội vã ra bến xe đò về thăm nhà không lời giải thích với đám bạn của mình. Làng nhỏ nên quen nhau dễ dàng trên cùng một chuyến đò, tôi về thăm nhà còn chị thì đi chợ tỉnh. Điều làm tôi xúc động, bâng khuâng là mỗi lần gặp và nói chuyện, chị đềù xưng tên mà không là chị.“Hôm nào Hoàng ghé qua nhà Lệ chơi nghen”, chị cười cười nói.

 

Nhiều đêm, rất nhiều đêm tôi trằn trọc trong căn nhà trọ nằm thương nhớ hình bóng chị khôn nguôi. Nhớ dáng thon cao của chị Lệ trong chiếc áo dài màu xanh biển nhạt. Mẹ nói con gái cao “lén”, nên tôi thấy chị rất người lớn và cao hơn tôi nhiều. Có lần nghỉ hè chị rủ tôi đi chợ huyện ở Chợ Lách. Theo con đường làng dọc bờ sông, chị chợt nắm tay tôi nói: “Hoàng làm con trai sướng thiệt. Không như Lệ là thân con gái, thua thiệt trăm đường”. Ngừng một chút rồi chị khẻ thở dài: “Thân phận con gái giống như những cụm hoa lục bình đó vậy”. Chị đưa tay chỉ những đám lục bình hoa tim tím nhạt, đang trôi mênh mông trên dòng sông phía trước. Lúc đó tôi chưa hiểu chị nói gì nhưng thấy thương chị vô cùng. Bàn tay tôi đang trong bàn tay mềm ấm của chị, trái tim tôi chừng đập nhanh và mạnh đến chị có thể nghe thấy. Tôi muốn mình mãi sẽ không hiểu để được nghe tiếng chị nói, được nghe chị giải thích không thôi. Bổng chị lắc lắc bàn tay tôi, hỏi: “Hoàng có biết những cụm lục bình này sẽ trôi về đâu hông?”. Bất ngờ, tôi lúng túng, choáng ngột không nói được lời nào. “Nếu không dạt tấp được một bến bờ, những cụm lục bình này sẽ héo chết, nơi sông về với biển”, tiếng chị chầm chậm, nhẹ thênh. “Sao lục bình lại héo chết nơi sông về với biển?”, tôi hỏi, chỉ để hỏi. “Sông nước ngọt, biển nước mặn. Lục bình chỉ sống trên sông và sẽ héo chết khi trôi về biển mặn, không phải môi trường sống của nó”, giọng chị thoáng buồn. Buổi trưa hôm đó gió sông nhè nhe, thổi hương vài sợi tóc chị bám trên mắt mũi tôi. Chừng như tôi định nói điều gì đó, nhưng lại im lặng bước bâng quơ theo dọc một ngày đường đan trong tay chị. 

 

Đêm ở trọ thành phố dài và mênh mông, tôi nghiêng mặt vào bàn tay có hơi hám người.  Lòng rạo rực khi đôi môi màu hồng nhạt của chị thoáng hiện về. Tôi trằn trọc và mong đêm qua mau để ngày sẽ tới. Để tuần lễ học thoáng qua, để tôi gói trọn hành lý nhớ thương trên chuyến đò cuối tuần về gặp chị. Và hình như chị cũng biết điều này, nên hai ngày cuối tuần chị thường xuyên ra đứng phía bên kia chiếc cầu vẫy tay và cười với tôi. Tuần nào có báo Tuổi Ngọc hoặc tạp chí Văn mới là tôi đem qua cho chị.  Những hôm đó, chị Lệ thường rủ tôi ra phía sau nhà, ngồi nói chuyện văn thơ và cả chuyện bâng quơ. Tôi chỉ nghe và nhìn ngắm chị thì nhiều hơn là nói. Có hôm tôi và chị ngồi yên lặng, không nói năng gì chỉ nhìn con nước trôi lững lờ từng cụm lục bình về cuối khúc sông con. Bên chị lúc nào cũng có một mùi thơm thoang thoảng. Mùi thơm tương tư của con gái. Mùi thơm của ngàn trùng nhớ thương, như những cơn gió mùa trở ngọn trong đêm mùa nước nổi. Đôi khi chị chợt quay qua để bắt gặp đôi mắt tôi đang nhìn trộm. Tôi và chị nhìn nhau thật lâu, thật lâu đủ để tôi thấy từng sóng nước long lanh trong ánh mắt chị, chừng như có bóng hình tôi đang chìm đắm, chơi vơi.

Đó có phải là tình yêu? Tôi không biết. Nhưng tôi biết chắc đó là tình yêu của tôi dành cho chị. Cả một năm học, cả một mùa thi. Có những lần mới về tuần trước, cuối tuần sau tôi lại mượn tiền thắng bạn để chạy về thăm nhà. Để buổi chiều, tình cờ bên kia sông chị nhìn thấy tôi ngạc nhiên rổi nở nụ cười thật tươi với cả đôi mắt... Mẹ và bà nội đã nhận ra những bất thường của tôi, hỏi loanh quanh. Tôi cũng tìm nhiều lời bịa đặt vu vơ cho qua chuyện. Một lần bà nội tôi chép miệng: “Thời buổi này đẹp như con Lệ, không biết là may hay rủi?”. Nhà chị nghèo, mẹ góa con côi nhưng khách ra vào tấp nập. Có hôm tôi gặp chị và người đàn ông ngồi trong một quán ăn chợ huyện. Chị vẫy tay chào gọi nhưng tôi cứ đi thẳng, làm ngơ. Trở lại Sài Gòn tôi buồn vô cùng và đã không về nhà mấy cuối tuần sau đó. Tôi giận chị hay tôi giận chính mình? Dù thế nào tôi cũng chỉ giận vu vơ và vô lý. Nhưng khi gặp lại, nụ cười và ánh mắt chị tan biến mọi “vô lý” của tôi. Lại hạnh phúc, lại vô tư bên mùi hương chanh thoang thoảng từ tóc chị. Thời gian cứ vậy mà trôi, theo từng con nước bên dòng sông nhỏ in hình bóng chị êm đềm, lặng lẽ.

 

*** *** *** ***

 

Mùa hè quê tôi không có hoa phượng rơi, mà bắt đầu một mùa nước nổi. Nước lên cao, mênh mông ngập khắp cánh đồng và cả khoảng sân nhà mẹ. Những cơn gió trở mùa mát dịu dàng bao đêm dài mộng tưởng. Ngày sẽ lên, đời ập tới cho dù chúng ta có chờ đợi hay lãng quên. Mẹ tôi báo tin, “Tháng tới là đám cưới con Lệ. Cũng mừng cho con nhỏ, gia đình chồng giàu có. Chỉ tội là nó phải theo chồng đi xa”. Tôi nghe tin, thấy lòng trống trải vô cùng. Một khoảng trống mênh mông, cứ tràn ngập mỗi ngày một lớn. Tôi biết mình đã yêu chị thiết tha. Một lần trong buổi tối cuối tuần, có đoàn hát về huyện, mọi người háo hức đi coi, chị rủ tôi qua nhà chị. Ngọn đèn dầu trên bàn soi bóng chị đổ dài trên vách. Khuôn mặt chị thật gần, để tôi có thể nghe rõ từng hơi thở nhẹ, ngập ngừng của chị. Đôi mắt chị thỉnh thoảng nhìn tôi, rồi nhìn vào ngọn đèn bấc khâu đêm, khe khẻ thở dài, “Hoàng buồn và giận Lệ lắm phải không? Một ngày, Hoàng sẽ hiểu những gì Lệ muốn nói hôm nay...”. Giọng nói chị hụt hẫng, nghẹn lời. Bên ngoài, từng cơn gió hắt hiu thổi vào, mang theo chút hơi sương lạnh từ con sông nhỏ trước nhà. Đêm chìm sâu, lặng lẽ. Giữa tiếng côn trùng nĩ non, xa vắng. Tôi thoáng nghe hơi thở chị thật gần. Thật gần để bất chợt bờ môi nhỏ, mềm mại của chị đã gắn chặc môi tôi hốt hoảng, dại khờ. Thời gian chết lịm, ngừng trôi. Không gian mù lòa, tan vỡ. Nụ hôm đầu đời của tôi và mùi hương da thịt con gái. Bờ môi tôi ngây ngất, tham lam. Thân thể ấm áp, mềm mại của chị rung nhè nhẹ trong vòng tay tôi cuống quít. Đêm rộn rã chìm sâu, khuất lấp...

“Hoàng ngừng chút đi, Lệ thở không được…”, chị khẻ kéo mặt tôi ra. Ánh mắt chị nhìn thiết tha, vời vợi. Không hiểu sao tôi lại buồn đến như vậy. Chợt như  số phận mỗi con người như hạt bụi bay bơ vơ trong sa mạc đời vô tận; hạt muối nhỏ nhoi tan lẫn giữa lòng biển rộng bao la. Nụ hôn đầu của chị dạy tôi tiếng nói yêu người, hun đút trong trái tim tôi tình yêu đời không dứt. “Đừng quên Lệ, đừng quên đêm nay và ngôi làng nhỏ bé này, nghen Hoàng…”. Tôi cúi mặt, tránh ánh mắt chị, hỏi nhỏ: “Rồi sau... này chị sẽ về đâu?”. Chị nâng khuôn mặt hôn nhanh bờ môi tôi, nói thật chậm, mơ hồ: “Sau này... sau này, Hoàng còn nhớ không? Lệ sẽ như những cụm hoa lục bình trôi đến một nơi, sông về với biển...”!


 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_Thiep xuan 2023.png

                                                               

 

NHỮNG NGÀY CẬN TẾT

 

 

Có lẽ những rộn ràng, hân hoan nhất trong năm không phải là "ba ngày Tết", mà là những ngày cận Tết. Bắt đầu vào ngày 23 tháng chạp, tối đưa ông Táo về trời. Tất cả mọi sinh hoạt đều hướng về việc chuẩn bị để đón một mùa xuân mới, chào đón nguyên đán và mấy ngày Tết trước mặt. Lúc nhỏ là mùi vải thơm của bộ đồ mới, mùi gạo nếp ngâm cho nồi bánh và hương thơm ngào ngạt cho sàng phơi mứt dừa, mứt bí, mứt gừng ngoài sân. Những đêm ngủ gà ngủ gật ngồi canh bên nồi bánh tét cùng với mẹ, với gia đình xúm quanh. Mùi bếp lửa, mùi khói hương, mùi áo mới lan tỏa của tuổi thơ ngan ngát những ngày xa...

 

Mùa xuân và tình yêu là sự hài hòa đẹp, thật đẹp của một đời người, của những ngày tuổi mới lớn "biết yêu". Gia đình là tổ ấm áp, tình yêu là hương sắc mùa xuân của những ước mơ, thương nhớ. Người ấy làm mùa xuân mang theo nhiều ý nghĩa đặc biệt hơn, rộn rã hơn và chờ đợi hơn. Bạn còn nhớ mối tình với những ngày cận Tết của mình? Ngày thơ bạn chờ mặc áo mới, bây giờ bạn sẽ chờ đợi một khuôn mặt, một ánh mắt, một nụ cười... dù vừa mới gặp hôm qua. Bạn nôn nao ngày mai tới sớm, để gặp "ai" rồi cùng đèo nhau đi loanh quanh những con đường quen thuộc; nói với nhau bao nhiêu câu chuyện đã nói với nhau chẳng biết bao lần. Hay "hai người" ngồi lặng yên cùng nhau nhìn ngắm phố phường đang khoác lên những tà áo mới, không khí thật thơm mùi xuân thắm chợt về. Ngôn ngữ tình yêu của những ngày cận Tết là khoảng không trầm mặc và hơi ấm bàn tay trong gió xuân về.

 

"Em có nghe trời vào xuân chưa,

Bên sông từng giọt nắng vàng

Chợt lưa thưa và mùa xuân đó,

Có em thì xuân rất đẹp,

Anh không biết xuân về lúc nào,

Lời tình đong đưa theo gió,

Mình thương nhau mấy tuổi xuân rồi...." (1)

 

Mùa xuân với mối tình đầu tiên là mắt ngắm, là nỗi tương tư trong mùi thơm con gái, là mùi mồ hôi đẫm chút ngây ngây trong vòng tay ôm ngồi áp phía sau. Thế giới chung quanh chỉ là hư ào, chỉ có bạn và người ấy tồn tại bên đời... Một lần vào những ngày cận Tết, người ấy đưa ra hai mảnh giấy và nói với tôi: "Anh ghi quà anh muốn và em ghi quà em muốn vào giấy. Mình sẽ tặng cho nhau vào Tết này nghen anh"! Tôi và nàng trao nhau hai tờ giấy ước hẹn đó... Đã hơn bốn mươi năm tôi vẫn còn nhớ rõ mấy dòng chữ trong tờ giấy của người ấy và hai chữ của tôi. Dòng chữ ước muốn của nàng: "Tình yêu của anh!". Hai chữ ước muốn quà Tết của tôi: "Môi em"!

 

Tình yêu tôi, em đã nhận. Bờ môi em, tôi đã có. Vậy mà mhững ngày cận Tết biết bao mùa xuân sau, đã không còn có nhau. Cuộc sống bao la, số phận người hạn hẹp. Dù một lần, tình yêu vẫn mãi còn đó trong ta, cho những mùa xuân lại trở về muôn thuở. Cái mất đi là thân phận, điều còn là trái tim tươi thắm dòng máu trở về. Nâng niu từng kỷ niệm, từng nỗi nhớ thương dù chỉ như một lần thoáng qua như giấc mộng:

 

"Gió chiều thầm vương bao nhớ nhung

Người yêu thoáng qua trong giấc mộng

Vui nguồn sống mơ những ngày mong chờ

Trách ai đành tâm hững hờ

Mối tình đầu xuân ai thấu chăng

Lòng tha thiết vương theo tiếng đàn

Mơ đời ái ân những ngày phong trần

Sống trong mộng đẹp ngày xuân..." (2)

 

Mùa xuân đi rồi mùa xuân lại đến, nhưng tuổi xuân chỉ đến một lần và vĩnh viễn trôi xa. Những mùa xuân sau bạn đã đón mừng xuân với ai? Cùng với người ấy, bạn là người may mắn đời này? Hay với một người khác, mùa xuân vẫn luôn tươi đẹp nở hoa, vẫn luôn thơm mùi áo mới, vẫn nồng ấm mùi khói hương trong tối giao thừa! Những ngày cận Tết lòng vẫn luôn rộn rã hân hoan theo từng nhịp trôi nhanh của một đời người. Bạn luôn là người chờ đợi thời gian, nhưng thời gian chẳng chờ đợi ai bao giờ!

 

Những ngày cận Tết đang đến trên quê nhà hay ở một quê xa, bạn vẫn hân hoan hay bâng khuâng chờ đón xuân về và có bao giờ tự hỏi thầm: " Mình thương nhau mấy tuổi xuân rồi"? Đã có mấy tuổi xuân rồi thoáng chốc, bạn không đếm nhưng tuổi thời gian luôn mãi chất chồng. Bây giờ chắc bạn không còn với ai đó lang thang, mà ngồi đợi con cháu mang từng nhánh xuân về. Bây giờ chắc bạn không còn háo hức bao tà áo mới, mà hạnh phúc nhìn thế hệ cháu con lũ lượt tụ lại quanh ta. Đó là quê nhà, còn những ngày cận Tết quê xa? Mùa đông đang rét mướt bên ngoài, bạn và tôi chắc cũng đã quen rồi "thương mấy tuổi xuân" xa xứ! Hoa mai, hoa cúc, hoa vạn thọ, hoa đào... bây giờ ở đâu cũng có. Dưa hấu đỏ, mứt dừa, mứt bí, mứt gừng... bây giờ ở đâu cũng không thiếu, phải không các bạn? Nhưng không hiểu sao, những ngày cận Tết vẫn luôn làm tôi ngồi nhớ những ngày cận Tết năm nào, của một thời thương nhớ rất xa...

 

"Đón Xuân này tôi nhớ Xuân xưa

Hẹn gặp nhau khi pháo giao thừa

Em đứng chờ tôi trước song thưa

Tôi đi qua đầu ngõ

Hỏi nhau thầm Xuân đã về chưa..." (3)

 

Nguyễn Vĩnh Long

(1) Mùa Xuân Đó Có Em - Anh Việt Thu (2) Mộng Chiều Xuân - Ngọc Bích (3) Đón Xuân Này Nhớ Xuân Xưa - Châu Kỳ, Anh Châu

NVL_ly ruoudaunam.jpg

           LY RƯỢU ĐẦU NĂM

 

           Mời em ly rượu đầu năm

Có gì mà phải bận lòng xót xa

           Ừ thì Tết của người ta

Lâu rồi cứ tưởng như là Tết chung

 

           Uống đi em chút mặn nồng

Để quên chuyện cũ năm cùng đáy ly

           Chút hương xưa chút xuân thì

Hơi men sẽ thắm môi ghì dấu môi

 

           Thôi thì em uống cùng tôi

Mà nghe hơi thở tìm nơi chốn về

           Còn đây tuổi đếm buồn ghê

Làm sao nhớ hết câu thề ngày xưa?

 

           Mời em ly nữa cho vừa

Lỡ trăm năm cạn còn chưa biết rằng

           Thương nhau đâu chỉ dấu răng

Da non chưa đắp đã nghìn trùng xa...

 

           Ở đây cũng một quê nhà

Mà sao nghe lạ tiếng khà rưng rưng

           Cạn đi em chút rượu mừng

Cho môi thắm lại nụ hồng năm xưa..!

 

Durham, North Carolina

 

Nguyễn Vĩnh Long

ĐÔI MẮT MÙA ĐÔNG

 

Xin giữ chút nắng về phía biển

Trời hôm nay gầy úa chân mây

Như chợt níu ngày theo gió trở

Thời gian đầy hương một bàn tay

 

Mùa đông lạnh buốt bờ gió mỏng

Có bay về tóc khẽ buông lơi

Theo dấu bóng thời gian xuôi ngược

Sẽ một lần ghé vết son môi

 

Con đường nhỏ hoen màu nắng cũ

Chiều ven sông con nước vơi đầy

Hoa tím nở về đâu bến đợi

Dáng ai buồn bóng ngả hàng cây...

 

Biển vẫn mặn, mùa đông vẫn đợi

Trái tim người còn vết thương ơi

Đêm lấp sẵn bao điều im lặng

Nhắc tình cờ dĩ vãng và tôi..!

 

Có đôi mắt mùa đông tĩnh lặng

Sắt se lòng nhịp nhớ thương xưa

Ngón tay đếm bao mùa lá rụng

Có gom về mấy cụm rừng thưa?

 

Mặt đời phẳng theo ngày rất lạ

Có chút gì còn lại hôm qua

Em vẫn đợi mùa đông trên má

Bàn tay người tiền kiếp trôi xa...

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_MuaGSxua.JPG

Ừ thì như một thói quen

Cây thông xanh nhấp nháy ánh đèn

Ở nơi xứ lạ, người ngoại đạo

Cũng một đời vui, tin với em…

 

Chưa lần quỳ trước danh Thiên Chúa

Anh chỉ vì em đến giáo đường

Nửa đêm theo bước chân về cuối

Xóm đạo bừng trong tiếng nhạc vang

 

Mừng Chúa chào đời, anh có em

Niềm tin yêu còn mãi không ngừng

Nhớ hôm em nhắc lời khấn nguyện

Mới đó, mà qua những bão giông…

 

Mỗi mùa Giáng Sinh, mỗi mùa đông

Trời lạnh ngoài kia, lạnh vô cùng

Không biết bây giờ nơi xóm đạo

Em có nhớ gì chuyện bể dâu..?

 

Cảm ơn em, tình yêu nhiệm mầu

Để rồi số phận chẳng tìm nhau

Lỡ mai cánh cửa trần gian khép

Mùa Giáng Sinh xưa, giờ phương nào..?

 

Durham, North Carolina

 

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_taOn.jpg
NVL_Lyroưduongxuong.JPG
NVL_muaVV2.png

Chuyến phà muộn theo người về Long Mỹ
Cơn mưa chiều bất chợt phía kia sông
Chân lúng túng giữa hai bờ gió lộng
Sóng lao xao theo từng giọt vô cùng

Con đường đất ướt lầy tay nắm chặc
Bước theo người mỗi bước mỗi thương chân
Những mái lá nằm yên nghe gió trở
Bờ môi ngon chạm hơi thở thật gần

Mưa ngấm đất chiều nay mưa Vĩnh Viễn

Làng quê em tên gọi thật xa xăm
Như đôi mắt buồn quanh ngày xuống thấp
Mưa quê nghèo có giữ được ai không?

Mưa cũng tạnh để phà quay trở lại
Một người thương đưa tiễn một người về
Con nước chảy mang theo chiều dĩ vãng
Phía kia bờ dáng ai đứng buồn ghê!

Mưa ngày xưa, chiều xưa mưa Vĩnh Viễn
Ướt môi người mưa thắm ướt tình tôi
Mưa bây giờ mưa thương nhớ khôn nguôi
Xin ở lại mùa mưa xưa mãi mãi...

Durham, North Carolina
Nguyễn Vĩnh Long


- để nhớ NML người con gái ở Vĩnh Viễn, quận Long Mỹ, tỉnh Chương Thiện (nay thuộc tỉnh Hậu Giang) -

NVL_Muathu.JPG

Mùa Thu Em

 

 

Mùa thu em không có lá vàng

Mùa thu em không trời gió lạnh

Chỉ nước đầy chiều xuống mênh mông

Màu bông tràm rụng trắng bờ sông...

 

Mùa thu em chuyến đò ngang muộn

Hoa lục bình tím một dòng đưa

Mùa thu em phủ cánh đồng trưa

Bông điên điển vàng bàn tay nhỏ 

 

Mùa thu em loanh quanh nỗi nhớ

Con nước ròng phơi nắng ven sông

Mùa thu em mấy lần mắt ngó

Cho mai này là những chờ mong!

 

Mùa thu em vọng tiếng từ tâm

Đồng nước lũ in hình mái lá

Mùa thu em, mùa thu như đã

 Xuôi một dòng mây trắng ngàn năm...

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_DemOMon.jpg

Dọc bờ kinh đêm nằm nghe cá nhảy

Mặt nước đầy một dòng chảy mênh mông

Dầm khua động trên bờ vai con gái

Về đâu em, mùa nước nổi mấy dòng

 

Đêm Ô Môn tiếng đời rơi rất nhẹ

Bóng ai quằn từng bước phía Bình Tân

Phà Thới An khuya nay về rất muộn

Ngày bên sông mùa điên điển trổ vàng

 

Nghe xa lắc giữa hai hàng mắt khép

Bờ mi thưa trong nỗi nhớ tình cờ

Con nước đổ xuôi theo viền môi nhỏ

Mới hôm nào ngày tháng đã xa lơ...

 

Đêm Ô Môn tưởng đời thôi cũng lỡ

Nước mắt nào sẽ biển mặn ngàn năm

Những tiếc nhớ qua bao mùa nước nổi

Chắc chi còn tiếng gió gọi trầm luân...

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

Bến khách có 3 phà trọng tải 100 tấn, thời gian hoạt động từ 5 giờ sáng cho tới 21 giờ hàng ngày, thời lượng 15 phút một chuyến, thời gian vượt sông Hậu không quá 10 phút/ chuyến. Đây là công trình kết nối giao thông qua sông Hậu Giang (một nhánh của sông MêKông) giữa Phường Thới An, Quận Ô Môn, TP. Cần Thơ và xã Phong Hoà, huyện Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp, nối liền 2 địa phương Cần Thơ – Đồng Tháp.

Quận Ô Môn nằm về phía bắc thành phố Cần Thơ, cách trung tâm thành phố khoảng 20 km theo Quốc lộ 91, có vị trí địa lý: 

Quận có diện tích 125,40 km², dân số năm 2019 là 128.677 người, mật độ dân số đạt 1.026 người/km².[1] 

Hành chính

Quận Ô Môn có 7 phường, bao gồm: Châu Văn Liêm, Long Hưng, Phước Thới, Thới An, Thới Hoà, Thới LongTrường Lạc.

 

Nước mắt em và biển

Muôn đời vẫn mặn

Sao hoài công chi tát bể khổ của đời?

Có khi giấc mơ nàng Tấm

Là con bống dưới ao bùn

và những hạt cơm rơi

Nên em hỡi, hãy cất cao tiếng hát

Ca ngợi con người suốt những cơn đau

Cây trút lá mùa này

Là hoa trái mùa sau

Đêm giông bão để ngày mai nắng ấm!

Hãy cúi nhặt những tấm lòng thương cảm

Gom tin yêu giữa đời chẳng đá vàng

Để một ngày mắt nhắm trái tim ngưng

Sẽ giã biệt trần gian như vốn có

 

Em yêu dấu xin để hồn bõ ngõ

_________________________________________

NVL_Mua thang Tu.JPG

Mưa Tháng Tư                        

 

Mưa từ đâu mưa khua nỗi nhớ

Mưa tôi về tóc ướt ngày xưa

Mưa nơi nầy cũng vẫn là mưa

Sao xa lạ, sao buồn hơn trước?

 

Mưa đầu mùa mưa giăng mấy lượt

Mưa bay về một phía trời xa

Mưa nơi nầy lặng lẽ mưa qua

Mưa có đọng môi người năm ấy?

 

Mưa đầu mùa mưa xa biết mấy

Mưa có làm bạc tóc đời nhau

Mới hôm nào mưa trong mắt ngó 

Mới hôm nào mà đã tình sâu...

 

Mưa tình cờ mưa tháng Tư đau

Mưa ngày xưa hay mưa vừa đến

Mưa sẽ ngày đưa sông về bến

Soi bóng người hay soi bóng tôi?

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_Ghé Chợ tầm Vu.JPG

Ghé Chợ Tầm Vu

Quán cà phê bên bờ sông Hậu

Mặt nước lăn tăn dưới khe bàn

Gió ngậm mùa xưa như hỏi khách

Người trở về theo gió mùa sang?

 

Quanh quẩn con đường rất thân quen

Sao không tìm được dấu chân thường

Mấy sàn rau củ ngồi như thể

Chờ đợi một người xa cố hương?

 

Bây giờ mây vẫn về theo gió

Mưa xuống Tầm Vu chợ lấm đường

Đâu vết bùn văng trên vạt áo

Theo bám người về một nhớ thương!

 

Tầm Vu ơi, vẫn chợ ven sông

Sáng nắng chiều mưa chuyện đời thường

Có lần khách ghé tìm hơi hám

Mảnh áo ngày nào bạc gió sương

 

Ngày cũng cạn theo từng con nước

Chia tay người lần nữa Tầm Vu

Dòng sông Hậu một đời vẫn đợi

Giọt mưa nào thắm mặn thiên thu...

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_Cồn Mây.JPG
NVL_Lucbatconmay.JPG
NVL_Mungemtuoimoi.JPG

MỪNG EM TUỔI MỚI

Cuối năm nghe những ngậm ngùi

Về trong gió thoảng bao lời tiễn đưa

Một năm qua nữa buồn chưa

Một năm qua nữa đếm thừa tuổi nhau

 

Một năm với những sắc màu

Có niềm vui có nỗi đau cận kề

Như mây cuốn gió bay về

Vườn xưa mai nở bốn bề tịch liêu

 

Nắng chia cuối ngõ đường chiều

Hai hàng cây ngả bóng liêu xiêu buồn

Cuối năm nhìn vệt khói nương

Theo tàn nhang đọng mùi hương phấn người

 

Về thôi năm tháng, về thôi

Bên hiên nhà cũ bóng đời nhẹ rơi

Xin chào tuổi nữa buồn vui

Trần gian như chén rượu mời đắng môi

 

Mừng em tuổi mới và tôi..!

 

Xuân Nhâm Dần, 2022

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_Tetquexa.JPG

MÙA TẾT QUÊ XA

Heo may có về qua phố cũ

Theo cổ áo thon hoa cúc viền

Em đi mấy độ mùa đang chớm

Vàng nắng bên đời xuân rất riêng!

 

Đâu còn pháo nổ giao thừa tới

Chỉ nghe gió thổi lạnh hiên ngoài

Tiễn đưa ký ức mừng năm mới

Trong cõi vô cùng ai có hay?

 

Rót ly rượu chát mời em uống

Ở một nơi nào xuân vẫn luôn

Ngào ngạt hương thơm mùi nhang khói

Và chút môi ngon vị rượu còn

 

Xứ lạ bao năm mừng Tết đến

Một nửa phương trời thương nhớ tôi

Áo mới ngày xưa em còn giữ

Hay nhạt phai màu mây trắng phơi?

 

Mùa Tết Nhâm Dần, 2022

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_mhật ký rời.JPG

Ngày... tháng 12, 2021

Vừa tiêm ngừa Covid-19 đợt 3, Moderna (booster) tối đến bị hành nóng lạnh cả đêm. Sáng nay đầu óc lừ đừ, đành xin nghỉ ở nhà. Bây giờ đi làm trở lại giống như "nhóm chợ" mỗi ngày. Trước khi ngồi xuống bàn phải lau chùi khử trùng tất cả bàn ghế, dụng cụ, màn hình bàn đánh chữ (keyboard) và cả con chuột (mouse). Rồi khi rời công ty cũng phải lập lại quy trình khử trùng như lúc bắt đầu. Cái tệ hại nhất là phải đeo khẩu trang suốt cả ngày làm việc trong không gian kín, theo đúng quy định. Cũng may mỗi tuần chỉ vào làm việc 2 ngày ở văn phòng... Biến chủng Delta còn đang hoành hành thì nay thêm Omicron một biến chủng mới phát hiện tại Nam Phi. Omicron, con Coronavirus mới này có gấp 3 lần đột biến protein gai và 10 lần sức lây lan so với Delta. Nước Mỹ đã công bố có chủng mới Omicron tại hơn 33 tiểu bang trên toàn quốc. Dự đoán sức lây nhiễm của Omicron sẽ phủ khắp toàn cầu trong thời gian tới. Tuy nhiên, các nhà siêu vi trùng và giới y học cho rằng đây có thể là "tin vui" vì Omicron lây lan nhanh nhưng không nguy hiểm và gây tử vong như chủng Delta.  

Chắc chắn Covid-19 và chiếc khẩu trang che nửa mặt sẽ còn ở lại với chúng ta trong nhiều năm tháng tới. Chỉ tội nghiệp những đôi môi, những nụ cười đẹp đều bị che lấp trong đời sống hôm nay. 

Nhớ biết chừng nào, những bờ môi ngon một thời đã mất...

 

Ngày... tháng 12, 2021

Không hiểu sao dạo gần đây, hay "bực mình" vô cớ những chuyện không đâu, mà lẽ ra thường tình trước đây ít khi mình để ý đến? Không chừng người ta nói không sai "càng già càng khó chịu"? Hôm nay ngồi ngẫm nghĩ lại thấy cũng đúng, cũng dễ hiểu. Trước hết là sức khỏe, càng già sức khỏe càng kém đi, mắt mờ tay mỏi. Khi cơ thể không nhiều năng lượng, con người cảm thấy tiêu cực hơn trong phản ứng và suy nghĩ. Kế đến là những định kiến, càng lớn tuổi chúng ta càng lệ thuộc vào thói quen khó chấp nhận cái mới, cái khác với bình thường theo kinh nghiệm sẵn có của bản thân. 

Bạn bè cũng thu hẹp hơn, đến không có. Ngày xưa có quá nhiều điều để nói, bây giờ chẳng còn gì để tâm sự. "Một ngày như mọi ngày" và sẽ tệ hại hơn, thì "nói năng chi cũng thừa"? Chẳng lạ gì khi người ta cho rằng "người già thường luôn nhắc chuyện ngày xưa"! Mà chuyện xưa thì bao giờ cũng đẹp, vì đã phần nào được gạn lọc qua bộ nhớ để trở thành kỷ niệm. Nhưng có bao nhiêu kỷ niệm cho một đời người? Chắc chắn là không nhiều hơn số lượng ngày tháng mà ta đã sống, đã đi qua.

Ôi dòng đời không ngừng chảy, sao lòng người cứ cạn dần theo năm tháng..?

 

Ngày... tháng 12, 2021

Vài ngày trước một người bạn văn nghệ trong nước gửi điện thư nói vê một tiếng hát Bolero "triệu views", như một hiện tượng trên mạng kênh Youtube. Có lẽ trong 2 năm vừa qua (2019 - 2021), các sinh hoạt ca hát sân khấu tập trung không còn nhiều nữa, do cơn đại dịch Covid-19 gây ra. Hầu như các ca sĩ đều cố gắng đầu tư, mở rộng những sinh hoạt ca hát của mình trên kênh Youtube và mạng xã hội Facebook. Sân khấu thu nhỏ hơn nhưng khán giả thì nhiều, rộng rãi hơn trên toàn cầu... Tiếng hát Bolero "triệu views" này là ca sĩ Sa Huỳnh. 

"Nếu có lần em gõ cửa ghé thăm
Gác vắng điều hiu khung cảnh âm thầm
Em ơi người xưa đã ra đi
Không gặp em phút phân ly
Không cho sầu thương đổ bờ mi... "  (1)

 

 

 

 

(Xin bấm vào link dưới đây để nghe nhạc)

 

Gõ Cửa - Mạnh Quỳnh - Sa Huỳnh

Với ca khúc Gõ Cửa, ca sĩ trẻ Sa Huỳnh đã có được hơn 17 triệu lượt người nghe. Đây có lẽ là một trong số lượt người nghe kỷ lục dành cho một ca sĩ mới và trẻ. Ngay từ câu hát đầu tiên ta thấy ngay được tiếng hát thật sáng, ngọt ngào và quyến rũ của Sa Huỳnh. Phối khí hòa âm mới lạ được chuyển tải qua giọng hát truyền cảm, lịm ngọt từng chữ từng câu. Tiếng hát Sa Huỳnh đã thật sự làm mới dòng nhạc Bolero. Người nghe như được thưởng thức một bài hát mới trong ca từ quen thuộc của "Gõ Cửa". Số lượt người thưởng ngoạn đã khẳng định vị trí của ca sĩ Sa Huỳnh trong không gian âm nhạc?

 

"Những ngày xưa thân ái anh gởi lại cho ai?
Gió mùa xuân êm đưa rung hàng cây lưa thưa
Anh cùng tôi bước nhỏ áo quần nhăn giấc ngủ
Đi tìm chim sáo nở ôi bây giờ anh còn nhớ?

Những ngày xưa thân ái anh gởi lại cho ai?
Trăng mùa thu lên cao khóm dừa xanh lao xao
Anh cùng tôi trốn ngủ ra ngồi trên lá đỏ
Trong bầy chim trắng hiền mơ một nàng tiên dịu hiền..."  (2)

 

 

 

 

(Xin bấm vào link dưới đây để nghe nhạc)

 

Những Ngày Xưa Thân Ái - Phạm Thế Mỹ - Sa Huỳnh

Một lần nữa tiếng hát ngọt ngào, trong sáng của Sa Huỳnh đưa ta về với khung trời của kỷ niệm, của những ngày xưa thân ái để lại cho nhau. Hình ảnh khóm dừa xanh lao xao, áo quần nhăn giấc ngủ, đi tìm chim sáo nở hay trốn ngủ ra ngồi trên lá đỏ... là cả tuổi thơ của chúng ta mà không ai không một lần trải qua! Bài hát cũng thu hút "triệu views" của ca sĩ Sa Huỳnh. Dù tuổi đời của ca khúc đã tròm trèm 50 năm nhưng cứ như mới hôm qua. Nghệ thuật không có tuổi chỉ lấp lánh hơn theo thời gian. Cách hát của Sa Huỳnh rất mới nhưng không làm mất đi phần hồn của ca khúc. Bài hát thật sự đưa mình trở về với những ngày tháng của một thuở Sài Gòn, của lớp nhạc với thầy Phạm Thế Mỹ. Kỷ niệm mà một lần đã nhớ lại, như lớp sương mờ ký ức thoáng qua.

Âm nhạc là tiếng nói của tình yêu, là chân dung của kỷ niệm...

 

Ngày... tháng 12, 2021

Quán phở nhỏ nằm trong con hẻm trên đường Công Lý (Nam Kỳ Khởi Nghĩa ngày nay) quận 3, Sài Gòn. Từ đầu ngõ đã thấy dọc hai bên con hẻm là những chiếc bàn ghế thấp chen vai nhau của khách quán phở Dậu. Mùi phở thơm nồng bốc lên cả một không gian. Đó là lần đầu tiên tôi theo Mai, tiếng đàn tranh Lê Thị Mai,  đến quán phở này, chỉ cách nhà nàng vài con hẻm. Nhiều ánh mắt dừng ăn, nhìn theo người con gái hơi ốm, cao lêu nghêu với nụ cười "Bao Tự". 

 

 

Như bao thực khách lần đầu ăn tại quán, tôi ngạc nhiên khi không thấy có giá và đĩa rau sống kèm với hai tô phở. Ngoài hành ngò trong tô phở, là thêm dĩa hành tây cắt mỏng ngâm dấm. Chỉ có vậy. Còn đang phân vân, Mai liền giải thích: "Đây là quán phở chính gốc miền bắc. Anh ăn thử đi, rất ngon và sẽ ghiền cho coi"! Quả đúng như lời Mai, tất cả hương vị của tô phở bò nồng thấm bằng chính nước cốt xương, bánh phở, miếng thịt bò cắt mỏng đậm đà. 

 

 

 

 

 

 

Vừa ăn Mai vừa kể về quán phở đặc biệt này: bà Dậu gốc Nam Định, người lập quán phở tại Sài Gòn năm 1958, nên có tên phở Dậu. Bà muốn giữ lại truyền thống của hương vị miền bắc, mặc dù ban đầu rất khó khăn vì thói quen ăn phở của người Sài Gòn phải có tương đen, tương ớt, giá và dĩa rau sống. Chính sự khác biệt này, phở Dậu đã trở nên nổi tiếng và có mặt đến bây giờ.

Phở Dậu còn được gọi là "quán phở ông Kỳ", vì tướng Nguyễn Cao Kỳ tư lệnh không quân, phó tổng thống VNCH thường đến đây để mua về hoặc ăn phở ngay tại quán.

Với tôi, phở Dậu là kỷ niệm người bạn gái học cùng lớp nhạc của thầy Phạm Thế Mỹ và bài hát mãn khóa của Mai, ca khúc "Những Ngày Xưa Thân Ái"... Tuổi trẻ có nhiều ước mơ và bồng bột. Để có hôm nhìn lại, tất cả đã trôi xa, mịt mùng ký ức. Những đánh mất của hôm qua, những ăn năn muộn màng của dĩ vãng chỉ còn lại là nỗi buồn dai dẳng. Nhưng vẫn còn hơn không có gì để nhớ, để thương, để tiếc nuối cho một đời người, như cái giếng khô không cả bóng trăng soi! 

Và khi nỗi buồn trôi qua, còn lại là bao kỷ niệm đẹp trong ta!

 

Ngày... tháng 12, 2021

Chỉ còn vài bữa nửa tháng là hết năm 2021. Ngày tháng cứ lặng lẽ trôi qua dù chúng ta muốn hay không, chờ đợi hay dửng dưng. Cánh cửa này đóng để mở cho những cánh cửa khác rộng hơn. Một năm đầy ấp bao biến động thương tâm không làm cho nhân loại ngừng lại chỉ để ngậm ngùi, thương tiếc mà hướng đến những điều tốt đẹp mới cho ngày mai.

 

 

 

 

Cuộc sống và thời gian là hai người thầy tốt nhất. Cuộc sống dạy chúng ta sử dụng tốt thời gian và thời gian dạy chúng ta giá trị của cuộc sống.

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

(1) Gõ Cửa - Mạnh Quỳnh

(2) Những Ngày Xưa Thân Ái - Phạm Thế Mỹ

_____________________________________

NVL_Go cua.JPG
NVL_nhung ngay xua than ai.JPG
NVL_Pho Dau.JPG
NVL_Pho.JPG
NVL_life and time.JPG

BÊN BỜ SÔNG CŨ

NVL_ben bo song cu.JPG

Ngã ba sông mấy ai về đó nữa

Phía bên này năm tháng lở bờ trôi

Con đò nhỏ nối liền hai bến đợi

Tiếng ru buồn còn đó giọng à ơi...

 

Em có lẽ không còn hong tóc xõa

Ngày bên sông chờ nắng phủ vai mềm

Đôi mắt ngó bên kia bờ nước đậu

Đã thấy gì trong tiếng gọi chiều lên?

 

Mây vẫn trắng bay qua bờ sông cũ

Bến đò ngang còn đó rặng trâm bầu

Có người về xuôi theo mùa nước lũ

Soi bóng mình tưởng thấy lại đời nhau!

 

Dòng sông cũ chảy buồn trong trí nhớ

Qua bao nhiêu năm tháng của đời người

Chợt có lúc ngỡ ai còn đứng đợi

Giữa đôi bờ thương nhớ cuộc tình tôi...

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

NVL_Maytuoixanguoi.png

MẤY TUỔI XA NGƯỜI

Người đàn bà tóc búi cao, cổ thon dài tuy trang điểm nhẹ vẫn không che dấu được nét đẹp mặn mà một thời son trẻ. Sau vài cử chỉ khách sáo ban đầu, tôi dần nhận ra ánh mắt và nụ cười quen thuộc dù đã bốn mươi năm. Thời gian lướt nhanh thoáng chợt, đã bốn mươi năm, làm sao không thay đổi mặt người! Tôi cũng lúng túng, cố xóa đi khoảng không gian ngượng ngập ban đầu:

     - Yên khỏe không? Chỉ tới một mình?

     Câu hỏi chợt thành vô duyên, tan biến thật nhanh trong những chiếc bàn ghế trống của nhà hàng vào buổi lững chiều. Trước mặt tôi là Thanh Yên, Nguyễn Thanh Yên cô học trò cũ "liều mạng" của bốn mươi năm ngày nào. Bây giờ đã là một người đàn bà từng trải, có chút kiêu kỳ "đẹp lão" ở tuổi năm mươi tám. Hai bàn tay đan chặc nhau trên mặt bàn, Yên vẫn yên lặng nhìn tôi trong ánh mắt thoáng mừng, thoáng tủi. Chúng tôi đã nói chuyện với nhau rất nhiều qua điện thoại, nhưng đây là lần gặp mặt lại đầu tiên trên đất khách quê người. 

     - "Thầy vẫn vậy... chỉ có tóc là bạc đi nhiều...", Yên nói nhanh, nhìn xuống đôi bàn tay: "Còn em đã thành "bà lão", bốn chục năm rồi thầy!".

     Giọng Yên thấp, nằng nặng. Tôi không muốn nói thêm câu gì, chỉ nhìn khuôn mặt của thời gian, của tôi của Yên. Chừng như chỉ cần một tiếng động, một câu nói vô tình sẽ làm vỡ tan mọi kiềm chế trong đôi mắt của người xưa. 

     - "Dạ, cô chú cần dùng gì"?

     Tiếng người nhân viên phục vụ kéo tôi và Thanh Yên trở về với hiện tại.

     - "Cho cô một cà phê sữa nóng, một sinh tố bơ, một dĩa gỏi cuốn và hai tô bún cá... À, cho cô xin thêm một tách sữa đặc"!

     Cố dằn những xúc động tôi nhìn Yên mĩm cười, gật đầu cảm ơn. Chừng như tất cả vẫn vậy, vẫn như cứ hôm qua mà đã thấm mòn năm tháng. Đôi mắt người học trò cũ cũng giăng giăng lớp bụi đời. Tấm lòng người thầy cũ cũng tiêu hao bao hệ lụy. Ngôi trường cũ đã trôi xa theo ngôi trường đời nghiệt ngã. Trải qua hai cuộc hôn nhân, Thanh Yên đã tìm được bến đậu bình yên cho đời mình. Khóe mắt nụ cười thoáng vẻ bất cần cũng ánh lên nhiều niềm tin yêu, tự tại.

     - "Đêm hôm đó... chắc thầy oán hận em, oán hận gia đình em lắm, phải không thầy"?

     Sau câu hỏi, mọi cố gắng của người học trò cũ không còn nữa. Tiếng khóc ấm ức, khuôn mặt cúi thấp như xé nát mọi xúc cảm, mọi ngõ ngách trong ký ức tôi. Tưởng đã lãng quên, đã chôn kín rồi một vết thương lành da khép mặt. Chợt đâu có tiếng người trong cuộc, khêu dậy ngọn đèn đêm của mịt mùng quá khứ. Nơi có kẻ bị ở lại và người buột phải ra đi. Nơi mà người ở lại như bị phản bội, như bị lọc lừa niềm tin yêu một lần trao gởi. Cũng là lúc mà người ra đi như kẻ mất trí, đã không còn gì để sống với tháng năm đời người. Bi kịch của cuộc sống bao giờ cũng tàn nhẫn hơn sự tưởng tượng, hư cấu trong những cuốn tiểu thuyết vay mượn cảm xúc của người đọc. Người học trò cũ ngồi trước mặt tôi đã một lần chết. Để không ai trong chúng ta phải chết hai lần, nên phải chấp nhận, phải sống! Oán hận, nói không là dối nhưng nói có cũng đã vết da non mòn năm tháng. Tất cả đã theo người, đã một lần về với biển sâu dĩ vãng...

 

               "... Thời gian có ngừng đây bao giờ!
               Thương tiếc rồi sẽ làm buồn vu vơ!
               Nhiều lúc muốn quên để xóa mờ
               Nhưng mỗi lần nhìn đêm về tưởng nhớ
               
Người đó ta đây, tình vẫn chia phôi
               Biết cuộc đời mình ra sao?"  (1)

NVL_bên đò.png

Bến đò chợ Giữa nằm ở ngã ba sông, phía sau lưng chợ Rạch Sỏi. Một bên qua chợ Giữa, một bên xuôi về Kinh Cụt - An Hòa. Ba giờ ba mươi sáng, trời tối đen như mực, không thấy rõ mặt người. Bến sông vắng lặng chỉ có tiếng vo ve của đàn muổi đói cố bám lấy tôi để sinh tồn. Ngồi im bất động, tôi để mặc đàn muỗi chích no rồi bay đi. Đã trễ hơn ba mươi phút theo lời hẹn, sẽ có người đón tôi đưa đến điểm xuống ghe. Ba mươi phút dài nhất trong đời và bao trùm bóng đêm. Ba mươi phút để bao nhiêu hình ảnh hiện về như những đoạn phim ngắn đứt quãng.  Câu chuyện của hơn một năm qua thị phi, tai tiếng và để cuối cùng tưởng chừng như mọi duyên nợ an bài. N.T. Yên là học trò lớp 12 đầu tiên của tôi tốt nghiệp, rời trường. Cô học trò trưởng ban văn nghệ, có khuôn mặt đẹp sáng và luôn ngồi bàn cuối lớp vì chiều cao. Con gái chủ trại cưa khá giả cưng chiều, nhưng Yên có tính tự lập không dựa vào gia đình. Ty bưu điện tỉnh mở khóa tuyển chọn nhân viên, Thanh Yên thi và đậu. Suốt trong thời gian theo học ở Rạch Giá, mỗi cuối tuần Thanh Yên đều vào trường thăm và nấu nướng để hai thầy trò ăn chung, chuyện trò. Vừa ăn món ruột bún cá, Yên vừa kể tôi nghe về khóa học bưu điện và ước vọng tương lai. Món bún cá quen thuộc đến nổi tôi phải lên tiếng: "Em không còn món nào khác hơn sao"? "Em muốn thầy tập ăn một món cho quen. Để mai mốt thầy chỉ ghiền món bún cá này thôi", cô học trò của tôi trả lời kiểu "liều mạng"... Gia đình tỏ thái độ không tán thành, cấm đoán và cả việc đưa tôi ra hội đồng nhà trường và ty giáo dục. Tôi biết tình cảm của Yên và nhiều lần trốn tránh, khuyên răn cô học trò lãng mạn và liều mạng này. Rằng đây chỉ là những ngộ nhận ban đầu của tình yêu. Cuộc đời còn dài và rộng, tôi chỉ là người thầy giáo tầm thường, một ngày Yên sẽ gặp người khác tài năng hơn, thích hợp hơn... để yêu thương. Đây chỉ là những cảm xúc nổi sôi của tuổi mới lớn. Rồi tất cả sẽ qua đi, sẽ chỉ là những kỷ niệm đẹp của tuổi học trò, sẽ chỉ là hành trang cho hạnh phúc mai này..! Nhưng mọi cố gắng của tôi và cấm đoán của gia đình không lay chuyển được Yên. Cuối cùng mẹ Yên "đầu hàng" con gái. Gia đình sắp xếp cho Yên và tôi cùng một chuyến ra đi. Đây là khoảng thời gian, Rạch Giá và Rạch Sỏi là trung tâm của những cuộc vượt biên "lậu" và bán chính thức. Chuyến đi của gia đình Yên (và tôi) là chuyến đi bán chính thức, có tổ chức và mua chuộc thỏa thuận với chính quyền địa phương. Chắc chắn và khá an toàn. Tôi chỉ cần đến điểm hẹn đúng ba giờ sáng, có người đón và đưa ra ghe nơi sẽ gặp Yên cùng gia đình. Chỉ đơn giản như vậy. Tôi tin tuyệt đối vào Thanh Yên (và ngay cả đến bây giờ, bốn mươi năm sau).

 

     Bốn giờ sáng, đã có những chuyến ghe hàng sớm từ các huyện chở hàng vào chợ Rạch Sỏi. Âm thanh cuộc sống một ngày mới đang bắt đầu. Không ai đến để đón, tôi linh cảm điều bất an đã xảy ra. Không biết bây giờ Thanh Yên đang ở đâu? Cầu mong mọi chuyện bình yên, không ai bị bắt bớ. Tôi tự an ủi hay trấn an chính mình? Chần chừ nữa, là công an sẽ đi tuần tra chợ và sẽ dễ dàng nhận ra thầy giáo trường cấp 3 của huyện, làm gì nơi bến đò sớm tinh mai? Không hiểu sao niềm thất vọng, nỗi buồn chán đánh mất tất cả sự sợ hãi trong tôi. Có vài giây phút tôi muốn bị bắt, bị đưa về đồn công an, "để được xem con tạo xoay vần" tới cửa khổ đau nào? Nhưng chừng như chẳng ai thèm để ý đến tôi, đến kẻ đứng bơ vơ trước cuộc sống chung quanh. Nỗi buồn bất chợt của người vừa lỡ tay làm vỡ chiếc bình thủy tinh trong sáng của niềm tin yêu. Tôi quay về trường và nhớ lại nụ hôn tham lam, tiếc nuối lần cuối của Thanh Yên khi chia tay. Tôi chợt ứa nước mắt và thương nhớ mùi hương chanh loáng thoáng trong đêm vừa sắp cạn...

     

     Vài ngày sau tôi biết mình là người bị bỏ lại. Những buồn bã rồi cũng qua đi, tôi phải tiếp tục sống và cầu mong cho chuyến đi của gia đình Yên đến được bến bờ mong ước. Hơn tháng sau tôi được tin Thanh Yên cùng gia đình đã đến trại tị nạn Mã Lai bình yên. Và chung với tin vui này, câu chuyện của cô học trò Thanh Yên đã làm tôi xúc động, ngậm ngùi rơi nước mắt. Chuyện kể lại ngày hôm đó, khi ra đến tàu ở hòn Tre (còn gọi là hòn Rùa) biết chắc không có tôi, Thanh Yên đã nhảy xuống biển (để cố quay lại vào bờ?). Cũng may nhiều người trên tàu kịp cứu và nàng đã an lành đến bờ tự do. Giọt nước mắt nhớ thương hòa với niềm vui tôi trộn lẫn. Làm sao oán trách được đây, khi Thanh Yên đã trả lại tất cả những gì mình có. Thương yêu và cả tính mạng. Tình yêu của Thanh Yên để lại trái tim tôi những vị tha, độ lượng trong cuộc sống vốn biển hẹp tay người. Cô học trò cũ của tôi nay đã lớn đã trưởng thành và đã dạy lại cho tôi ý nghĩa của một tình yêu trong sáng, có thật. Để mãi đến hôm nay tôi vẫn chưa tìm được lý do để oán hận Thanh Yên và gia đình cô học trò nhỏ! 

NVL_trăng.png

     Tôi kể và nói tất cả những cảm xúc của mình đêm hôm đó, của bốn mươi năm về trước. Cúi mặt bùi ngùi, tôi để yên bàn tay mình trong tay Thanh Yên mềm ấm. Câu chuyện đời người dù có thương tâm bao nhiêu cũng đã là quá khứ. Mỗi người mỗi số phận, mỗi cuộc đời đang có để sống và để vươn lên, đi tới. Hãy nâng niu kỷ niệm như những hành trang quý giá nhất cho hiện tại và ngày mai.

 

     - Em cảm ơn thầycho em biết những điều này. Em luôn mãi...

     - Thầy hiểu. Em không cần phải nói gì thêm nữa. 

     Tôi vội ngắt lời Thanh Yên, để mọi cảm xúc của không gian lắng dịu hơn. 

 

     - Bây giờ thầy nói với em một bí mật nghen.

     - Bí mật gì, thầy nói em nghe đi.

     - Món bún cá ở đây ăn dở quá! Thua tô bún cá của em ngày xưa xa lắt xa lơ...

 

     Thanh Yên bật cười thật tươi. Nụ cười vẫn còn đó dù thời gian đã mang theo nhiều nếp khắc của số phận, của đời người. Tôi rút nhẹ tay ra và ra dấu cho Yên đã đến lúc phải ra về. Trời đã xế chiều và Yên phải lái xe cả 3 tiếng trở về nơi mình ở. Có đến có đi, có hợp có tan. Nhưng bây giờ đã khác, thầy trò chúng tôi không còn hợp tan nữa mà có nơi chốn phải quay về. Không còn những chia cắt xé lòng mà những yên bình cho nhau. 

 

    - Mình đừng nói chia tay lần nữa nghen thầy. Em và thầy sẽ đi về cùng một lúc... Thầy phải hứa với em là không được quay lại chào tạm biệt. Thầy nhất định phải hứa nghen..!  

 

    Thầy trò tôi không chia tay nhau. Tôi lặng lẽ đi về phía đậu xe và giữ lời hứa không quay nhìn lại. Nhưng khi vào trong xe, tôi đã nhìn thấy Thanh Yên vẫn còn đứng im nhìn theo về phía của tôi. Thanh Yên lần nữa lại gạt người thầy cũ. Người không nói chia tay nhưng đã đứng lại, nhốt cả không gian vào mắt. Tôi biết mình đang xúc động mạnh nhưng cũng không thể bước trở về dĩ vãng. Nếu không tất cả sẽ tệ hại, tất cả sẽ vỡ tan trong bao nông nổi tầm thường. Tôi cho xe ra khỏi bãi đậu, chạy nhanh ra lòng đường. Không dám nhìn lại, nhưng tôi biết phía sau Thanh Yên vẫn còn đứng bơ vơ nhìn chiếc xe của tôi biến mất vào lòng đời tất bật, biển dâu. Quá khứ và hiện tại đã giao hòa. Sẽ mãi không còn cuộc chia tay lần nữa của tôi, của Thanh Yên. Buổi chiều nhè nhẹ nghiêng như giọt nước mắt vô tình rơi mặn trên môi người thầy giáo cũ. Có tiếng ai hát vang vọng trong xa thẳm miền ký ức:

 

               "Tình vui theo gió mây trôi                                                                                                                       Ý sầu mưa xuống đời
               Lệ rơi lấp mấy tuổi tôi                                                                                                                          Mấy tuổi xa người
               Ngày thần tiên em bước lên ngôi                                                                                                           Đã nghe son vàng tả tơi
               Trầm mình trong hương đốt hơi bay                                                                                                       Mong tìm ra phút sum vầy... (2)

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

(1) Xin Trả Lại Thời Gian - Thanh Sơn

(2) Tình Khúc Thứ Nhất - Vũ Thành An

__________________________

                      Tưởng Nhớ Tiếng Hát Phi Nhung                

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

"Bậu sang phà Rạch Miễu
Qua lẽo đẽo theo sau
Đội bóng trăng trên đầu
Tưởng như áo cô dâu 

Áo bậu đỏ cánh kiến
Da bậu vàng phù sa
Mắt ngời xanh nước biển
Tim bậu hồng lòng qua..."
  (1)

Tiếng hát truyền cảm pha chút thơ ngây, mộc mạc như đang kể lại câu chuyện tình lãng mạn trên một chuyến phà ngang. Hình ảnh e ấp của người con gái trong chiếc áo dài như vẽ lại cả một khung trời của tuổi đôi mươi, tuổi của tình yêu vừa chớm. Người nữ ca sĩ có khuôn mặt đẹp "lai" là lạ và nghệ danh cũng đáng chú ý: Phi Nhung. Chừng như bài hát "Phải Lòng Con Gái bến Tre" (thơ Luân Hoán - nhạc Phan Ni Tấn) dành riêng cho tiếng hát của Phi Nhung. Giọng mộc pha chút thổ chút kim, không trau chuốt nhưng âm hậu trầm ngọt đã để lại bao vấn vương cho người nghe nhạc... Đây là một bài thơ 5 chữ có tựa bằng hai câu thơ: "Ta may mắn được làm thi sĩ / Nhờ đã phải lòng gái Bến Tre", của nhà thơ Luân Hoán. Tôi đã có dịp gặp gỡ và trò chuyện với anh trong một lần họp mặt ở thành phố Boston, Hoa Kỳ. Mái tóc bồng bềnh, ăn nói nhỏ nhẹ, từ tốn và tấm lòng yêu quý bạn bè văn chương chữ nghĩa của anh, khắc ghi mãi trong lòng tôi. Dưới đây là trích một đoạn thật hay, thật nam bộ trong bài thơ này của nhà thơ Luân Hoán:

 

"... Bậu sang phà Rạch Miễu
Bậu qua bắc Hàm Luông
Về Cái Mơn, Thạch Phú
Rừng lá ngút ngàn buồn

 

Qua đi đi theo bậu
Hát nho nhỏ trong lòng
Thơm thơm mùi măng cụt
Mùi sầu riêng, chôm chôm

 

Bậu ơi trời dẫu rộng
Nhưng đâu bằng nhớ mong
Sông rạch như gân máu
Man man nỗi mặn nồng

 

Dùng dằng chi nữa bậu
Tay nắng nắm tay hồng
Mắc cỡ chi giả bộ
Chạm nhẹ hồn vai gần

 

Bậu sang phà Rạch Miễu
Về Càu Móng Tân Hương
Bóng dừa vươn áo mỏng
Đọng xanh chùm yêu thương... "  


 

 

 

 

 

 

 

 

 

(Xin bấm vào link dưới đây để nghe nhạc)

Phải Lòng Con Gái Bến Tre - thơ Luân Hoán, nhạc Phan Ni Tấn - Phi Nhung

 

Là người con của sông nước miền tây, chuyến phà con sông là những hình ảnh của bao kỷ niệm trong tôi. Là bâng khuâng ánh mắt của một chuyến phà ngang, là tiếng hát u buồn của người hát dạo dọc theo chuyến xe trong lúc đợi phà. Tiếng hát Phi Nhung gợi lại biết bao hình ảnh, bao kỷ niệm nay đã thật sự trở thành huyền thoại. Huyền thoại của những chuyến phà sang sông, huyền thoại của những đợi chờ thương nhớ. 

 

"Con ơi à ơi . . .
Đây là giấc ngủ ban đầu
Mẹ ru con
Bên ngoài gió thổi Nam non

Hai mươi tuổi đời
Mẹ sinh con yêu dấu à ơi
Giấc mộng tuyệt vời
Giấc mộng là mộng hai mươi..."
  (2)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(Xin bấm vào link dưới đây để nghe nhạc)

Rồi Hai Mươi Năm Sau - Trầm Tử Thiêng - Phi Nhung

 

Tiếng hát Phi Nhung đã có nhiều trải nghiệm, đã có nhiều trăn trở của cuộc đời. Dày dạn hơn, nức nở hơn và hơn hết thắm đậm lòng người hơn qua tiếng hát của người đàn bà trẻ. Tiếng hát của người mẹ tuổi hai mươi, nói với con những giấc mộng cho con hai mươi năm sau: khi con tròn tuổi hai mươi... Phi Nhung nay đã trở thành ca sĩ nổi tiếng, được ái mộ cùng khắp trong lòng hằng triệu con tim của khán giả, của người yêu nhạc trong và ngoài nước. Tiếng hát Phi Nhung đã có một chỗ đứng riêng trong lãnh vực âm nhạc. Vẫn mộc mạc ngọt ngào, nay thêm phần thiết tha sâu lắng với chất liệu cuộc sống chung quanh. Ánh mắt thơ ngây đã pha những đượm buồn. Trong tiếng hát con sông quê đã thầm chở bao nhiêu tình riêng chất chứa. Bài hát ru cho quê hương cũng chính là những ôm ấp cho bao ước mơ của một người mẹ. 

 

"... Hai mươi năm sau
Đón đợi thu vào tầm tay
Rồi con lớn khôn hai mươi tuổi đời
Như mẹ ngày nay

Con vui lên đường à à ơi
Con say tiếng gọi dị thường
Len trong giấc ngủ đêm trường
À à ơi tiếng gọi quê hương..." 
(2)

Đây có lẽ là một trong những bài hát mang đậm dấu ấn nhất của ca sĩ Phi Nhung. Không dừng ở đây Phi Nhung đã "lấn sân" qua các lãnh vực khác của sân khấu nghệ thuật: cải lương, kịch nói, hài kịch và cả điện ảnh. Và chừng như trong bất cứ lãnh vực nghệ thuật nào Phi Nhung cũng gặt hái nhiều thành công đáng kể. 

 

"Này bạn thân ơi số kiếp nhân sinh chỉ là cõi tạm trần gian
Dù anh và tôi ai sang giàu ai gian khó
Mai xa kiếp con người về với cát bụi mờ thì cũng đều đôi tay trắng

Đời là phù du ta sống hôm nay đâu biết về ngày mai sau
Hãy dành cho nhau bao nhiêu niềm vui đang có
Không ganh ghét hận thù chẳng gian dối lọc lừa vì kiếp người sẽ vội qua..."
  (3)

Bài hát như một triết lý nhân sinh, như con đường duy nhất mà mỗi chúng ta cuối cùng cũng phải bước qua. Vẫn mộc mạc yêu thương, vẫn cao vút ngọt ngào tiếng hát Phi Nhung đã thể hiện sự chín mùi của cảm xúc. Đã nói đến cõi tạm của kiếp nhân sinh, đã nói đến cát bụi đời này sẽ trở về với cát bụi mà thôi. Đôi mắt buồn của cao nguyên phải chăng đã tìm được miền an bình cho chính cuộc đời mình? Đó chỉ là câu hát, đó chỉ là bài ca. Cuộc đời không đơn thuần, không rạch ròi trong cõi trần gian đầy thị phi, đầy hệ lụy cưu mang. Tiếng hát của một con người tìm về một giải pháp sống cho con người? 

Vào những năm 2005, ca sĩ Phi Nhung về sinh sống và xây dựng sự nghiệp phục vụ nghệ thuật của mình trên quê hương Việt Nam. Bên cạnh những thành công lớn trong lãnh vực nghệ thuật, ca sĩ Phi Nhung còn được biết đến qua những hoạt động thiện nguyện xã hội của mình. Thế nhưng, trong cơn đại dịch Covid-19 bùng phát vừa qua ở Việt Nam, ca sĩ Phi Nhung đã bị lây nhiễm. Theo nguồn tin của báo Thanh Niên, Phi Nhung bị nhiễm Covid-19 vào giữa tháng 8, 2021. Ban đầu, nữ ca sĩ điều trị tại Bệnh viện Gia An 115. Tuy nhiên đến 27 tháng 8, giọng ca " Phải Lòng Con Gái Bến Tre" phải chuyển sang Bệnh viện Chợ Rẫy.  Tại Bệnh viện Chợ Rẫy , hôm 24.9 nữ ca sĩ đã trải qua cuộc phẫu thuật lớn để kiểm tra tổn thương phổi. Tuy nhiên, sau nhiều nỗ lực cứu chữa nữ ca sĩ đã trút hơi thở cuối cùng  lúc 12 giờ 15 trưa nay 28 tháng 9 năm  2021, hưởng dương 52 tuổi.

"Cuộc đời là bao hãy mến thương nhau với bằng tất cả con tim
Để rồi một mai khi ta lìa xa nhân thế
Không lo lắng ưu buồn chẳng nuối tiếc muộn phiền chuyện thế sự nơi trần ai..."
  (3)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(Xin bấm vào link dưới đây để nghe nhạc)

Cát Bụi Cuộc Đời - Hà Sơn - Phi Nhung

 

Trong những tuần lễ vừa qua cùng khắp trên mạng xã hội, báo chí truyền thông và các kênh Youtube của người Việt Nam trong và ngoài nước tràn đầy những bài viết, những hình ảnh giá trị để tưởng nhớ, tiếc thương người nữ ca sĩ tài danh bạc mệnh. Tôi chọn ba bài hát trong hàng trăm bài hát tên tuổi của Phi Nhung như ba giai đoạn hành trình của cô trong cõi tạm trần gian này. 

Tất cả rồi sẽ qua đi, sẽ cát bụi cuộc đời chỉ còn tiếng hát lời ca của tình yêu, của tình người là mãi ở lại... Bài viết thô sơ, ngắn ngũi như lời tiễn đưa, thành kính khấn nguyện hương hồn ca sĩ Phi Nhung được siêu thoát, an lạc nơi cõi vĩnh hằng!

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

(1) Phải Lòng Con Gái Bến Tre - thơ Luân Hoán, nhạc Phan Ni Tấn

(2) Rồi Hai Mươi Năm Sau - Trầm Tử Thiêng

(3) Cát Bụi Cuộc Đời - Hà Sơn

_____________________________

NVL_PhiNhung1.png
NVL_PhiNhung2.png
NVL_PhiNhung3.png
NVL_PhiNhung4.png
NVL_caphekhongduong.JPG

                  Cà Phê Không Đường

 

Quán cà phê nằm trên đường Đinh Tiên Hoàng, hướng về phía Đa Kao. Lần đầu tiên đến cùng Huỳnh Trọng Mẫn, tôi đã ngạc nhiên vì tên của quán: cà phê Duyên Anh. Cứ tưởng đây là quán của nhà văn nổi tiếng, nhưng khi biết ra thì không phải. Có lẽ chủ quán là người đọc và hâm mộ nên lấy tên nhà văn đặt cho quán cà phê của mình? Quán cà phê Duyên Anh lúc nào cũng đông nghẹt khách, có khi phải đợi bàn cả buổi trời. Không phải chỉ vì tên quán, mà vì hai cô con gái xinh đẹp của chủ quán. Khách toàn là công tử thư sinh, anh hùng hảo hán. Từ những bác sĩ tương lai của trường đại học y khoa, đến các sĩ quan không quân vẫn mặc đồ bay ngồi quán. Chưa kể so với Mẫn, ngay lần đầu vào quán tôi đã mang nhiều mặc cảm, vừa là sinh viên sư phạm nghèo lại chẳng được đẹp trai! Trái với mặt "búng ra sữa" của tôi, Mẫn cao to da ngâm đen và có nụ cười má lún đồng tiền thu hút người đối diện, nhất là phái nữ. Đã vậy, Mẫn còn được mệnh danh là "công tử Cầu Ngang" của xứ Trà Vinh. Nghe nói gia đình Mẫn làm chủ hai nhà máy xay lúa, một tiệm vàng và một xưởng đóng ghe tàu nổi tiếng trong tỉnh. 

Mẫn và tôi chọn được chiếc bàn khá gần quầy tính tiền. Người con gái ốm dong dỏng và có khuôn mặt trái soan rạng ngời. Một ly cà phê phin đá không đường cho Mẫn và một cà phê sữa đá, nhiều sữa cho tôi. "Đó là cô em. Toa đợi cô chị thì biết thế nào là nhan sắc!", Mẫn cười nói nhỏ. Học trường nội trú chương trình Pháp ở Sóc Trăng, Mẫn luôn "moa, toa" với bạn bè. Được hắn ca ngợi là nhan sắc, chắc hẳn phải là "chim sa cá lặn" rồi. Mà quả thật không sai. Quầy tính tiền sáng rực lên khi người con gái bước ra. Mái tóc lỡ lưng, dáng thon thả với đôi mắt sáng ngời, nàng như một người bước ra từ bức tranh tố nữ. Có lẽ đây chỉ là sự so sánh vụng về nhưng tôi không biết phải dùng chữ nghĩa nào hơn trong lúc này! Nàng đưa ánh mắt to tròn nhìn mọi người khách trong quán, nhưng chừng như cũng không nhìn ai? Mẫn đưa tay vẫy chào và nàng mỉm cười đáp lại. Người con gái đẹp như một pho tượng, tôi chợt nghĩ. "Toa thấy thế nào?". "Rất đẹp, nhưng không phải gu của tui", tôi thật lòng. Cuộc sống đời thường đã cho tôi vài lớp da non cho những vết xước của nhan sắc, của cái đẹp chỉ nên chiêm ngưỡng từ khoảng cách. 

Mẫn thưởng thức từng ngụm cà phê đen sánh, không đường. Tôi chào thua và thật sự khâm phục. Chỉ có một vị đắng và đắng. Có lẽ tuổi trẻ của Mẫn đã quá nhiều vị ngọt, cần đắng để thêm hương cuộc đời? "Moa đã coi tướng số toa rồi. Duyên phận của toa dính toàn là nữ tướng không hà", hắn nói chắc nịch. Mà thật vậy, tôi chưa bao giờ có cô bồ nào liễu yếu đào tơ, mà toàn là tuyển thủ bóng bàn hay trong đội bóng chuyền của trường. Nghĩ cũng lạ, câu "nồi nào úp  vung nấy" chẳng biết có ứng trường hợp của chúng tôi? Mẫn cao lớn to con thì luôn cặp kè mấy cô  nàng mình hạc sương mai. Còn trói gà không chặc như tôi, thì luôn gặp đối thủ to con lớn xác. Hay luật bù trừ cũng không biết chừng! Nhiều lần Mẫn rủ rê tôi về thăm quê hương Cầu Ngang của hắn, nhưng tôi vẫn chần chờ chưa sẵn dịp. Hơn nữa dường như Mẫn không có nhiều cảm tình với T. Hương, người bạn gái của tôi và ngược lại. Tính tình phóng khoáng, mạnh mẽ T. Hương có nhiều sắc thái "con trai" với khuôn mặt hoa khôi của khoa hóa sinh. Nên khi đi cà phê với Mẫn là không có Hương và khi lang thang nghe nhạc cùng nàng thì chẳng bao giờ có sự tham gia của hắn. Ngày tháng cứ vậy mà trôi qua. Mẫn và tôi vẫn thân nhau, vẫn cà phê Cheo Leo, Duyên Anh, Năm Dưỡng. T. Hương và Mẫn vẫn không "ưa nhau" ra mặt mỗi lần tình cờ gặp gỡ. 

Chung quanh chàng "công tử Cầu Ngang" lúc nào cũng thấp thoáng vài bóng hồng, nhưng chưa thấy Mẫn mặn mà với một người. Hỏi, thì được hắn cười cười "Chắc tại chưa tới duyên nợ"! Tôi đã thấy Mẫn đăm chiêu, lặng lẽ dù bên cạnh là người bạn gái xinh đẹp vô cùng. Và nhiều lần hắn nói đến chuyện muốn đi Pháp du học, "Bộ tính tìm em gái  tóc vàng mắt xanh sao", tôi nói theo. Mẫn chỉ yên lặng, không hưởng ứng. Đây không phải chuyện "mơ" mà Mẫn đã có một học bổng của Trung tâm văn hóa Pháp. Đôi lúc tôi ganh tị và ước muốn được một trong ba phần Mẫn có. Đẹp trai, con nhà giàu và học rất giỏi... Mặc dù học sư phạm khoa Pháp văn, nhưng Mẫn rất giỏi Anh ngữ và cả Hán văn. Nhiều ngày tôi phải ghé nhà của Mẫn để nhờ hắn chỉ dạy thêm và dịch một số văn tự bằng chữ Hán. 

"Theo em xuống phố trưa nay đang còn chất ngất cơn say
Theo em bước xuống cơn đau, bên ngoài nắng đã lên mau
Cho nhau hết những mê say, cho nhau hết cả chua cay
Cho nhau chất hết thơ ngây, trên cánh môi say
Trên những đôi tay, trên ngón chân bước về tình buồn, tình buồn…"  (1)

 

Tiếng hát chơi vơi, quyện chặc vào nhau của đôi uyên ương âm nhạc như khoảng không gian của tận cùng nỗi nhớ. Đêm chìm theo tiếng còi giới nghiêm kéo dài trong băn khoăn, khắc khoải. Trên tầng ba căn nhà mướn của Mẫn, tôi chợt nhớ T. Hương vô cùng. Nhớ bàn tay xiết chặc, nhớ quấn quít môi hôn. Mối tình tưởng chừng như không có mà yêu người trĩu nặng. Có lẽ tình yêu tha thiết nhất, đầm thấm nhất luôn đến từ tình bạn? Tôi và T. Hương quen nhau, chơi trong nhóm bạn gần cả năm không có chuyện gì. Nàng thường gọi tôi là "công tử bột", còn tôi đặt cho T. Hương cái tên "bà chúa ăn hàng". Mưa dầm thấm đất, một ngày người đẹp tỏ tình "Để đợi anh nói trước, chắc em thành bà lão"... T. Hương mang một nửa dòng máu của xứ thần kinh. Phân nửa dòng máu của mẹ, một Công Tằng Tôn Nữ và phân nửa của cha, một công chức người Long Xuyên. Dáng dong dỏng cao, T. Hương mang tính tình cởi mở của vùng sông nước Cửu Long và cả tính dè dặt, “kiểu cách” của người con gái Huế. Nàng có khuôn mặt thật đẹp, thu hút người đối diện và thắp sáng cả căn phòng khi bước vào... 

Căn lầu của Mẫn rộng và đầy đủ tiện nghi. Chẳng so với căn gác trọ nhỏ hẹp thiếu thốn của tôi. Đêm nay tôi ở lại nhờ Mẫn giúp viết bài Hán văn, phải nộp trình vào tuần tới. Tôi loay xoay mấy ngày chưa xong, hắn chỉ cần vài giờ là hoàn tất bài luận văn trôi chảy, gẫy gọn. Nói sao không ngưỡng mộ Mẫn cho được. Đêm đó hắn nhường giường nệm cho tôi và ngủ trên chiếc ghế bố bên cạnh. Chuyện qua chuyện lại rồi tôi thiếp đi lúc nào không hay... Chợt giấc giữa đêm, tôi cảm chừng hơi ấm của bàn tay người mơn trớn, choàng vai chân gác. Tôi ý thức ngay thân người to lớn đó là Mẫn. Chút cảm giác bất ngờ, chút cảm giác hoang mang. Chưa kịp phản ứng thế nào, tôi nghe bên ngoài trời đang đổ cơn mưa lớn và hình như Mẫn vẫn còn đang thức qua hơi thở bên tai. Đi cắm trại, đêm không ngủ ngoài trời đám con trai chúng tôi co rúc vào nhau ngủ gà ngủ gật là chuyện thường tình. Nhưng đêm nay, dưới chân gác và vòng tay khoắc của Mẫn, tôi có chút cảm giác gì đó không tự nhiên, có chút gì đó sờ sợ ngượng ngùng. Tôi đẩy nhẹ cánh tay Mẫn và nhốn ngồi dậy. Tất cả bất ngờ và diễn tiến quá nhanh. Mẫn vẫn nằm yên như ngủ say, không hay biết. Tôi lần qua chiếc ghế bố sát bên, nằm lặng yên cả đêm không ngủ...

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tình hình đại dịch Covid-19 trở nên căng thẳng và trầm trọng ở Việt Nam, nhất là thành phố Sài Gòn. Giãn cách khắp nơi, phong tỏa cùng khắp. Con số lây nhiễm và tử vong đã lên đến con số đáng lo ngại trên cả nước. Hầu hết bạn bè, người xưa năm cũ đều ở tuổi về hưu, an phận. Mỗi người một hoàn cảnh,  mỗi người một định mệnh. Những năm tháng mệt nhoài của cuộc bể dâu trí nhớ dần dà đã có sự lựa chọn, quên ai nhớ ai hay cả trong lúc nhớ lúc quên... Đã hai năm nhân loại phải đương đầu với cơn đại dịch Coronavirus của thế kỷ. Chuỗi ngày dài sống trong âu lo và sợ hãi, con người đã có những thay đổi, có những cái nhìn khác về cuộc đời, về tham vọng, về lợi danh. Con người sẽ thấm hơn về lẽ vô thường. Những cái chết nhanh chóng chỉ vì một hơi thở, chỉ vì thiếu sự chăm sóc kịp thời. Lằn ranh sinh tử chỉ là một khoảnh khắc, chỉ là một phút giây. Con người chừng như ngộ ra một điều: tất cả là vô nghĩa. Buông hai tay là chẳng còn gì. Một thân xác mới thấy đó, hiện diện trong cõi đời với một số phận bỗng chốc chỉ còn là một nắm tro tàn. Một con người, một cái tên trong phút chốc đã biến mất vĩnh viễn trên cõi đời này. 

Tôi bàng hoàng khi nhận được dòng tin nhắn ngắn ngủi: "Anh Hoàng còn nhớ Huỳnh Trọng Mẫn không? Anh ấy vừa mất vì nhiễm Covid 19 ở Đồng Nai. Sẽ thư chi tiết cho anh sau. Em, T. Hương". Huỳnh Trọng Mẫn, làm sao mà quên được. Người bạn "đặc biệt" của một thời sinh viên, của một thuở Sài Gòn cà phê không đường và tiếng còi hụ giới nghiêm... Sau tháng 4, 1975 thì Mẫn về dạy Pháp văn tại Bình Dương. Vài năm sau nghe hắn lấy vợ, rồi thưa dần tin tức. Thời kỳ bao cấp, ngăn sông cấm chợ cuộc sống co cụm, tản mát khắp nơi mạnh ai mấy sống. T. Hương lấy chồng, về dạy và sinh sống ở Củ Chi. Còn tôi thì chuyển về dạy trường cấp 3 Rạch Sỏi, lấy vợ và vượt biên vào giữa năm 1981. Tất cả tưởng chừng chấm dứt, đứt hẳn cuốn phim cuộc đời thoáng chốc... Vậy mà hai mươi năm sau, ở tuổi "ngũ thập nhi tri thiên mệnh" tôi bắt đầu cuộc hành trình tìm lại bạn cũ người xưa một thuở. Lúc đó mạng xã hội chưa có, nhưng nhờ các tổ chức cựu sinh viên sư phạm Sài Gòn nên cũng không khó. Tuy nhiên một số bạn học, người xưa chợt biến mất, bặt vô âm tín. Người đầu tiên tôi ra công tìm kiếm và liên lạc được là T. Hương. Người tôi yêu một thuở, người từng nói lời yêu tôi hết đời này. Mừng vui, ngậm ngùi để biết được phận người, duyên nợ. Tình yêu đã lấp kín, còn lại là tình bạn tình người khi bước vào tuổi "thiên mệnh". Qua Hương tôi biết thêm nhiều cuộc sống, hoàn cảnh của nhiều người bạn khác. Trong đó có Huỳnh Trọng Mẫn. Điều ngạc nhiên là bấy giờ T. Hương và Mẫn lại trở thành đôi bạn chí thân. Sau hơn 5 năm chung sống có với nhau một đứa con gái, vợ chồng Mẫn chia tay. Mẫn sinh sống ở Đồng Nai, mở lớp dạy thêm ngoại ngữ và trở nên khá giả. Những năm Việt Nam mở cửa, phát triển kinh tế "thị trường" Mẫn cùng vài người bạn mở trung tâm dạy ngoại ngữ ở Biên Hòa. Được thời, chi nhánh trung tâm ngoại ngữ mọc ra cùng khắp các thành phố lân cận. Nhiều lần Mẫn mời mọc vợ chồng T. Hương về giám đốc cơ sở nhưng Hương từ chối. Mẫn không chịu "đi thêm" bước nữa và sống độc thân đến cuối đời. 

Nếu bạn để ý, ở cuối mỗi con đường là những khoảng đất trống. Cũng không khác hơn, ở cuối mỗi cuộc đời là nỗi lấp đầy của cô đơn? Mẫn ra đi lặng lẽ, đơn độc trong bệnh viện dã chiến cách ly của huyện. Gần hai tuần sau mới hỏa táng và tro cốt được chuyển về cho một người chị ở quận 7, Sài Gòn. Một đời ầm ĩ, ngang dọc rồi cũng chẳng qua lẽ vô thường. Một kiếp người âm thầm bên lề xã hội, cũng không thể nhỏ con số không cuối nẽo. Cái chết là điểm hẹn duy nhất, mà dù bạn là ai cũng trắng tay bước vào. Mẫn đã vĩnh viễn ra đi là phủ trắng mọi u uẩn đời này... Mấy buổi sáng hôm nay, tôi đều pha thêm một tách cà phê đen không đường để tưởng nhớ bạn. Tất cả rồi cũng xuôi theo một dòng đời luân lưu không trôi ngược. Chỉ một lần, chỉ một lần thôi phải không bạn tôi! Có yêu thương, có giận ghét, có hờ hững, có oán hờn... đến đâu chăng nữa, cũng vô nghĩa lúc xuôi tay.

"Ta nghiêng tai nghe lại cuộc đời, thì hãi hùng hoàng hôn chợt tới
Ta nghiêng vai soi lại tình người, thì bóng chiều chìm xuống đôi môi
Đang đam mê cho đời nở hoa, chợt bàng hoàng đến kỳ trăn trối
Đang nâng niu cuộc tình lộng lẫy, bỗng ngỡ ngàng hụt mất trên tay..."  (2)

 

Cuối mùa hè, nắng bớt hanh và gió về dìu dịu. Trời giao mùa luôn ấp ủ những hương xưa. Tôi dấu kín chuyện "mơn trớn" trong đêm đó của Mẫn với T. Hương và kể cả bà xã tôi bây giờ. Tình yêu là điều có thật và không thể thấy được bằng mắt thường. Như nụ hôn ngày đó ngất ngây, nhắm nghiền đôi mắt. Tình yêu luôn trước hết và sau cùng, là sự mù lòa của ý thức. Cảm nhận được tình yêu là niềm hạnh phúc lớn nhất của một đời người. Dù chỉ một lần, dù chỉ một sát na! Tách cà phê không đường trước mặt tôi đang nghi ngút khói. Làn khói mong manh tan loãng vào khoảng không bất chợt. Tôi bỗng thấy mắt mình se nhẹ, cay cay. Làm sao đây để tôi không chớp mắt? Làm sao đây, để giấu được ngấn lệ lưng tròng đang rơi mặn trong tôi?

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

(1) Vũng Lầy Của Chúng Ta - Lê Uyên Phương

(2) Tưởng Niệm - Trầm Tử Thiêng

_______________________________

NVL_DinhTienHoang.png
NVL_Nhớ về Tân Ngãi.JPG

Hôm trước tiễn người về Tân Ngãi

Qua chợ Trường An nắng xế tàn

Nán lại phút giây ngày sắp cạn

Vội gì khi lỡ chuyến đò ngang

 

Ngồi xuống ven đường nơi quán vắng

Gió mang hơi nước khúc sông bồi

Nhìn phía bên kia bờ nước lở

Nước qua cồn nước cũng chia đôi!

 

Chiếc ghe tam bản về Vĩnh Phú

Chở khẳm chiều nay mấy kiếp đời

Dáng ai cúi xuống dòng sông nhỏ

Xin gửi theo người thương nhớ tôi...

 

Sông sẽ mai này về với biển

Để lại ngày mưa chắc rất buồn

Làm sao giữ được chiều hôm ấy

Mưa trong lòng hay đáy mắt đêm!

 

Nhiều năm mây trắng về Tân Ngãi

Qua chợ Trường An nhớ bóng người

Chiếc áo xanh màu nay chắc đã

Bạc nắng ven bờ theo nước trôi...

 

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

Ta Còn Gì Với         

                          (Thân gửi Trần Bang Thạch & Cao Vị Khanh)

NVL_taconlaivoi.png

Ta còn gì với tháng năm

Còn tay đã mỏi còn lòng đã hao

Quanh đây những vẫy tay chào

Đêm nằm nghiêng lại phía nào cũng đau!


 

Thì thôi mây đã qua cầu

Trôi theo con nước ngả màu trăm năm

Có người ngồi tựa nhánh sông

Chờ mùa trăng cũ một dòng tâm hư


 

Theo nhau cuối những giã từ

Về đây bóng núi hồ như rất gần

Thấy gì giữa cõi trầm luân

Thấy thương yêu cũng mộ phần biển dâu


 

Ta còn gì với niềm đau

Còn hương phấn cũ nếp nhàu áo xưa

Còn môi trong những chiều mưa

Về đây hứng giọt sầu lưa thưa ngày


 

Nhớ người tay chụm bàn tay

Nhốt trong khoảng khắc gió đầy hôm qua

Dáng ai khuất nẻo quê nhà

Ta còn gì với chiều xa xứ buồn...

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

_______________________

NVL_bongbong.jpg

1. Mưa Ngày Xưa

 

    Từ đường Cao Thắng tôi cho xe quẹo vào Trần Quý Cáp (nay là Võ Văn Tần). Con đường chạy đến công trường Con Rùa với hàng cây thẳng tấp, rơp lá bóng che. Những ngày tháng Sáu trời Sài Gòn đứng gió và hầm hập nóng. Tôi đi, nhưng cũng chẳng biết đi đâu? Thành phố rộng lớn với bao nhiêu con người, bao nhiêu xe cộ cũng là thành phố nhỏ hẹp, túng quẩn nhất. Con đường nào cũng giống con đường nào. Góc phố nào cũng na ná như nhau. Loay xoay là thất lạc, loanh quanh cũng chỉ ngần ấy phố đường. Sài Gòn đi thì không hết, nhưng chỉ quanh quẩn một lối về... Thành phố quen thuộc đến nhàm chán, hôm nay bỗng dưng có một khuôn mặt khác. Khuôn mặt của bịn rịn, của chia tay. Vài ngày nữa là tôi rời nơi này để về dạy học một thị trấn mới, một cuộc đời mới. Nơi tôi chưa từng ghé qua một lần, chỉ thấy trên bản đồ là cửa sông của vùng biển mặn... 

    Tôi cho xe rẽ vào Trương Minh Giảng như một phản xạ tự nhiên. Con đường quen thuộc của bao nhiêu lần qua lại, những ngày những tháng và năm. Con đường dẫn về ngã tư Yên Đỗ, là Lý Chính Thắng bây giờ. Đang nắng trời Sài Gòn bỗng tối sầm. Mây xám ùn tắc một góc trời. Rồi bất chợt dưng không, mưa bắt đầu rơi hạt. Mưa càng ngày càng lớn và bao phủ cả phố đường. Tôi tấp vội vào một hàng quán bên đường. Quán nước là một chái nhà cơi ra vỉa hè góc đường Yên Đỗ và Trương Minh Giảng (Lý Chính Thắng và Trần Quốc Thảo ngày nay). Cũng có một vài người khách đi đường chạy vội vào đục mưa như tôi. Chủ quán cà phê lề đường là một người đàn bà đứng tuổi, dáng nhanh nhẹn và vui vẻ. Tôi gọi một ly cà phê nóng và chọn chiếc ghế ngồi nhìn ra mặt đường... Sài Gòn buổi chiều mưa bao giờ cũng man mác lòng người. Những ngày tháng đổi thay, bộ mặt mới của Sài Gòn càng phủ thêm nét thống khổ, đìu hiu khó tả. Mưa tháng Sáu đang tầm tả rồi chợt thưa giọt, theo chiều gió nghiêng nghiêng. Mặt đường nhả hơi nóng, bốc theo từng vệt khói phủ thấp ven lề. Chợt đâu bong bóng nổi phập phồng khi những hạt mưa chạm xuống mặt đường. Mưa bong bóng nhỏ to. Bong bóng mưa cùng khắp. Trời mưa bong bóng... bong bóng phập phồng... Trời mưa bong bóng Sài Gòn!

Chừng như mưa bong bóng làm mưa đều hạt hơn và day dẳng hơn. Tôi ngồi ngẩn ngơ nhìn cơn mưa chiều Sài Gòn mà nhớ thương cơn mưa chiều với một người nào đó. Một người mới hôm qua mà sao lòng đã xa... Một người con gái có khuôn mặt đẹp và bướng bỉnh. Mái tóc dài luôn búi gọn bằng cây bút chì suốt quanh năm, cũng không làm giảm đi nét thanh thoát có chút bất cần của nàng. Người con gái thích bao che người khác hơn người khác che chở mình! Bốc đồng hơn con trai, nhưng cũng dễ xiêu lòng, tủi phận hơn con gái. Nàng sẵn sàng đứng phía ngoài mưa tạt để che cho bạn không lấm ướt mưa. "Em thích dầm mưa, thích ướt áo nên anh đừng lo ngại, thắc mắc...", nàng vừa cười vừa nói trong một buổi chiều hai đứa đụt mưa. Mái tóc vướng ướt cả khoảng lưng dài, nàng vẫn dành đứng phía ngoài sát mái hiên chùa trong con hẻm nhỏ. Buổi chiều mưa Sài Gòn tầm tã, dáng người con gái có chút buồn buồn có chút thơ ngây.

     - Anh nhìn kìa, mưa bong bóng... Trời mưa bong bóng rồi kìa anh!

    Quả thật bên ngoài trời chợt chuyển thành cơn mưa bong bóng. Thật lạ và thật đẹp! Không hiểu sao trước đó tôi chưa hề để ý đến những cơn mưa bong bóng. Hôm nay thì khác, bên cạnh người con gái xinh đẹp này, có lẽ mọi thứ đều trở nên thơ mộng và đáng yêu? Những bong bóng mưa như nhảy múa, vở tan trên mặt đường. Âm thanh cơn mưa như bài hát lúc bổng lúc trầm trong không gian thổn thức.

    - Đố anh biết tại sao có mưa bong bóng?

    Nàng vừa lắt tay tôi, vừa hỏi. Tại sao có mưa bong bóng, tôi chưa hề nghe và chưa hề biết về điều này? Mà nếu có biết, tôi cũng làm bộ nói không, để được nghe lời thỏ thẻ trả lời. "Anh thật không biết và cũng chưa hề nghe ai nói", tôi đáp lời.

    - Là nước mắt của Chức Nữ thương nhớ Ngưu Lang, thương nhớ chồng con mình đó anh!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     

     Tôi không biết có thật vậy hay không về câu chuyện giọt nước mắt của nàng Chức Nữ? Nhưng qua câu chuyện của nàng, tôi chợt thấy những hạt mưa bong bóng rơi buồn và đẹp hơn. Câu chuyện tình buồn của một tiên nữ và người trần gian, câu chuyện Ngưu Lang Chức Nữ... Vài ngọn gió làm cơn mưa chiều thoáng lạnh. Người con gái nhích lại gần tôi hơn. Gần đủ để tôi cảm thấy hơi ấm thịt da thơm ngát mùi con gái. "Đừng để em phải khóc vì trời mưa bong bóng nghen anh!", tiếng nói nàng chơi vơi, mờ nhạt. Buổi chiều xuống thấp, cơn mưa bong bóng phập phồng, vở tan trên bờ môi người chất ngất   

 

2. Chỉ Là Thương Nhớ

 

"Mưa ngày xưa, rơi trên đường vắng.
Mưa u hoài, vì mong dáng ai.
Mưa ngày xưa từng cơn thương nhớ, mưa đâu ngờ chúng mình yêu nhau

......

Nhớ, nhớ mưa bong bóng, nhớ dáng em buồn nhớ lệ em tuôn. 

Nhớ, nhớ mưa bong bóng, nhớ khi tan trường em sát vai anh

Hai mái đầu xanh thì thầm ước hẹn, hai mái đầu xanh tình yêu trọn vẹn..." (*)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                              (Xin bấm vào link dưới đây để nghe)

                          Mưa Bong Bóng - Lý Dũng Liêm - Carol Kim

 

 

     Tiếng hát trầm bổng, pha chút khàn đục đầy nội lực và lôi cuốn người nghe từ âm vang đầu đến dòng chữ cuối. Tiếng hát như đưa tôi trở về một thuở nào ký ức của cơn mưa, mưa kỷ niệm... mưa bong bóng. Ngay cả nếu bạn chưa hề chứng kiến, chưa hề để tâm đến những cơn mưa bong bóng quê xưa cũng chừng như đang xuyên qua không gian, xuyên qua thời gian để được sống trong cơn mưa đầy ký ức. Cơn mưa bong bóng, cơn mưa ngày xưa một thời mới lớn, một thời biết nhìn mưa trong cơn mơ mộng đầu đời. Bài hát đưa chúng ta đi dài theo một cơn mưa xưa, một chuyện tình loáng thoáng trôi qua như những hạt mưa bong bóng phập phồng xinh đẹp, vội tan. 

  

     Buổi chiều nay, buổi chiều của cơn mưa tháng Sáu mịt mùng bão nổi. Tiếng hát như xô dạt tôi trở về của cơn mưa bong bóng ngày xưa, bên mái hiên chùa nhỏ. Không biết đã bao năm rồi tôi đã quên, đã khuất lấp đâu đó những điều không muốn nhớ. Dù biết nhớ đã khó, nhưng quên cũng không phải điều dễ làm... Thoáng đó mà đã cuối chuyến xe đời. Chuyến xe một chiều không có khúc quanh trở lại. Mỗi một cơn mưa mang theo một kỷ niệm. Và chừng như không một kỷ niệm nào có sự trùng lập bao giờ.  

  

"Mưa ngày xưa, rơi trên đường phố
Mưa vô tình làm ướt áo em. 

Mưa ngày xưa , từng cơn không dứt.
Mưa vô tình cho mình quen nhau..."  (*)

 

     Tôi không quen người con gái năm ấy vì bởi cơn mưa. Nhưng cơn mưa bong bóng tình cờ đánh dấu mối tình không trọn vẹn. Đã bao nhiêu năm rồi xa cách? Đã bao nhiêu năm rồi không gặp lại? Thời gian cứ như bao giọt mưa bong bóng phập phồng, vở tan. Không biết thời gian có lần nào khiến cho nàng khóc vì cơn mưa bong bóng năm nào? Mà chiều nay trong tiếng hát thiết tha của người ca sĩ nơi biền biệt quê nhà, tôi đã để mắt mình rưng rưng lệ. Không phải vì cơn mưa bong bóng. Vì hơn bốn mươi năm qua tôi chưa lần tìm thấy cơn mưa bong bóng trên khắp bước đường lưu lạc. Bao nhiêu cơn mưa xuống đời, tôi vẫn cố tìm. Cố tìm cơn mưa bong bóng ngày xưa. Nhưng chưa bao giờ tôi tìm thấy. Chưa một lần nào tìm thấy mưa bong bóng bao giờ! Có chăng hôm nay, tôi tìm thấy qua tiếng hát khàn đục đầy âm vực của kỷ niệm, của nhớ thương. Tất cả chỉ còn trong nỗi nhớ nhung day dứt, thoảng về làm tôi ngấn lệ.

     Tình yêu không phải là thứ ngôn ngữ nói ra, mà là ngôn ngữ để giữ kín! Tôi đã chôn kín hình ảnh đẹp nhất một đời người. Bây giờ người con gái năm xưa đang ở đâu, sống ra sao trong vạn nẽo đường trần hệ lụy. Có còn nhớ cơn mưa bong bóng chiều nào nơi hiên ngôi chùa nhỏ? Có còn tìm thấy những cơn mưa bong bóng bên đời? Hay tất cả đã phôi pha, đã trôi theo những giọt mưa bong bóng một thời đã mất? 

 

"Ai ngờ bong bóng vở tan, thôi rồi em đã sang ngang theo chồng.
Trời mưa bong bóng phập phồng em đi lấy chồng để khổ cho nhau.
Anh về ôm mối thương đau, em đi có nhớ mưa nào năm xưa.
Phải chi hôm ấy đừng mưa, phải chi hôm ấy đừng đưa nhau về..."  (*)


 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

(*) Mưa Bong Bóng - nhạc Lý Dũng Liêm, thơ Nhật Kiên Hà  

_______________________

NVL_NLChucNu.png
NVL_CarrolKim.png

Ly Rượu Đầu Năm

NVL_lyruou.JPG

Mời em ly rượu đầu năm

Có gì mà phải bận lòng xót ra

Ừ thì Tết của người ta

Lâu rồi cứ tưởng như là Tết chung

Uống đi em chút mặn nồng

Để quên chuyện cũ năm cùng đáy ly

Chút hương xưa chút xuân thì

Hơi men sẽ thắm môi ghì dấu môi

Thôi thì em uống cùng tôi

Mà nghe hơi thở tìm nơi chốn về

Còn đây tuổi đếm buồn ghê

Làm sao nhớ hết câu thề ngày xưa?

Mời em ly nữa cho vừa

Lỡ trăm năm cạn còn chưa biết rằng

Thương nhau đâu chỉ dấu răng

Da non chưa đắp đã nghìn trùng xa...

 

Ở đây cũng một quê nhà

Mà sao nghe lạ tiếng khà rưng rưng

Cạn đi em chút rượu mừng

Cho môi thắm lại nụ hồng năm xưa..!

 

Mừng Năm Mới 2021

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

_________________________

nvl_ThuyDuong.JPG

Thùy Dương,

Tiếng Hát Khói Sương

Có lẽ đây không phải là sở trường, là lãnh vực mà tôi dám "mon men" bước vào. Âm nhạc, hơn nữa lại viết về một tiếng hát càng khó khăn hơn. Nhưng với tấm lòng yêu âm nhạc, là một người nghe, người thưởng thức về một tiếng hát mà tôi hằng yêu mến thuở nào, hôm nay và cả mai này. Phần khác, cũng để thay đổi khẩu vị cho người đọc, nếu có "múa rìu qua mắt thợ" thì cũng mong các bạn lượng tình. Bài viết về nữ ca sĩ Thùy Dương.

 

Vào khoảng đầu thập niên 1990, đúng hơn là năm 1994, thì tôi nhận được quà tặng và lời giới thiệu của người bạn văn về một tiếng hát mới trên trung tâm nhạc Asia 2: kỷ niệm 10 năm thành lập ASIA. Người ca sĩ trẻ và mới có tên Thùy Dương. Lúc đó công việc làm của tôi phải thường xuyên đi lại trên các tiểu bang của Mỹ, thời gian ở nhà rất ít. Nên nhận được, tôi cất lên kệ để đó, hứa lòng sẽ có thời gian thư thả ngồi cà phê, tách trà thưởng thức. Vậy mà mãi vài tháng sau tôi mới có dịp ngồi xuống để lắng nghe. 

 

"Một mai xa nhau xin nhớ cho nhau nụ cười
"Cho cuộc tình người hẹn hò nhau đến kiếp mai
"Đừng hận nhau nữa lệ nào em khóc cho đầy
"Tình đã ngủ trong sương khói, theo cơn gió lùa tả tơi

"Một mai em đi ngày tháng bơ vơ giận hờn
"Nhớ về tình người buồn như con nước đã vơi
"Lời nào gian dối để người đã lỡ một giờ
"Một đêm nào em bỡ ngỡ buông tay ngậm ngùi xót xa... (Một Mai Em Đi - Trường Sa)

nvl_ThuyDuong_2.JPG
NVL_ThuyDuong_4.JPG

                          Một mai em đi                       Đêm cuối cùng

                               (xin bấm vào links dưới đây để nghe)

                           Một Mai Em Đi - Trường Sa - Thùy Dương

                           Đêm Cuối Cùng - Phạm Đình Chương - Thùy Dương

Lần đầu xem và nghe "Một Mai Em Đi" (Trường Sa) với tiếng hát Thùy Dương, tôi lặng người "nổi gai ốc" và không rõ cảm xúc của mình. Tiếng hát lạ, thật lạ và thật ma mị. Tôi đã xem và nghe đi nghe lại nhiều lần, để khi tắt đầu máy, khúc nhạc dứt, những âm vang và ánh mắt vẫn còn lãng vãng trong tôi không rời. Giọng hát Thùy Dương không dày, mà mỏng như bước nhẹ trên từng phím nhạc và chừng như không hát, chỉ kể lể câu chuyện âm nhạc bằng làn điệu bổng trầm của mình. Nếu nghe cho kỷ, thì phát âm của cô có chút khuyết tật, luôn có vài chữ "bị đớt" và hơi "ngọng" trong âm giọng.  Thường chỉ xảy ra cho người có lưỡi ngắn và dày hơn bình thường. Đây là điều kỳ lạ, tối kỵ đối với người ca sĩ: "tròn vành rõ chữ" gần như là yếu tố căn bản, là điều kiện cần và đủ để khi luyện tập và xữ lý bài hát. Nhưng với Thùy Dương thì ngược lại, giọng "đớt hơi ngọng" không phải là khuyết tật mà là ưu điểm, là dấu ấn đầy quyến rũ cho tiếng hát không lẫn lộn của cô. Chỉ có tiếng hát của ca sĩ Thùy Dương, tiếng hát vàng ròng (chữ của cố nhà văn Nguyễn Xuân Hoàng). Không phô trương, không vội vã cầu kỳ, Thùy Dương hát như lời tâm tình đầy xúc cảm, như thủ thỉ lời trần tình với người nghe và đặc biệt là cách xử lý bài hát tinh tế như một câu chuyện kể! Thùy Dương nổi tiếng và được khán giả ái mộ ngay từ bài hát đầu tiên trên Asia 2.

 

"Đêm nay đêm cuối cùng gần nhau
"Lệ buồn rưng rưng, lời hát thương đau
"Nhịp bước bâng khuâng ngoài phố lạnh
"Giọt sầu rơi rớt hồn phiêu linh
"Nắm tay không rời
"Cố hé run run môi cười
"Lúc chia tay bên trời tiếc thương
"Em ơi đêm cuối cùng gần nhau

"Hẹn rằng một ngày mai nối mộng ban đầu... (Đêm Cuối Cùng - Phạm Đình Chương)

 

"Đêm Cuối Cùng" là ca khúc của nhac sĩ Phạm Đình Chương, cũng là tâm sự có thật đau buồn của tác giả. Tôi đã nghe nhiều ca sĩ hát, nhưng để hát như Thùy Dương thì là lần đầu tiên. Giọng hát và cách xử lý bài hát của cô không giống bất cứ người ca sĩ đàn anh, đàn chị nào đi trước. Giọng trầm buồn, sâu kín và có chút rã rời, lạc lõng của một người trong đêm cuối cùng chia tay... Đó là tố chất của giọng hát Thùy Dương, là phần thanh. Bên cạnh là nét đẹp thanh tú quyến rũ, với đôi mắt lúc nào cũng như e ấp dịu dàng, u buồn như mang một tâm sự sâu kín nào đó. Tất cả hình thành một tiếng hát riêng biệt, một cõi của Thùy Dương: trầm ấm, nồng nàn, diễm lệ với gương mặt hơi lạnh nhạt, u buồn và ẩn khuất bao nỗi niềm riêng!

Là tiếng hát được yêu mến, số lượng băng đĩa được ưu ái ủng hộ nhiều nhất của giới nghe nhạc thập niên 1990, nhưng thông tin về ca sĩ Thùy Dương không nhiều. Chỉ biết cô tên thật là Nguyễn Thùy Dương, sinh quán ở Đà Lạt, sang Mỹ năm 1992 và ra mắt khán giả hải ngoại năm 1993 với bài "Một Mai Em Đi" của nhạc sĩ Trường Sa trong chương trình Kỷ Niệm 10 Năm Thành Lập Asia. Người nữ ca sĩ khả ái này sống kín đáo như mang bên trong một tâm sự ẩn khuất trầm mặc, chỉ để giữ cho riêng mình. 

 

"Hãy nói về cuộc đời
"Khi tôi không còn nữa
"Sẽ lấy được những gì
"Về bên kia thế giới
"Ngoài trống vắng mà thôi
"Thụy ơi và tình ơi

"Như loài chim bói cá
"Trên cọc nhọn trăm năm
"Tôi tìm đời đánh mất
"Trong vũng nước cuộc đời
"Trong vũng nước cuộc đời
"Thụy ơi và tình ơi...  (Khúc Thụy Du - nhạc Anh Bằng, thơ Du Tử Lê)

nvl_thuyduong_3.JPG
NVL_ThuyDuong_5.JPG

                   Khúc Thụy Du                          Bến Xuân

                      (xin bấm vào links dưới đây để nghe)

                 Khúc Thụy Du - Anh Bằng, Du Tử Lê - Thùy Dương

                 Bến Xuân - Văn Cao, Phạm Duy - Thùy Dương

 

Nghe Thùy Dương hát, nhìn khuôn mặt xinh đẹp trầm buồn và chừng như đôi mắt còn rất nhiều điều ẩn khuất muốn nói với tôi, với các bạn. Đôi mắt biết nói đó lại muốn lặng im để những dòng âm thanh tuôn chảy, những khúc hát qua từng cuộc tình, qua từng cuộc đời và mãi những về sau. Danh vọng đang ở đỉnh cao, tiếng hát vẫn còn nhiều hứa hẹn, đôi mắt u hoài vẫn còn nhiều điều muốn nói, ca sĩ Thùy Dương chợt lặng im rời xa sân khấu. Được biết lần cuối cùng Thùy Dương đứng trên sân khấu là Asia 53 (2007) với bài hát Bến Xuân (Văn Cao & Phạm Duy): 

"Nhà tôi bên chiếc cầu soi nước
"Em đến tôi một lần
"Bao lũ chim rừng hợp đàn trên khắp bến xuân
"Từng đôi rung cánh trắng ríu rít ca u ú ù u ú
"Cành đào hoen nắng chan hoà!
"Chim ca thương mến, chim ngân xa u ú ù u ú
"Hồn mùa ngây ngất trầm vương


"Dìu nhau theo dốc mới nơi ven đồi
"Còn thấy chim ghen lời âu yếm
"Tới đây chân bước cùng ngập ngừng
"Mắt em như dáng thuyền soi nước
"Tà áo em rung theo gió nhẹ thẹn thùng ngoài bến xuân...

 

Tiếng hát của thành phố sương mù đã chọn cho mình con đường riêng tư khác, để lại bao nhiêu luyến thương nhung nhớ cho nhiều khán giả, cho bao nhiêu khách mộ điệu âm nhạc và đôi mắt ẩn khuất lệ buồn. Tiếng hát và đôi mắt của ca sĩ Thùy Dương, tiếng hát khói sương như một lần đã đến với sân khấu, đã đến với cuộc đời.

 

Durham, North Carolina - Mùa thu 2020

Nguyễn Vĩnh Long

____________________

NVLong_Vongtaycuachu.JPG

Vòng Tay Của Chữ

 

 

Có những điều đơn giản như hơi thở

Như nhịp nào đưa máu chảy về tim

Như nụ hôn trong đôi mắt nhắm nghiền

Để hạnh phúc là những gì dâng hiến

 

Có những nỗi buồn như da thịt nghiến

Từng tế bào trong ký ức chìm sâu

Giọt lệ khô rơi, giọt lệ không màu

Sao thắm mặn tận bao lòng biển cả

 

Bàn tay nâng niu đêm thầm hương lá

Con chữ nào theo từng phím vuông sa

Có khuôn mặt người có cuộc tình ta

Anh dấu kín trong vòng tay của chữ

 

Em yêu dấu, một nơi nào cuộc lữ

Bước chân về qua con phố ngày xưa

Nơi có lẽ không còn nguyên vẹn nữa

Vết môi hằn vội vã buổi chiều  mưa

 

Xin hẹn lại kiếp nào mây trắng ngụ

Một góc trời con chữ khắc thời gian

Trong đôi mắt vẫn màu hương phấn cũ

Một tình yêu còn đó chẳng muộn màng...

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

NVLong_uongruou.JPG

Uống Rượu Bên Bờ Cổ Chiên

 

 

Quán nhậu bên bờ sông Cổ Chiên

Người đông rất lạ khách qua đường

Bốn mươi năm trải nhiều dâu bể

Tiếng vọng đong từng thương nhớ thương

 

Gọi vội vài ly rượu nếp quen

Men xưa vị thấm mấy hương kèm

Bến cũ còn đây con nước chảy

Đâu rồi môi mắt gửi mười phương

 

Ngày cũng xế tàn như rượu cạn

Ráng chi thêm nữa chút ly cùng

Uống khan để nhớ thời tao loạn

Ta tiễn người mang dạ thủy chung...

 

Ngồi nhớ nụ hôn ngất ngưởng đời

 Chừng như còn đó vết son môi

Hôm qua mắt nhắm bàn tay vội

Chưa kịp trao người thương nhớ thôi

 

Quán đã thưa rồi cố nhân ơi!

Hẹn nhau ngày ấy chắc xa vời

Gió quen hơi nước đêm còn lại

Ly cũng thay người xin tiễn tôi...

 

(Kỷ niệm lần ghé Vĩnh Long - 2011)

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

 

_______________________

TẢN MẠN NGÀY LÀM VIỆC CÁCH LY

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Con số màu đỏ của chiếc đồng hồ để bàn hiện rõ 5:45 sáng, tôi thức dậy như thường lệ. Nhưng hôm nay không phải vội vã như mọi khi, tôi thư thả dành khoảng 10 phút ngồi thiền rồi mới rời khỏi giường. Vệ sinh, tắm vội và ngồi vào phòng làm việc lúc 6:30. Đã gần một tháng làm việc tại nhà, tôi vẫn chưa thích nghi, vẫn chưa có được những thói quen cần thiết. Đâu óc, phản ứng vẫn còn “bức rức”, khó chịu vì mọi thứ thiết bị đều ở xa tầm tay và nhất là mọi thứ nối kết, chuyển tải rất chậm, chậm đến nổi khiến chứng “tăng huyết áp” có cơ hội phát triển… Mấy tuần lễ đầu, công ty còn thỉnh thoảng nếu có những vấn đề cấp bách, nhân viên được cho phép vào chỗ làm dù thật giới hạn. Nhưng sau ngày 27 tháng 3 thì tất cả phải làm toàn thời gian tại nhà, không được phép vào công ty dù bất cứ lý do hay hoàn cảnh gì xảy ra. Không có ngoại lệ.

Ngồi trong phòng làm việc tại nhà, tôi có nhiều thời gian “nhìn ngắm” lại chính mình, suy nghĩ nhiều đến những cuộc sống con người trong quan hệ xã hội, quan hệ với môi trường thiên nhiên và nhất là với những thói quen trong tương quan hằng ngày… Sau hơn một tháng bị “cấm túc” hay “cách ly” tại nhà, chừng như mọi người sẽ thấy rằng tính “động” dễ dàng hơn là “tĩnh”. Mà tĩnh hay “ngồi yên” trong nhà là thương mình, thương người và thể hiện lòng yêu nước cao! Không dễ chút nào phải không các bạn, hay chỉ lấy gia đình tôi là thí dụ. Bà xã đứng ngồi không yên, tìm hết chuyện này làm đến chuyện khác, vào youtube thường xuyên để học nấu ăn các món mới. Là một người “rất năng động” tự dưng lại bị “chôn chân” cả tháng, đối với bà ấy là cả cực hình, như đang “nhất nhật tại tù thiên thu tại ngoại”! Nấu ăn, đọc sách, làm vườn,.. và bà xã lại có dịp lẩm bẩm, thấm thía: “Trăm năm là ngắn, một ngày dài ghê”… của cụ Tản Đà.

 

Thật khó cầm lòng trước những hình ảnh cả thế giới đang phải sống, phải làm việc trong hoàn cảnh “cách ly” toàn xã hội và đương đầu với cơn đại dịch Coronavirus, bắt nguồn từ Vũ Hán – Trung Quốc. Đến hôm nay ngày 15 tháng Tư, người nhiễm bệnh đã chạm con số hai triệu, tử vong trên một trăm ba mươi ngàn người và tiếp tục gia tăng…

 

           

 

Những con số mang đến nhiều ý nghĩa, quan điểm, nhận định và cảm xúc khác nhau. Trên hết là nỗi đau buồn chung của nhân loại, sự hoang mang, sợ hãi trước bao nhiêu diễn biến không thể dự kiến trước của giới y học toàn cầu về cơn dịch bệnh gây nên bởi Coronavirus. Bên cạnh là những chính kiến, sự so sánh những con số trong từng quốc gia và sự hoài nghi lẫn nhau giữa sự thật và quan điểm chính trị… Mạng xã hội trở thành diễn đàn “muôn màu vạn trạng”, ca ngợi chỉ trích, tôn vinh nguyền rũa, xót thương căm phẩn,… trong tâm bão của cơn đại dịch toàn cầu!

 

Gần đây có hai giả thuyết rất đáng quan tâm đến cơn đại dịch Coronavirus hiện nay. Giả thuyết thứ nhất: Coronavirus bắt nguồn từ một loài dơi (bat) ở  Vũ Hán, Trung Quốc. Đúng hơn là từ một khu chợ buôn bán thịt của các loài động vật hoang dã tại Vũ Hán. Người dân địa phương này có thói quen rất thích ăn cháo thịt dơi và uống rượu có pha máu dơi. Corona là tên loại virus tìm được từ loài dơi hơn mấy chục năm về trước, nhưng chưa có trường hợp truyền sang người được các nhà khoa học ghi nhận. Nhưng đến ngày 30 tháng 12 năm 2019, TS. Li Wenliang (Lý Văn Lượng), một bác sĩ nhãn khoa ở Vũ Hán, Trung Quốc, đã đăng một cảnh báo cho các bác sĩ từ lớp học y khoa của mình thông qua một diễn đàn trực tuyến WeChat rằng một nhóm bảy bệnh nhân đã không được điều trị thành công vì các triệu chứng viêm phổi do virus. Bởi vì những bệnh nhân này không đáp ứng với các phương pháp điều trị truyền thống, họ đã được cách ly trong một phòng cấp cứu của một bệnh viện Vũ Hán. Trong diễn đàn WeChat, một số bác sĩ đã suy đoán liệu cụm bệnh nhân này có bị nhiễm SARS hay không? Tối hôm đó, 8 bác sĩ tham gia diễn đàn WeChat đã bị Cảnh sát Vũ Hán bắt giữ và buộc tội "có hành vi bịa đặt bất hợp pháp, lan truyền tin đồn và phá rối trật tự xã hội…”. Ngày 8 tháng 1 do khám cho một nữ bệnh nhân nhiễm virus Corona, bác sĩ Lượng bị ho hai ngày sau đó và đến ngày 30 tháng 1 được xác định nhiễm virus Corona của Vũ Hán. Truyền thông Trung Quốc cho biết bác sĩ Lý Văn Lượng qua đời lúc 21h30, ngày 6/2/2020 khi mới 34 tuổi. Bác sĩ Lý để lại người vợ đang mang thai cũng bị nhiễm dịch Coronavirus.

 

 Giả thuyết thứ hai hay còn gọi là “Thuyết âm mưu”: cơn đại dịch toàn cầu Coronavirus là do con người tạo ra. Giả thuyết này không phải “là tin đồn” không có căn cứ, ngay từ các nhà chuyên khoa y học hiện đại. Dựa vào sự biến dạng của virus Corona từ người sang người, từ quốc gia này sang quốc gia khác và cả từ châu lục địa này sang thềm lục địa kia. Có những trường hợp nhiểm bệnh rất “huyền bí”, vượt qua ngoài mọi suy luận của cơ sở y học hiện đại. Một cách khác hơn, đây là loại chiến tranh vũ khí “sinh học” bị “vô tình” truyền ra bên ngoài phòng thí nghiệm hay được “cố tình” tung ra xã hội con người lây nhiễm. “Vô tình” hay “cố ý” nhằm mục tiêu gì, thì vẫn còn là câu hỏi chưa có câu trả lời thỏa đáng? Ở đây chúng ta chỉ muốn ghi lại một điều: Coronavirus trong cơn đại dịch là do con người gây ra!

Cả hai giả thuyết, đúng hay sai – thật hay giả, đều nói lên một vấn đề khiến chúng ta phải cúi đầu suy nghĩ. Trong tất cả loài sinh vật cùng sống chung trên quả địa cầu bé nhỏ này, “con người là sinh vật độc ác nhất”! Con người chiếm ngự, tàn sát các loài sinh vật khác đang muốn chung sống hòa bình với con người chúng ta! Con người là sinh vật biết nghiên cứu, tìm kiếm những phương thức độc hại nhất để tiêu diệt đồng loại của mìn.! Mong các bạn cũng đừng quên, đây chỉ là những giả thuyết..!

     

Để cuối cùng, sâu thẵm phía sau những con số người nhiễm bệnh và tử vong thay đổi, gia tăng hằng giờ, hằng ngày đó là gì các bạn biết không? Sâu thẵm phía sau những con số có thật đó, là nước mắt… Những giọt nước mắt mặn hơn biển rộng của triêu triệu con người. Những giọt nước mắt vẫn từng dòng trôi xuôi trong bao kiếp đời hệ lụy cưu mang. Những con số biết nói, nhưng không phải bằng ngôn ngữ mà bằng cảm xúc tình người, bằng nỗi đau chung của mỗi con người chúng ta vượt lên trên biên giới đại lý, màu da, tôn giáo và chính kiến.  

Hình ảnh những người bác sĩ, y tá, nhân viên phục vụ trong các bệnh viện cách ly đã trở thành những biểu tượng đẹp, những người hùng ở tuyến đầu trong trận chiến quyết liệt nhất giữa sống và chết, giữa tài năng, tấm lòng và kẻ thù “vô hình” cùng khắp quanh ta. Mất mát, tổn thương là điều không thể tránh khỏi trong mọi cuộc chiến tranh. Và có lẽ cơn đại dịch Coronavirus toàn cầu lần này, là một trong những cuộc chiến rộng lớn và tàn khốc nhất của lịch sử loài người?

“… Đừng tuyệt vọng, tôi ơi đừng tuyệt vọng
“Nắng vàng phai như một nỗi đời riêng
“Đừng tuyệt vọng, em ơi đừng tuyệt vọng
“Em hồn nhiên rồi em sẽ bình minh
“Có đường xa và nắng chiều quạnh quẽ
“Có hồn ai đang nhè nhẹ sầu đêm…  (1)

 

Giữ khoảng cách xã hội (social distancing) sẽ trở thành một thói quen mới của con người? Quan điểm về cuộc sống, ý niệm tha nhân và nhất là thái độ đối môi trường thiên nhiên; giao dịch kinh tế sẽ có cái nhìn mới, thiết lập mối quan hệ mới trên toàn cầu? Các sinh vật đang chung sống với chúng ta chừng như muốn lên tiếng nhắc nhở lòng tôn trọng, sự chia sẻ môi trường để cùng nhau chung sống hòa bình? Thượng đế đang thách thức niềm tin của con người trong cuộc sống mà nền khoa học hiện đại đang dần hủy hoại lòng từ tâm và đức tin? Vận tốc đòi hỏi trong mọi phương thức tiện nghi đời sống đang đẫy lùi ý niệm và giá trị của thời gian, của lòng kiên nhẫn? Câu hỏi sẽ luôn nhiều hơn câu trả lời.

 

Có lẽ các bạn cũng như tôi, đang chờ đợi cho mọi an lành sẽ đến với chúng ta, đến với toàn thể nhân loại toàn cầu. Mong gặp lại bạn trong một bài viết khác, khi cơn đại dịch Coronavirus qua đi và để lại cho chúng ta những tấm lòng thương cảm với tha nhân. Mong lắm thay và nguyện chúc các bạn cùng gia đình luôn an vui trong tình yêu thương cho nhau một đời không dứt..!

 

Durham, North Carolina

Thân mến,

Nguyễn Vĩnh Long

(1) Tôi Ơi Đừng Tuyệt Vọng – Trịnh Công Sơn

NVL_table.jpg
nvl_covid.jpg
NVL_Birds.jpg
NVL_lamvieccachly.jpg

Đôi Cánh Thời Gian

 

“Nỗi buồn bay đi trên đôi cánh của thời gian”

 (Sadness flies away on the wings of time – La Fontaine)

NVL_doicanhthoigian.png

1.

 

“Tiếc thay rằng thời gian không ngủ trên môi
“Lỡ xa rồi tình trường sẽ trắng như vôi
“Đã thương nhau rồi thì quên sao đành
“Một người đêm thâu mong một người nơi nao
“Còn gì cho nhau hay chỉ là thương đau
“Khắc ghi vào lòng nhau? (1)

 

Tiếng hát người ca sĩ trẻ có giọng mũi nghèn nghẹn phát ra từ ống nghe nhỏ của chiếc laptop đặt ở góc bàn. Tôi có thói quen “xấu” là phải nghe nhạc trong khi làm việc, thì mới có tập trung, có “sáng tạo”... Nói thiệt lòng đó, vì cả nhóm làm việc chung “tên nào cũng như tên nấy”, đều đeo ống nghe tai khi làm việc. Viện cớ tránh tiếng động chung quanh, và nhất là tiếng máy ồn đều đặn trong phòng Lab. Vậy là tha hồ… thưởng thức nhạc có trả lương!

Nói về tình yêu và ý niệm thời gian, có lẽ đây là câu hát tôi thích nhất: “Tiếc thay rằng thời gian không ngủ trên môi”. Ý nghĩa như bóng dáng của thời gian cũng được, mà coi như lời trách cứ oán hờn cũng không sai. “Thời gian không ngủ trên môi” em, trên môi ai? Hay là trên môi bạn, trên môi tôi… một lần nào đó trong đời? Mà thời gian thì làm gì lại “ngủ” bao giờ, dù trên bất cứ môi ai! “Thời gian chảy đá mòn, sông núi lở”, như nhà thơ Chế Lan Viên đã viết và như con hạc vàng một lần thoáng bay không trở lại:

“… Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản,
“Bạch vân thiên tải không du du… (Hoàng Hạc Lâu – Thôi Hiệu)

(Hạc vàng một khi bay đi thì không trở lại,
Mây trắng ngàn năm vẫn bay bay trên không…  dịch nghĩa)

            Ý niệm thời gian mang nhiều biểu tượng khi chúng ta còn “tuổi thanh xuân”. Lứa tuổi mà thời gian như vật cản, gắn chặc với bao nhiêu cảm tính vây quanh đời sống. Chúng ta vùng vẫy như cố xua đuổi thời gian ra khỏi mọi ý thức, mọi bước chân đi trước ngưỡng cửa cuộc đời. Niềm tin yêu luôn vẫn là hướng bay, đưa tuổi trẻ với bao khát vọng đi tìm cho mình con đường, bến đậu của đam mê và mơ ước. Thiếu vắng những điều đó, chúng ta thật sự lãng phí hàng chuổi “bóng câu” qua cửa cho những mai này… Rồi tuổi trẻ chúng ta cũng bay đi theo từng niềm vui và nỗi buồn bất chợt. Có rất nhiều quan niệm cho rằng “thời gian là kẻ thù” của đời sống? Thời gian sẽ cướp đi chúng ta tất cả, kể cả mạng sống. Nhưng phải chăng, cuộc sống quý báu vì chỉ đến một lần, duy nhất một lần, như bao điều quý giá khác? Trân trọng thời gian, thời gian sẽ đền đáp, như nhà thơ người Pháp, Anatole France viết: “ Thời gian chỉ dịu dàng với ai dịu dàng với nó” (Time deals gently only with those who take it gently).

 

2.

 

Vậy là đến nay cả nhóm kiểm nghiệm phần mềm (Software Verification) của tôi đã làm việc tại nhà (work from home) được hơn 1 tuần kể từ thứ Hai ngày 16 tháng 3 vừa qua. Trừ những “sếp lớn” như phó chủ tịch, giám đốc được quyền ưu tiên ra vào công ty, còn lại toàn bộ nhân viên muốn đi vào chỗ làm dù với bất kỳ lý do gì cũng phải được sự chấp thuận và thu xếp giờ giấc của cấp giám đốc (Director) trở lên. Và khi vào hãng, mỗi nhân viên phải giữ khoảng cách (social distance) ít nhất 1 mét, không quá 20 người cho mỗi bộ phận (hay một building). Tất cả trật tự, tinh thần và thói quen làm việc phải thay đổi bởi sự bùng phát của “đại dịch coronavirus Vũ Hán” toàn cầu. Nhân loại sẽ có một bộ mặt mới, nếu còn sống sót sau cơn đại dịch này. Giá trị thời gian càng được khẳng định trong cuộc chạy đua của nền y học hiện đại và thần chết, của giá trị đạo đức và tham vọng quyền lực, giữa những ý niệm tha nhân và sự cứu rổi bản ngã. Con người đang từng bước “xâm chiếm” mọi quyền lực của tự nhiên từ môi trường đến các khoảng cách cần thiết của cái đẹp và chân lý. Đại dịch Coronavirus Vũ Hán phải chăng là là thảm họa của sự “trấn áp” môi trường sống của sinh vật khác đang chung sống với con người trong quả cầu nhỏ bé này? 

Trước bao nhiêu biến cố, trong khoảnh khắc bất chợt đời người, chúng ta có được cái “vượt thời gian” của cái đẹp của nghệ thuật – tiếng hát vượt thời gian:

NVL_ThaiThanh.png
NVL_Tinhca.png
NVL_Nghintrungxacach.png

“Tôi yêu tiếng nước tôi từ khi mới ra đời người ơi!

“Mẹ hiền ru những câu xa vời.

“À à ơi! Tiếng ru muôn đời.

“Tiếng nước tôi! Bốn ngàn năm ròng rã buồn vui

“Khóc cười theo mệnh nước nổi trôi, nước ơi!

“Tiếng nước tôi! Tiếng mẹ sinh từ lúc nằm nôi

“Thoắt ngàn năm thành tiếng lòng tôi, nước ơi..!  (2)

                       

Tiếng hát thanh thoát, vút cao rồi lại nghẹn ngào sâu lắng trong niềm yêu thương, tự hào về tiếng nói, về quê hương đất nước phát ra từ chiếc máy Akai cuối căn phòng nhỏ. Tiếng hát của nữ danh ca Thái Thanh. Tiếng hát vượt thời gian của bao thế hệ âm nhạc Việt Nam, khó lòng có người thay thế, Tôi nhớ mãi như mới hôm qua, những ngày tháng Sài-gòn thay đổi sau 30 tháng 4, 1975. Trên căn gác thấp ở ngả sáu cổng xe lửa hướng về phía Chí Hòa, bọn tôi ngồi ôm gối nghe tiếng hát Thái Thanh bài “Tình Ca” trong tâm trạng hoang mang, tan tác sau khi cuộc chiến tranh chợt bất ngờ chấm dứt.

           

Loáng thoáng đã 45 năm, đã qua bao nhiêu dâu bể đời người. Và để cuối cùng, tiếng hát vượt thời gian đó đã vĩnh viễn vượt qua mọi thời gian vào cõi vĩnh hằng ngày 17 tháng 3, 2020 tại niềm Nam California Hoa Kỳ. Mọi thế hệ chúng ta đều có tiếng hát của bà. Mọi giai đoạn lịch sử đất nước đều mang tiếng hát của bà. Đã có rất nhiều bài viết chuyên nghiệp giá trị về con người, tiếng hát và sự nghiệp âm nhạc của bà, nữ danh ca Thái Thanh trên báo chí, truyền thông, mạng xã hội trong và ngoài nước. Ở đây trong bài viết hạn hẹp, ngắn gọn tôi chỉ xin nhắc đến tiếng hát huyền thoại của bà trong vài kỷ niệm một đời không quên của riêng mình.

 

“Rằng xưa có gã từ quan
“Lên non tìm động hoa vàng nhớ nhau
“Thôi thì thôi đừng ngại mưa mau
“Ðưa nhau ra tới bên cầu nước xuôi
“Sông này đây chảy một dòng thôi
“Mây đầu sông thẫm tóc người cuối sông… (3)

 

Quán cà phê là căn nhà vườn nhỏ nằm trên đường Cao Thắng, với từng chiếc bàn gỗ dưới những cây kiểng rộng tàng. Tiếng hát Thái Thanh vút cao, âm vực bao la, luyến láy mượt mà từng chữ từng câu… như len lỏi vào mọi cảm xúc của người nghe. Bàn tay người con gái xiết chặc, mềm ấm hơn trong tay tôi trên mặt bàn phẳng lặng. Tất cả khoảng không gian trầm mặc, chìm sâu trong tiếng hát của nữ ca sĩ Thái Thanh. “Mây đầu sông thẫm tóc người cuối sông…”, câu hát miên man như một dòng sông chảy hoài không dứt. Bây giờ tôi mới hiểu tại sao nàng lại đưa tôi đến quán cà phê này. Vì từ lúc vào quán đến bây giờ, cả khu vườn nhỏ chỉ vây quanh, bao phủ bởi một tiếng hát duy nhất, tiếng hát của Thái Thanh. Tôi nhìn sâu vào đôi mắt to có chút thương yêu, có chút láu lỉnh như một lời cảm ơn.

-Anh còn nhớ bài hát này hông? Nàng vừa hỏi vừa khe khẻ hát nhỏ theo bài hát.

Tôi mĩm cười không trả lời. Làm sao tôi có thể quên được, bài hát đã đưa chúng tôi đến với nhau. Trong ánh lửa chập chùng đêm văn nghệ ngoài trời, nàng thật đẹp, cất tiếng hát trầm đục, âm vực tỏa rộng, ngập ngừng chừng như hụt hẫng mà cuốn hút vô cùng. Cũng bài hát này, “Đưa Em Tìm Động Hoa Vàng” mà khi tiếng hát ngân dứt, tiếng vỗ tay vang dội trong đêm, với nụ cười nở rộ của đóa hoa trầm hương…

  -“Em yêu anh…”, nàng thường có thói quen nói bằng một thứ ngôn ngữ câm hình vòng môi, mỗi lần dâng tràn xúc cảm. Tôi hiểu và giữ mãi một đời, lời yêu thương câm lặng đó. Để không phải tự nhiên lời nói yêu câm lặng ngày nào như chìm khuất trong câu hát bên đời: “Sông này đây chảy một dòng thôi / Mây đầu sông thẫm tóc người cuối sông…”.

 

3.

 

                       

“… Ngày chia tay, lặng lẽ mưa rơi
“Một tiếng thương ôi, gửi đến cho người…

“Trả nốt đôi môi gượng cười…

“Nghìn trùng xa cách đời đứt ngang rồi
“Còn lời trăn trối gửi đến cho người
“Nghìn trùng xa cách người cuối chân trời
“Ðường dài hạnh phúc, cầu chúc cho người…  (4)

Để hôm nay 45 năm sau, tiếng hát vượt thời gian của nữ danh ca Thái Thanh đang vang vọng bên tai tôi như lời chia tay vĩnh viễn với đời này, để đi vào cõi vĩnh hằng của một nơi không còn thời gian ngự trị. Tiếng hát của bà là tiếng hát của nhiều thế hệ Việt Nam, trong đó có thế hệ của tôi. Tiếng hát của bà là bản tình ca muôn thuở, đi từ tiếng nói quê hương đến tiếng nói của trái tim. Tiếng hát của bà là hình ảnh cuộc tình tôi, hình ảnh người con gái tôi yêu một đời để lại. Cảm ơn người, cảm ơn đời và hơn hết cảm ơn em đã giữ mãi cho tôi đôi cánh thời gian bay qua bao nhiêu không gian đời này bão nổi: “Ðường dài hạnh phúc, cầu chúc cho người…”. Ánh mắt, đôi môi, nụ cười và hương phấn một đời vẫn mãi quanh đây. Tình yêu chấp cho chúng ta đôi cánh để cùng thời gian bay mãi, mênh mông trên mọi nỗi đau, mọi sự sợ hãi từ những độ lượng từ tâm kiếp người!

“Hãy để cuộc đời bạn nhẹ nhàng nhảy múa trên rìa của thời gian như giọt sương trên đầu ngọn lá” -  (Let your life lightly dance on the edges of Time like dew on the tip of a leaf – nhà thơ Rabindranath Tagore).

 

Nếu đọc đến dòng chữ này, xin trân trọng cảm ơn các bạn đã dành khoản thời gian quý báu để cùng tôi đi dọc theo triền chênh vênh của cuộc sống. Triền núi càng dốc, đỉnh núi càng cao. Được cùng bạn lan man qua những khung chữ là điều hạnh phúc lớn nhất của tôi. Mọi nỗi buồn, mọi đớn đau rồi cũng sẽ bay theo đôi cánh của thời gian, qua đi, qua đi… mãi mãi qua đi..!

 

Những ngày cuối tháng 3, 2020

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

  1. Nếu Anh Đừng Hẹn – Lê Dinh & Dạ Cầm

https://www.youtube.com/watch?v=jVORMo2UpH4

   2. Tình Ca – Phạm Duy

https://www.youtube.com/watch?v=v2jrJhkVhWw

   3. Đưa Em Tìm Động Hoa Vàng – Phạm Duy – thơ Phạm Thiên Thư

https://www.youtube.com/watch?v=mEn324SPDt0

    4. Nghìn Trùng Xa Cách – Phạm Duy

https://www.youtube.com/watch?v=IHbP7bjtAeg
 

Những Kẻ Sợ Sự Thật

NgVLong_dadieu.jpg

Loài đà điểu đã mất dần sa mạc

Bởi những con người muốn quên lãng bầu trời

Họ chỉ yêu những điều không có thật

Những điều vắng mặt cả gương soi..!

 

Khi sự thật nói điều đau đớn nhất

Họ vờ như con két học tiếng người

Chỉ lập lại thuộc lòng như khẩu hiệu

Và chờ nghe lời khen tụng ngu ngơ

 

Thế giới ảo trong thời kỳ hiện đại

Sự thật nằm đâu trong những “triệu view”?

Như Narcissus soi bóng mình bên suối  (1)

Tự trầm mình vì yêu chính bản thân

 

Sự thật có gai như những đóa hồng (2)

Làm rướm máu bàn tay người cầm nó

Kẻ yêu bình yên luôn lánh xa điều đó

Họ chỉ muốn nhìn người khác rủi ro

 

Hãy yêu sự thật, rút đầu khỏi cát

Trả sa mạc về cho loài thú hoang sơ

Sự thật hôm nay đâu phải những tình cờ…

Dối trá đã không còn nơi ẩn náu…

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

 (1) Trong thần thoại Hy lạp, Narcissus là một thợ săn từ Thespiae trong Boeotia, nổi tiếng với vẻ ngoài đẹp trai. Một lần Narcissus nhìn thấy hình ảnh phản chiếu của mình ở dưới nước và đem lòng yêu chính bản thân mình. Vì vậy, chàng đau khổ tự lao mình xuống sông tự tử do tình yêu chính mình không bao giờ được đáp lại.

(2) Truths and roses have thorns about them (Henry David Thoreau)

Xuân về,

chợt nhớ chợt quên...

NVL_snow.jpg

Mới đó mà đã thành quen

Đón Tết Nguyên Đán ngoài thềm tuyết rơi

Xuân quê, là đông xứ người

Chút mùi nhang khói trong lời tiễn đưa…

 

Một năm qua nữa buồn chưa

Một năm qua nữa đếm thừa tuổi nhau

Chúc em như thuở ban đầu

Chúc tôi như thuở hương màu sắc xưa

 

Xuân mùa gió lạ đong đưa

Còn vương chút nắng vườn trưa nhớ người

Hôm qua ngồi dựa góc đời

Tóc mai từng sợi ngậm ngùi vướng tay

 

Hôm nay xuân lại về đây

Mà nghe thấm lạnh những ngày tháng qua

Thôi đành xuân của người ta

Đem về thắp lại hương trà ấm đêm

 

Xuân về, chợt nhớ chợt quên..!

 

Xuân Canh Tý, 2020

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

__________________________

TRỜI XANH KHÔNG EM

NVL_Troixanh.png

1.

 

        Mùa hè một chín bảy hai, cha tôi tử trận ở Long Mỹ, để lại một vợ và bốn con. Mẹ lúc đó mới ba mươi sáu, tôi mười lăm và thằng Thanh vừa bảy tuổi. Sau gần ba tháng bàng hoàng, tang thương mẹ tôi trở lại với cuộc sống cơm áo đời thường trước mặt với đàn con nhỏ dại. Con mất cha như nhà mất nóc, chị em tôi như bầy chim tan tác lạc đàn. Dòng đời vẫn lặng lẽ trôi mặc cho bao biến cải đổi dời. Mẹ con tôi phải cùng dựng lại nóc, mà từ ngày xưa cuộc chiến chinh nào cũng đã đưa những người mẹ trở thành “phụ thân”. Gom hết tiền dành dụm cộng với tiền tử, mẹ tôi bán luôn căn nhà đầy hình ảnh kỷ niệm của cha, để sang lại quán cơm bình dân, đối diện bến xe đò thị xã. Phía sau quán cơm Thanh Vị, mẹ tôi lấy tên thị xã đảo ngược lại, bà dựng thêm hai chái nhà cho mấy mẹ con cùng ở. Hai bên nộI, ngoại đều nhiều lần đề nghị đem vài đứa về nuôi, đở tay, nhưng bà một mực từ chối. Tôi thương mẹ vô cùng. Là con gái lớn, tôi cũng nhiều lần xin nghỉ học giúp mẹ một thời gian, khi ổn định đâu vào đó, tôi trở lại trường cũng không muộn. Mẹ tôi vừa khóc vừa mắng tôi một trận nên thân. Từ đó, tôi không dám nhắc đến nữa, mà cố gắng sau buổI học dồn hết tâm sức đở đần với mẹ cho tiệm cơm và chăm sóc đám em. Đời sống mẹ con tôi cứ vậy lặng lẽ trôi qua như dòng kinh xáng chảy quanh thị xã, phía sau nhà.

        Hơn năm sau, quán cơm mẹ tôi khách ăn mườn mượp phải mở rộng thêm gần hết mặt lộ. Khách quen thuộc hằng ngày, phần đông là đám tài xế và phụ lơ. Còn lại là hành khách tứ xứ hoặc những người lính trẻ một lần dừng quân. Họ đến và đi như những cơn gió nổI, không mấy lần trở lại. Có những hôm đường bị đấp “mô”, hay lỡ chuyến xe cuối cùng, vài người khách hành vào quán hỏi mẹ tôi xin được mướn chiếc giường ngủ tạm qua đêm. Mẹ tôi nghĩ ngay đến chuyện biến hai chái phía sau thành nhà trọ cho khách lỡ đường. Cũng đã khá giả nên mẹ tôi mướn căn nhà rộng rãi gần nhà máy điện, cho chị em tôi có đời sống riêng biệt, xa khỏi chỗ bán buôn ồn ào. Công việc phụ giúp mẹ ở quán cơm cũng giảm dần vì mẹ đã có nhiều người bà con từ dưới quê lên làm phụ. Họ vừa tránh được cuộc chiến tranh đang càng ngày khốc liệt vừa kiếm được chỗ ăn, việc làm. Mẹ tôi sau thời gian lao đao, khốn khổ nay đã được chút bình yên. Bà tươi tỉnh và duyên dáng hơn xưa. Có nhiều người đàn ông cũng đến ve vãn, nhưng chừng như bà không mấy quan tâm, bởi đàn con bốn đứa. Năm đó tôi cũng vừa mười bảy, tuổi dậy thì rực rỡ của thời con gái. Ngực tôi vun tròn, mắt long lanh, môi luôn mọng đỏ và biết ngượng ngùng trước những đôi mắt của đám con trai cùng lớp, những người lính trẻ mỗi lần tôi đi ngang qua tiểu đoàn. Đêm tôi trằn trọc khó ngũ, nằm lắng nghe tiếng súng vọng xa xa quen thuộc, mộng mị vu vơ. Còn ngược lại ban ngày, tôi cứ nằm đâu là ngủ đó, như con mèo tam thể của bà Năm chủ nhà. 

        Những chiếc lồng đèn xanh đỏ đũ loại bắt đầu treo bán khắp dãy chợ và trường tổ chức chương trình văn nghệ trung thu yễm trợ tiền phương. Nhờ cao ráo, sáng sủa tôi được tuyển vào ban hợp ca và ban vũ của trường. Trong một buổi tập hát, tôi quen Lộc. Anh học 12, trên tôi một lớp và trưởng khối báo chí trường. Chạm ánh mắt anh lần đầu tôi đã linh cảm một quan hệ tình cảm gì đó giữa tôi và anh. Lộc không đẹp trai, anh da ngâm ngâm, dáng người chắc hơi thấp nhưng anh có đôi mắt thật sáng và thông minh. Với anh, trong ánh mắt sáng đó, tôi biết hình ảnh mình đã chiếm ngự mỗi nỗi bối rối, ngỡ ngàng. Ngày nào, Lộc cũng đi ngang qua lớp tôi đôi lần. Để nhìn thấy tôi và được tôi nhìn đáp lại. Chỉ vậy mà đêm nào tôi cũng nằm mơ tưởng đến anh, muốn đêm qua nhanh để ngày mai tôi được anh liếc nhìn bối rối. Lộc ở trọ học nhà bà con gần ngõ nhà tôi, cuối bờ kinh xáng. Tôi dọ biết gia đình anh ở Hoà Hưng, cách thị xã cả nửa ngày đò. Cho đến một buổi tan học, vừa rẽ vào ngõ, tôi đã thấy anh đứng đợi tự bao giờ. Anh trao bức thư và nói vội, “Gửi cho Loan..!”. Tôi chưa kịp phản ứng, tim đập thình thịch thì anh đã rảo bước đi nhanh. Về nhà tôi không kịp thay đồ, chui ngay vào hầm “ chảng-xê” để đọc. Tôi đọc đi đọc lại thư Lộc nhiều lần, gần như thuộc lòng mà vẫn chưa thấy chán. Vài ngày sau tôi trả lời thư anh và cuộc tình bắt đầu từ đó.

 

        Ông là người khách thương hồ tầm thước, tuổi chừng năm mươi. Một tháng đôi lần, ông ghé giao và nhận hàng đặt cho lần ghé tới. Nghe nói ông gốc gác ở miệt Tân Châu, Hồng Ngự. Trong đêm một trái pháo rơi giữa nhà, cả gia đình đều chết thảm thiết, trừ ông. Đến nay ông vẫn chưa hiểu sau mình sống sót với bao mãnh đạn phá nát bả vai, phải mổ nhiều lần mới lấy hết miểng. Từ đó ông bỏ xứ ra đi, sống lênh đênh trên chiếc ghe bầu mà ông gọi là nhà. Chú Bảy, tên ông, sống đời trên chiếc ghe buôn, xuôi ngược khắp mặt nước sông hồ của miền châu thổ. Dạo sau nầy, ông ghé quán mẹ tôi thường xuyên hơn và lần nào ngoài hàng cho quán, ông cũng có những món quà nhỏ, là lạ phương xa cho chị em tôi. Khi thì gói chuối ngào Hồng Ngự, khi thì chục cam miệt Cái Bè và lắm lúc cả chiếc kẹp tóc đồi mồi tận chợ Hà Tiên. Để rồi có nhiều hôm, ông dừng ghe bên bờ kinh hẳn vài hôm, phía sau quán mẹ tôi. Ông giúp mẹ dựng lại một vách mái loang lổ, đóng lại vài chiếc bàn, cái ghế lung lay hay lót lại cái sàn nước đã lâu ngày gạch bể, trơn trợt. Mẹ tôi nhiều lần đề nghị ông ngủ lại phía sau nhà trọ. Ông đều từ chối. Chiếc ghe bầu là căn nhà trọ thân thương, duy nhất của ông. Nên không như những người đàn ông khác, mẹ tôi tỏ vẻ trìu mến, quyến luyến ông ra mặt. Mấy chị em tôi cũng quấn quít ông, nhất là tôi, không phải vì mấy món quà nhỏ phương xa, mà là những đêm ngồi nghe ông kể chuyện sông hồ.

          - Nược, là một loài cá nước ngọt, sống từng đôi và rất tinh khôn. Cá nược có nhiều ở sông Cái lớn, nhất là những khúc sông quanh quẩn cù lao. Chúng thường xuất hiện lúc trời vừa rạng hừng đông, từng đôi lộI đua theo những chuyến đò. Chú đã từng nghe kể lại tính thủy chung của loài cá tinh khôn nầy. Có người đánh lưới cá ở miệt Cái Bè, vô tình giết chết con cá nược đực. Con cái chờ đợi trả thù, dìm chìm ghe, giết chết người đánh cá. Sau đó nó tự lao mình lên bãi đất cồn, nằm chết khô trên cạn. Dân làng biết chuyện, cúng đàn giải oan cho người chết và lập miếu thờ đôi cá nược trên cù lao... Ngày nay giống cá nầy gần như mất dạng. Bom đạn, xe tăng, tàu chiến đã càng quét mọi sự sống, an bình của vùng đồng bằng sông nước. Chiến tranh không chỉ tiêu hủy con người mà cả thiên nhiên, cầm thú... Thôi khuya quá rồi, mấy đứa đi ngủ, mai còn đi học. Mẹ mấy đứa lại rầy rà chú nữa.

         Tôi và mấy đứa em còn đang chần chừ tiếc rẻ thì chú Bảy đã đứng dậy và đi ra ghe bầu đậu bến ở bờ kinh xáng. Cũng kịp lúc mẹ tôi vừa về, hối chị em tôi chuẩn bị đi ngủ. Như thường lệ, tôi dành ngủ một mình trên nấp hầm “chảng-xê”. Tôi nằm thao thức và nhớ Lộc vô cùng. Sáng nay anh gởi tặng tôi hai tập nhạc, Như Cánh Vạc Bay và Ca Khúc Da Vàng, của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Anh đã giữ tay tôi thật lâu khi trao tập nhạc. Tôi xúc động run cả người và chực muốn ngã vào vòng tay anh say đắm. Tôi sẵn sàng, nhưng anh thì vẫn chưa tiến xa hơn trong một tầm tay nắm. Hơi ấm lòng tay anh vẫn còn vương vấn tay tôi. Đôi mắt sáng, tình tứ của anh vẫn là tất cả giấc mơ tôi bao đêm dài trằn trọc.   

        Tôi chợt giật mình thức giấc với tiếng động trong đêm. Không biết tôi đã rơi vào giấc ngủ chập chờn nầy tự bao giờ. Tôi bàng hoàng lắng nghe tiếng thở hổn hển của người đàn ông. Đêm vắng lặng, tiếng thở lúc một rõ, dồn dập vọng lại cùng âm thanh thịt da, vạt giường chạm lẫn vào nhau...  Rồi tất cả trở lại lặng im. Tiếng xột xoạt của quần áo, tiếng trở mình khe khẻ từ phía ngoài giường ngủ mẹ tôi. Tôi tê cứng cả người, mẹ tôi ngoại tình, ăn ngủ, làm tình với người xa lạ nào đó? Mà không, bà đã mãn tang từ lâu, sao gọi ngoại tình. Nhưng người kia là ai ? Nghiêng mình, tôi cố lắng nghe những tiếng thì thầm từ phía giường của mẹ, chỉ cách tấm vách ngăn mong manh. Tiếng nấc nhè nhẹ của mẹ chợt vang lên. Chuyện gì xãy ra cho mẹ. Mẹ tôi đã khóc quá nhiều rồi cho cuộc đời nầy, tôi không muốn bà phải khóc nữa. Nếu phải thấy bà khóc thì đó là những giọt nước mắt hạnh phúc trên khuôn mặt bà... Tiếng nấc nghẹn ngào của mẹ nhỏ dần rồi tắt lịm. Lúc sau là tiếng chân và tiếng cửa mở kèn kẹt trước nhà. Người đàn ông đó đã đi xa, để lại đâu đây tiếng thở dài của mẹ. Tôi úp mặt vào gối, cố xua đuổi chung quanh những việc đã xảy ra. Trăn trở, tôi xoay xở người tìm tư thế thoải mái, cố nhắm mắt tìm giấc ngũ... Đêm đó, trong giấc mơ chập chờn còn lại, tôi thấy Lộc hôn lên môi, ngực mình... 

 

        Buổi chiều trãi chiếc thảm vàng nhạt xuôi dòng kinh xáng. Tôi ném vu vơ vài mãnh đất khô cứng xuống bờ kinh. Hai đứa vẫn ngồi yên lặng, đeo đuổI những ý nghĩ riêng tư. Lộc báo tôi hay ngày mai anh sẽ đi xa như bao thanh niên khác trong thị xã. Từng đợt nối tiếp nhau ra đi, để rồi sẽ vĩnh viễn không trở về vớI cuộc sống và nỗi thương nhớ quặn lòng của người ở lại. Nước mắt cứ tiếp tục ứa tràn mỗI lần tôi nghĩ đến những ngày sắp tới không có Lộc trong thị xã bé nhỏ nầy. Tôi khẻ liếc nhìn khuôn mặt đăm chiêu của Lộc, không hiểu anh đang nghĩ gì và có mang tình tôi trong đó. 

          - Rồi một ngày Loan sẽ hiểu. Ngày đó, chắc gì Loan còn nhớ đến Lộc... Nhưng thôi, Loan hãy nhìn dòng kinh. Đẹp quá phải không Loan. Biết bao nhiêu đổi dời, tang thương dòng kinh xáng nầy vẫn sớm chiều lớn, cạn.  

 

        Tiếng Lộc trầm buồn, không như những lúc ôm đàn hát, “Người con gái Việt Nam da vàng yêu quê hương nên yêu người yêu kém / Người con gái ngồi mơ thanh bình yêu quê hương như đã yêu mình...”, trong những đêm lửa trại. Tôi muốn nói với Lộc thật nhiều. Rằng mãi mãi, tôi sẽ không bao giờ quên Lộc. Rằng tôi yêu Lộc thiết tha hơn cả thị xã nầy yêu mến dòng kinh xáng Sà-No. Nhưng, ngôn ngữ chừng như đang dãy chết trong tôi. Đầu tôi nghĩ mà miệng lưởi tôi đông cứng trơ trơ. Tôi đành chỉ nhìn bâng quơ những chiếc ghe xuôi ngược trên dòng kinh, mà nghe lòng mình thổn thức. 

          - Hứa chờ Lộc trở về, nghen Loan. Chắc chắn Lộc sẽ trở về với thị xã, với Loan. Ngày đó quê hương sẽ không còn đạn bom, chết chóc và sẽ không còn những chia ly trong mỗi cuộc đời. Con ngườI sẽ nối thành vòng tay lớn của yêu thương, của lòng tin và hy vọng... 

        Tôi lắng nghe từng lời anh như một tín đồ ngoan đạo. Lộc còn nói nhiều, rất nhiều về quê hương, con người và tình yêu rộng lớn. Nhiều lúc tôi không hiểu anh nói gì, nhưng cần chi, tôi chỉ muốn nghe giọng anh nói. Tôi chỉ muốn yêu anh và được anh đáp lại tình tôi. Những điều to lớn khác của anh, tôi không cần hiểu. Với tôi chung quanh anh là ánh sáng, là hào quang của tình yêu và mơ ước. Lộc ơi, Loan sợ những cuộc chia ly, những lời tiễn biệt. Đừng nói đến ngày mai nếu mình không gặp lại, không có nhau. Trong tình yêu của anh, Loan chỉ là con chim nhỏ đang tập chuyền cành, đừng để em cô đơn giữa bầu trời quá rộng... Lộc quay sang nhìn tôi ngây dại và nắm tay tôi, xiết nhẹ. Tôi nghe tim mình thổn thức từng cơn. Lộc chợt kéo mạnh tôi ngã vào lòng anh, khép chặc vòng tay. Khuôn mặt tôi và anh chỉ cách trong hơi thở. Tôi khép mắt như một phản xạ tự nhiên. Đôi môi Lộc lướt nhẹ trên mũi, dọc má và gắn chặc bờ môi tôi chờ đợi. Tôi chưa biết hôn trả lại thế nào chỉ biết đầu lưởi tôi tê dại trong nụ hôn anh mãnh liệt. Chung quanh như  xụp đỗ dưới chân, tối tăm mê muội, khi bàn tay tham lam của Lộc ngừng trên bờ ngực tôi...

 

2.

 

         Ngọn đèn chong soi bóng dì Út lùi dần, mờ nhạt trên bờ kinh. Tiếng máy ghe dượng Bảy khàn đục, vỡ tan từng tiếng vọng chạy dọc đôi bờ. Đêm giữa tháng Một vằng vặc và se sắt lạnh. Cuộc chia tay cuối cùng với dì Út thật lặng lẽ, thoáng chốc. Tất cả những điều cần nói chúng tôi đã nói hết trong những tháng ngày khốn khổ trôi qua. Phiá sau ghe, bập bùng trong đốm lửa trên môi là khuôn mặt thẩn thờ, nghiêm trọng của dượng Bảy. Chưa bao giờ tôi thấy mến phục ông như lúc nầy. Ông đã đem lại tất cả niềm vui, sự sống và bao hy vọng cho gia đình mẹ con tôi. 

 

        ... Cuộc đổi đời năm bảy lăm, một lần nữa đưa gia đình tôi vào ngõ ngoặc mới. Quán cơm đóng cửa, mẹ con tôi sống thấp thổn từng ngày trong chiến dịch giảm dân và hồi hương những gia đình “ngụy” không phải sinh quán tại thị xã. Gia đình tôi nằm trong diện nầy. Mà không ở trong diện nầy thì gia đình tôi cũng không sống nổi với đám chính quyền thị xã. Con côi mẹ góa, thành phần tiểu thương là mục tiêu đấu tranh “giai cấp” của chính quyền mới. Công an khu vực lãng vãng trước nhà, trường học cứ bắt phải khai lý lịch mỗi học kỳ. Con cái lần lượt bỏ học, mẹ tôi bán dần đồ đạt trong nhà sống cho qua ngày đoạn tháng. Nước chảy đá mòn, chẳng bao lâu nhà cửa trống trơn, chúng tôi chỉ nhìn nhau rồi nhìn mẹ chờ đợi ngày tình nguyện đi vùng kinh tế mới. Mẹ con còn đang hốt hoảng, thì chú Bảy bất ngờ trở lại. Không như một người khách trú qua đường, ông là vị cứu tinh của gia đình tôi. Chú Bảy trở về với tất cả sự kính nể và trọng đãi của đám chính quyền địa phương. “Cách mạng” xóa bỏ tỉnh Chương Thiện, thị xã Vị Thanh thành đơn vị huyện thuộc tỉnh Cần Thơ. Chú Bảy là người có công với cách mạng và là bạn đồng chí với bí thư tỉnh ủy. Theo lời chú kể, trong chuyến giao hàng ngang Hỏa Lựu, chú đã vô tình giúp đở dấu trên ghe một người đàn ông đang trọng thương ra khỏi trận ruồng bố của lính quốc gia. Sau nầy biết được người đó chính là bí thư thường vụ tỉnh ủy Cần Thơ. Chú Bảy vốn không biết gì, cũng không quan tâm đến chuyện chính trị, chỉ thấy người hoạn nạn cứu giúp vậy thôi. Nhưng cũng từ đó, chiếc ghe chú Bảy trở thành đường tiếp vận, giao liên cho các đồng chí lãnh đạo tỉnh... Chú Bảy trở thành dượng Bảy của chị em tôi bằng một buổi tiệc gia đình thật nhỏ. Dượng thật sự rời bỏ một đời sông nước và dừng bước chân thương hồ với mẹ tôi bên bờ kinh xáng Sà-No. Bến xe thị trấn chẳng mấy chốc chen chúc khách đường xa. Mẹ và dượng mở lại quán cơm. Cuộc sống gia đình tôi từ đó ổn định, nề nếp và chiếc ghe của dượng buột bến sau nhà. Thỉnh thoảng dượng cùng mẹ hoặc chị em tôi lại xuôi ngược dòng kinh xáng trong những chuyến mua hàng trên tỉnh... Và, tôi đã biết được người đàn ông trong đêm đó là chính là dượng Bảy.

        Ngày tháng qua, tôi vẫn thẫn thờ nhìn những buổi chiều lặng lẽ trên dòng kinh mà thương nhớ một người. Đã năm năm rồi thoáng chốc trôi qua. Đã năm năm rồi không gặp, tin Lộc vẫn biền biệt mù tăm. Cuộc tình có sâu đậm bao nhiêu rồi cũng cuốn dần theo năm tháng mõi mòn. Tôi không còn là cô học trò thơ dại mộng mơ, vụng về chưa biết hôn môi. Đời sống áo cơm và cuộc biến động không chừng của xã hội làm cho thế hệ tôi già dặn trước tuổi thời gian. Vài người đàn ông nữa đã đi qua đời tôi. Những cuộc tình đó thật ngắn ngũi và không để lại một âm vang. Tên tôi là một loài chim, con chim luôn vươn lên tìm khoảng trời xanh thẳm, mà chừng như chung quanh nó chỉ là những vách đá cheo leo và những biển đồi không bến đậu. Cuộc chiến tranh chấm dứt bất ngờ, như nén chúng tôi vào xã hội không ngày mai, không lối thoát. Họ, những người trẻ đã ra đi, cũng vẫn chưa trở về. Nếu đâu đó, có người trở lại thì cũng chỉ vội vã, lơ láo chuẫn bị cho một chuyến ra đi vô định khác. Đám thiếu nữ chúng tôi vẫn cô đơn trong nỗi đợi chờ vô vọng. Nhóm người mới, những kẻ chiến thắng họ lại càng ngơ ngác hơn trước những khước từ của cuộc sống chung quanh. Một lần tưởng đã quên, tưởng đã quá khứ cuộc tình mới lớn. 

        Tính về dạy trường cấp 3 thị xã vài tháng sau ngày giải phóng. Tôi vừa tốt nghiệp phổ thông, còn đang chơi vơi với những đổi thay thì quen Tính. Chúng tôi rơi vào cuộc tình của nhau dễ dàng, vội vã. Ngày mai là đám mây mù của bao nhiêu từ ngữ mới, đảng ta vinh quang hạnh phúc, ngụy quân ngụy quyền, tội ác với nhân dân... vân vân và vân vân. Cùng với hợp tác xã, hộ khẩu, cửa hàng, gạo bán cân từng ký, hàng nhu yếu phẩm tính đầu người... còn bao nhiêu thứ nữa để tuổi trẻ chúng tôi lao vào những cơn lốc của thời cuộc và cả tình yêu. Tôi và Tính ở cơn lốc của tình yêu, để quên và cũng để biết mình còn hiện hữu. Một đêm tôi đã trao anh những giọt máu trinh nguyên của thời con gái, những mê sảng đầu đời của tình yêu thể xác. Nhưng nghiệt ngã thay, trong nỗi đê mê dục vọng tôi cứ tưởng mình đang nằm trong vòng tay của Lộc và mộng mị bóng hình anh. Chỉ vài tháng sau, Tính bị bắt vì tội chứa chấp tài liệu phản động và có mưu đồ “chống phá chính quyền cách mạng”. Lần cuối vào thăm anh trong phòng tạm giam thị xã, tôi đã khóc xót xa còn anh thì chỉ lặng nhìn tôi thương cảm. Sau đó nghe nói anh bị áp tải lên công an tỉnh. Tôi tìm tới thì được trả lời là đã đưa đi nơi khác, nhưng không ai cho biết ở đâu. Tính biến khỏi cuộc tình tôi từ đó, vĩnh viễn. Tôi hy vọng giữ lại chút gì còn lại của anh, nhưng tất cả chỉ là niềm thất vọng. Những buổi chiều một mình, ngồi nhìn dòng kinh xáng Sà-No chảy lững lờ quanh thị xã phía sau nhà, tôi không hiểu tại sao hòa bình rồi mà không còn ai ở lại..? 

 

3.

        

Chiếc ghe máy chợt như khừng khựng, chậm lại. Tiếng dượng Bảy vọng nhỏ từ phía sau mui:

           - Trạm kiểm soát...  Tụi nó kêu ghé vô.  

        Chị em tôi bừng tỉnh, ngồi lại chĩnh tề. Bên ngoài mũi ghe trời cũng lờ mờ sáng. Mẹ tôi vừa xấp lại mấy quả đựng bánh vừa dặn nhỏ:

           - Nhớ là mình về ngoại ăn Tết ở Giồng Riềng nghen.

           - Dạ...

         Chiếc ghe máy cập sát bờ, hai người thanh niên trẻ nón tai bèo vai khoác súng nhảy xuống chòng chành mũi ghe. 

           - Đi đâu mà đông dầy nè. Có giấy đi đường hông... Chủ ghe đâu ?

           - Dạ gia đình tôi về quê đám giỗ. Có giấy đi đường đây, trình mấy chú.

        Mẹ tôi lui cui đưa tờ giấy đi đường đã cầm sẵn trên tay.  Một ngườI thanh niên rọi đèn pin dọc ngang tờ giấy, còn người kia luồn đầu đi thẳng phí sau mui lái.

           - Chú cho coi giấy chứng minh nhân dân.

           - Tui đưa má nó dới mấy đứa sấp nhỏ dìa quê ăn đám. Giấy chứng minh của tui đây, chú coi.

        Hai người thanh niên cầm giấy tờ ra phía trước mũi ghe, xem xét và thì thầm to nhỏ. MọI người còn đang yên lặng chờ đợi thì có giọng xấc xược:

           - Chú cho tắt máy ghe và tất cả mọi người lên bờ !  

           - Dạ chuyện gì vậy chú... 

           - Thì cứ lên trạm sẽ rõ.

      Dượng Bảy tắt máy, ra dấu cho chúng tôi theo dượng lên bờ. Tay chân tôi lạnh ngắt, nghĩ đến căn buồng tạm giam mà một lần tôi đến thăm Tính. Trạm kiểm soát là căn nhà lá nền đất vuông vức chừng bảy, tám mét. Bên trong cuối căn vách, phía trên là bức hình lãnh tụ nhìn xuống cười mai mĩa, dưới là một bàn làm việc nhỏ với rải rác giấy tờ và bên hông là một bàn tròn lớn khác với bốn chiếc ngồi chung quanh. Họ ra dấu cho chúng tôi ngồi đợi và cầm giấy tờ cùng dượng Bảy đi vào phía trong. Mấy mẹ con lo lắng nhìn nhau, nghĩ đến tình huống đen tối nhất. Lát sau dượng Bảy đi ra, nói nhỏ:

           - Tụi nó tình nghi mình vượt biên.

           - Làm sao bây giờ...  Mẹ tôi hốt hoảng.

           - Đợi tụi nó đi gọi thằng trưởng đồn công an đến giải quyết.  

     

        Giọng dượng Bảy vẫn từ tốn, nhỏ nhẹ. Thời gian chờ đợi nặng nề trôi qua. Tôi nhớ đến những vòng kẽm gai của trại tạm gian và khuôn mặt gian ác của tên cán bộ giữ tù lần thăm Tính, khẻ rùng mình. Dượng Bảy đã chuẩn bị giấy tờ thật cẩn thận cho chuyến đi, không hiểu sao đám công an nầy vẫn làm khó dễ. Nhưng mỗi lần nhìn khuôn mặt bình thản của dượng, tôi thấy an tâm phần nào. Cho dù là sự an lành không đâu, trong xã hội mà mọi nghịch cảnh có thể xãy ra bất lúc nào, bất cứ nơi đâu. Có vài tiếng chân và tiếng người lao xao bên ngoài. Tôi sững sờ ngước nhìn người đàn ông bước vào trạm. Lộc. Đúng là Lộc. Lộc của tôi ngày xưa đây mà. Anh không gì thay đổI, ngoài khuôn mặt hơi xạm đen, ráng nắng. Tôi chưa kịp phản ứng thì Lộc nhìn thẳng mặt tôi thoáng chút ngạc nhiên, rồi hững hờ lướt qua, tiến đến chiếc bàn đặt cuối phòng. Hai ngườI công an đưa những giấy tờ tùy thân của gia đình tôi cho Lộc:

           - Xin báo cáo đồng chí trưởng đồn. Giấy tờ đầy đủ nhưng không biết thiệt hay giả. Vã lại trên ghe chở nhiều thực phẩm, lại đi về vùng biển Rạch Gía, rất tình nghi tổ chức vượt biên.

           - Được, để tôi. Hai đồng chí cứ tiếp tục nhiệm vụ.

        Hai người công an trẻ liếc nhanh về phía chúng tôi rồi bỏ ra ngoài. Lộc nhìn lướt qua giấy tờ, rồi ngước mắt về phía dượng Bảy:

           - Ông là chủ hộ, chủ ghe.

           - Dạ phải.

        Lộc đứng dậy, đi chầm chậm về phía dượng Bảy. Nỗi sợ hãi tan biến, nước mắt chợt từ đâu dàn dụa trên mặt tôi. Biết bao năm tôi đợi chờ, thương nhớ bây giờ là đây. Lộc bằng xương bằng thịt, xa lạ, hững hờ đang trước mặt và chuẩn bị đưa cả gia đình tôi vào vòng tù tội. Nhớ ngày nào bên dòng kinh, anh bảo tôi chờ đợi, tưởng anh không trở về nào ngờ anh đã lãng quên. Tôi cúi đầu, không muốn nhìn anh, không muốn nhìn thấy từng nỗi ước mơ tôi vỡ tan, rụng chết. Tôi không dám nhìn mẹ, dượng, mấy em tôi như thể chính mình là kẻ tội đồ của những hành động lạnh lùng của Lộc đối với gia đình. Lộc ơi, tại sao mình gặp lại nhau làm gì. Tại sao Lộc không chỉ là Lộc của ngày xưa, “Từ lúc đưa em về là biết xa nghìn trùng...”, như bao lần ai cất tiếng hát em nghe. 

           - Bà đưa mấy đứa nhỏ xuống ghe, đợi tôi.

        Tiếng dượng Bảy làm chúng tôi bừng tỉnh. Hiểu ý ông, mẹ tôi lặng lẽ ra dấu cùng chị em tôi xuống ghe. Tôi cố quay lại nhìn Lộc và dượng đi về phía trong trạm kiểm soát. Lộc đi thẳng, không nhìn lại. Lát sau, mọi người thở phào khi thấy dượng bước xuống ghe với giấy tờ trên tay cười, nói: 

           - Xong rồi, mình đi.

           - Thiệt hả... Ông nói gì với tụi nó vậy.

        Mẹ tôi mừng rỡ hỏi. Khuôn mặt bình thản dượng cười nhẹ, kéo cổ áo và chìa cánh tay trái, ôn tồn nói nhỏ:

            - Nói gì đâu... Tôi lột đưa thằng trưởng đồn sợi dây chuyền và cái đồng hồ đeo tay. Nó trả giấy tờ cho đi, còn chúc hờ cả nhà về quê ăn Tết vui vẻ.  

      

        Chiếc ghe máy dượng Bảy rời trạm, xuôi vào giữa dòng kinh xáng. Tôi không cầm được nước mắt, cắn chặc môi để không ngoái đầu nhìn lại. Trạm gác lùi dần, mờ nhạt phía sau. Dòng sông như tẻ đôi bờ, rẽ con nước từng cụm lục-bình bị đẩy ngược hai bên hông chiếc ghe dượng Bảy. Phía trước chúng tôi là cuối một nhánh sông dài, nơi sông sẽ về với biển… Hơi nước lạnh đọng môi tôi mằn mặn, câu hát nào còn văng vẳng dọc bờ kinh,

 

“Nơi em về ngày vui không em 

“Nơi em về trời xanh không em 

“Ta nghe nghìn giọt lệ 

“Rớt xuống thành hồ nước long lanh... (Như Cánh Vạt Bay – Trịnh Công Sơn)

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

XUÂN CŨNG THEO NGƯỜI

                                                             tặng ông bạn cao-bồi già TBT

NVL_Xuantheonguoi.png

Xuân cũng theo người, còn lại tôi

Ngồi đây nghe từng ngón tay rời

Hôm qua vẫn ấm mùi hương đọng

Trên khóe môi viền thương nhớ ơi..!

 

Xuân cũng theo người như nắng thôi

Con nước trôi bên lở bên bồi

Nhớ đêm tay ấp mềm da thịt

Là mặt đời sâu những rã rời…


Hương sắc còn đây, xuân theo người

Ngàn năm như biển mặn ngàn năm

Mắt ai dưới đáy ly rượu cạn

Một tiễn xuân người, một tiễn tôi…

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

                 

         Ly rượu cù lao

NgVLong_Lyruouculao.jpg

Ngày cuối mặt theo bờ vai người đợi

Gió mùa đâu thổi nhẹ phía hiên ngoài

Thôi cứ mặc cho dòng đời xuôi chảy

Mời em tôi ly rượu lẫn buồn vui

 

Cù lao Dài sao thời gian quá ngắn

Mới hôm qua còn mắt sóng môi cười

Ta đưa người như một nhánh sông trôi

Ngày trở lại buồn hơn ly rượu đắng

 

Rượu vừa cạn theo hoàng hôn tắt nắng

Mặt thân quen, nay kẻ mất người còn

Phà An Bình ngang con nước Cổ Chiên

Một lần gặp đã môi mềm xa cách

 

Bốn mươi năm,

 cũng dòng đời trước mặt

Ly rượu đầy xin gặp lại nhau đây

Mắt thôi đã ướt nhòa năm tháng cũ

Cù lao buồn tiếng gió ngậm bờ cây

 

Em yêu dấu, hãy nâng ly rượu cạn

Uống dùm tôi giọt dâu bể thăng trầm

Uống dùm tôi giọt tình mặn trăm năm

 Hương phấn cũ đâu lời xưa hẹn ước…

 

Nguyễn Vĩnh Long

__________________________

Cuối Nhánh Sông Dài

NVL_cuoinhanhsongdai.jpg

 1.

 

                   Người đàn bà với tay kéo tấm bạt vải phủ hai mặt bàn thấp và lổng chổng mấy cái ghế úp lại phía trên. Buổi chiều tháng chín nhả vài vệt nắng vàng sậm trên mấy lùm cây mắm khẳng khiu mọc hoang dại bên hông. Căn nhà chia làm hai, phía trên mặt lộ làm quán lộ thiên, phần còn lại là căn nhà sàn nằm doi ra mặt bờ kinh Cụt. Mặt quán cũng được biến dạng mỗi ngày. Sáng có cà-phê, hàng xôi và thuốc lá. Buổi trưa là quán cơm bình dân cho đám khách hàng chợ Giữa, đến từ các huyện xa xôi. Tối đến, chỉ còn vỏn vẹn thùng thuốc lá bán lẻ. Tất cả sinh hoạt biến dạng dưới bàn tay của người đàn bà và đứa con gái nhỏ. Người ta nhìn thấy trong đôi mắt nâu đen của hai mẹ con in đậm hình ảnh căn nhà chật chội, bày biện lượm thượm những ghế bàn buồn bã, lạnh lùng. Bóng dáng người đàn bà và bếp lửa áo cơm, vẫn không đủ vẽ lên khung cảnh đầm ấm của một gia đình. Đứa con gái mười bốn tuổi, giống mẹ, lầm lũi như chiếc bóng trong nhịp đời hờ hững.              

Tiếng chim chài-chài gọi chiều văng vẳng dọc bờ kinh quen thuộc. Người đàn bà ngồi lặng lẽ, đếm những tờ giấy bạc nhăn nheo bỏ vào chiếc hộp thiếc trốc sơn, cũ kỷ. Dáng dong dỏng cao, người đàn bà chừng như nhốt cả cuộc đời trong những bước chân rời rạc, nặng nề. Tóc cắt ngắn, lưa thưa trên khuôn mặt xương dài, khô dúm. Phía gò má trái xụp xuống, kéo theo con mắt to lệch khó nhìn. Khuôn mặt méo mó được phủ lên màn sương lạnh bao quanh, lại càng khó đoán được tuổi của người đàn bà. Trên năm mươi cũng không quá đáng, dưới bốn mươi cũng không chừng. Thỉnh thoảng, người đàn bà đứng thẩn thờ nhìn lên khung hình nhỏ treo sau góc cột, lẫn lộn với những tấm lịch thời trang cũ trên tường. Bức ảnh bán thân của người con gái đẹp, có đôi mắt buồn xa xăm và mái tóc xỏa dài đen mượt. Bụi thời gian chưa làm hư mờ màu ảnh, mà sóng cuộc đời đã xô dạt bao biến động của người xưa.

- Mẹ à, con dọn cơm xong rồi. Mẹ vô ăn đi, để nguội.           

Tiếng gọi mẹ của con, nhắc người đàn bà trở về thực tại. Bà ngồi xuống bàn, so đủa và đở lấy chén cơm từ tay con. Tô canh rau dền nấu tép và diã thịt nạc kho tương để trước mặt là những món ưa thích, mà bà cũng chẳng mấy để tâm. Gió buổi chiều trở lộng, mang theo hơi nước dìu dịu của dòng kinh. Đứa con gái miệng nhắc mẹ ăn, tay gắp từng nhúm rau miếng thịt bỏ vào chén cho bà. Chậm rãi, người đàn bà nhai đều thức ăn trong miệng như đang nhai lại bao nỗi lòng, bao hình ảnh chập chờn của quá khứ. Thỉnh thoảng, có vài chuyến ghe lưới trễ về ngang, bà ngừng ăn, đưa mắt dõi theo buồn bã.       

  

            Chợt có tiếng nhừa nhựa, ồn ào của đàn ông và tiếng cười rú lên của đám con gái vọng vào. Người đàn bà hốt hoảng, bật dậy, đánh rơi đôi đũa xuống sàn nhà. Không đợi, đứa con gái đứng dậy, chạy nhanh ra cửa.

- Không phải ba về đâu ! Mẹ cứ yên tâm, để con lấy đôi đủa khác.     

Ngực nằn nặng, nhói đau, người đàn bà cố nuốt từng miếng cơm nhệu nhạo, khó khăn. Dù không phải hắn, nhưng làm sao bà quên được những tiếng cười rú nham nhở đó. Đã quá nhiều lần và dù đã lâu, mà bà vẫn còn ghê tởm, thù ghét. Lúc con Yến mới vừa thôi bú, đang tập ăn bột bích-chi và cháo nấu lỏng thì hắn, Bảo kinh Cụt, chồng bà bắt đầu phất lên. Nhà nước bỏ cách làm ăn tập thể, hợp đồng với tư nhân. Có chuyến ba ngày, có chuyến tuần lễ, chiếc ghe của Bảo lần nào về bến cũng đầy ấp cá, tôm. Phần bán hợp đồng, phần lọt mối chui, chẳng bao lâu hắn mua tàu đánh cá lớn, trang bị hiện đại. Một rồi thêm chiếc thứ hai. Căn nhà lá xập xệ thành căn nhà ngói, thềm tráng xi-măng. Hắn đi biển thì thôi, lần nào về bến, nhà cũng đầy khách khứa, nhậu nhẹt ngày đêm. Công chuyện làm ăn của chồng, bà muốn hết lòng chăm lo, ủng hộ phía sau, cho thuận vợ thuận chồng, tát biển Đông cũng cạn. Người đàn bà chỉ mong như vậy, từ lâu. Từ ngày bỏ cả việc làm, để về làm vợ của Bảo. Cô sinh viên một thời, trưởng phòng bưu điện huyện, Nguyễn Thị An. Nàng tiên nga của lớp 12C, hoa khôi trường phổ thông cấp 3 huyện. Bạn bè quen thân giờ đây gặp lại, nhìn không ra. Nhắc lại, sững sờ, chỉ còn biết ôm lấy nhau đầm đìa nước mắt. Còn đám bạn bè khác, trước thường ghen tị, nay được dịp thỏa mãn tự ái và làm ra vẻ thương hại. Tấm tuồng đời, thường tình, đâu cũng vậy. Nước mắt rồi cũng khô, chịu đựng rồi cũng quen. Trước mắt còn lại là cuộc đời phải sống, gia đình phải lo và đứa con gái cần có tình thương của mẹ. Cánh cửa cuộc đời tự nó, chẳng khép lại với ai. Nhưng với người đàn bà đó, là sự tự nguyện, đóng kín. Để phải sống, cho con, cho những bóng mờ quá khứ và cho cả thói quen đấp đổi qua ngày...            

 

Từ cảnh trói buột, cấm chợ ngăn sông, chính sách kinh tế nhà nước chợt mở rộng rồi bất ngờ thả nổi, vô chừng. Cơm gạo tác xã chạy ra ngoài chợ, người khó lại càng khốn hơn. Nông thôn đổ ra huyện lỵ, tỉnh xa tràn về thành phố. Kinh tế phát triển đại trà, nhiều ngành nghề mới xuất hiện cùng khắp. Trong đó, phong trào “làm gái” bành trướng mạnh mẽ, từ thành đến huyện, hang cùng ngõ hẹp. Những buổi liên hoan nhậu nhẹt cơ quan, bây giờ, phải kết thúc bằng những cuộc mua vui xác thịt với gái làng chơi. Không có không đúng thủ tục, không hài lòng cấp trên, không có những hợp đồng được ký. Đám dân đánh cá, đi biển lại càng hưởng ứng nhiều hơn. Đi thôi, còn lên bến phải nhậu thả ga và chơi thả cửa. Bảo và đám bạn của hắn cũng góp phần tích cực nâng cao phong trào. Hắn chơi bời nổi tiếng kinh Cụt, lờn mặt cả đám chị em bên thị trấn. Cho đến hôm Bảo theo đám bạn lên tận Cần Thơ kiếm gái, thì hắn bị làm mủ dương vật, đi tiểu ra máu và đau nhức thấu xương. Hắn lén đi y tá trong huyện chích trụ sinh và lây bệnh cho vợ. Căn nhà lót gạch lợp ngói chỉ còn lại là căn nhà sàn lợp lá nằm doi ra mặt bờ kinh.            

Người đàn bà không thể nào quên được những cơn đau đớn và những mũi thuốc trụ sinh hoành hành cơ thể, không đứng dậy nổi. Nhưng cũng từ đó, vết ung mủ của thể xác đã lan tràn, ăn sâu vào tâm hồn bà như chứng di căn ác tính. Ghê tởm chồng bao nhiêu, người đàn bà cũng ghê tởm chính mình bấy nhiêu. Nơi phần kín đáo tận cùng của cơ thể, nơi giao hợp những giây phút tuyệt vời của tình yêu vợ chồng, là nơi chứa đựng biết bao thứ vi trùng hôi hám, đớn đau. Người đàn bà suy xụp chỉ còn xương bọc da. Tóc rụng từng lọn, da mặt nám khô từng dề bởi sự dị ứng  của việc dùng thuốc trụ sinh không liều lượng nhất định, bừa bải. Chỉ vài tháng sau, người đàn bà đập nát mấy tấm gương soi trong nhà. Bà kinh hải mỗi khi phải đối diện với trong mọi sự phản chiếu hình bóng của chính mình. Hiện tại là vũng đau nhức không cùng và ngày mai lại là bãi lầy của những vùng đau đớn khác. Hắn thề sống thề chết sẽ chừa chơi gái. Được đâu đôi ba tuần, hắn lại tìm đến xóm chị em. Nhưng lần nầy hắn dẫn gái về tận nhà, trên giường ngủ của vợ chồng hắn. Lý do, hắn giải thích, chỗ chứa gái dơ và nhiều xui xẻo... Giữa khuya đêm đó, người đàn bà chợt giấc vì tiếng nhừa nhựa đầy rượu của hắn và tiếng con gái cười lanh lẻo. Cửa mở, hắn cặp tay đứa con gái tuổi không quá hai mươi, lớn tiếng:               

- Tối nay anh và em Hà đây, ngủ nhà. Bà chịu khó bồng con xuống nằm cái chỏng dưới bếp.             

Người đàn đứng chết lặng, miệng đắng khô và tay chân lạnh cứng.

            - Bộ điếc hả, đi lẹ đi. Hay đợi tôi tống cổ xuống dưới. Hết cả đêm của người ta!

Người đàn bà nằm ôm chặt con trong lòng, đôi mắt khô cứng trừng trừng vào lòng đêm sâu. Tiếng hôn hít, cười cợt của hắn và đứa con gái vọng ra rõ ràng từng tiếng.              

- Vợ con gì đâu nhìn mà phát chán. Mình mẩy chỉ toàn là xương sườn, khô đét. Ớn đến cần cổ... chớ đâu có đẹp đẽ, mịn màn, tươi mát như em.             

Đầu óc căng cứng, người đàn bà buông lỏng con ra và ngồi bật dậy. Sự chịu đựng đã vỡ tan, niềm oán hận đang tràn bờ. Người đàn bà xô mạnh cửa buồng, bên trong là tiếng thở dồn dập, hổn loạn của hắn và tiếng cười rúc rít của đứa con gái. Cả hai đang trần truồng làm tình, hốt hoảng, ngồi bật dậy. Hắn chợt định thần thấy vợ, hét lớn:              

- Bà làm gì xấm xác vô đây. Bộ điên rồi à... Đồ vợ con mất dạy !           

Hắn vừa nói vừa lôi cánh tay vợ đẩy ra. Người đàn bà gằn lại, mắt trừng nhìn hắn trần truồng khinh bỉ. Bất ngờ, hắn cung tay đấm thẳng vào mặt vợ. Thân thể ốm cao chúi về phía sau, ngả quị. NgườI đàn bà nghe đau buốt, tối tăm một bên mặt. Cánh cửa đóng sầm, không ráng gượng dậy được, người đàn bà đành xuôi tay nằm trên sàn nhà lạnh giá.  Một thoáng lặng yên, rồi những tiếng động làm tình hổn hển vọng ra cùng tiếng khóc của đứa con gái giật mình thức giấc, vọng lên từ dưới bếp. Cố đỡ tay một phía bên mặt, người đàn bà nương vách đứng dậy, lần tay đi về phía tiếng khóc tối tăm của con mình. Đêm không trăng, dòng kinh Cụt lạnh đen xuôi về cửa biển mù khơi.  

 

2.

                   

Bốn năm đại học thoáng qua, giã từ đời sinh viên nàng bắt đầu bước vào cuộc đời bằng nhiều cánh cửa may mắn. Bằng đại học bưu điện chỉ là mảnh giấy cầm tay, như những công lệnh đi đường của bao nhiêu người khách bộ hành khác trong guồng máy hành chánh mang tính đoàn thể, đảng quyền. Nhưng với An, nhan sắc mặn mà của nàng mới chính là chiếc chìa khóa vạn năng mở toang bao nhiêu cánh cửa địa vị khác trong xã hội. Cuộc phỏng vấn chỉ toàn là những lời khen ngợi bóng gió, bâng quơ. Trưởng ban nhân viên kiểm soát bưu phẩm rồi trưởng phòng bưu điện huyện trong một thời gian ngắn. Thật ra thì công việc của An là ra vào động viên nhân viên bưu điện bằng những nụ cười và thay mặt huyện đi họp tỉnh mỗi tháng vài ba lần. Các buổi tiệc tùng, liên hoan của cơ quan bạn, ủy ban hành chánh huyện tỉnh đều mời cho bằng được sự hiện diện của nàng. Chung quanh An biết bao cuộc tình mời gọi. Từ mấy anh đồng nghiệp, thanh niên hàng xóm đến các tên trưởng phòng địa phương. Trong đó, người gây nhiều cảm tình cho An là Tuân, bác sĩ trẻ tuổi, làm bên bệnh viện đa khoa huyện, đối diện phòng bưu điện. Chiều nào Tuân cũng đợi An về, chạy theo sau chuyến xe lam hoặc dạm hỏi, cho nàng quá dang. Đoạn đường bốn năm cây số, những chuyến xe lam lại ngày một thưa bởi xăng dầu ngày càng hiếm và đồng lương trưởng phòng của An cũng chỉ vừa đủ cho buổi ăn trưa tập thể và hai chuyến xe đi về. Tuân cũng mới ra trường, đang tập sự, tính tình phóng khoáng và dễ nhìn. Ở tuổi hai ba, không còn những mơ mộng viễn vông nữa, mà An phải chuẩn bị chuyện ở đời, duyên nợ. Bạn bè chung quanh thì thầm “kết” nàng và Tuân.

      Bến Trống chạy dài theo bãi sông, nối liền với biển mặn. Dọc bờ là rừng mắm, loại cây thân võ khô, rễ tủa lên trên mặt đất bùn non. Bến Trống không đẹp nhưng là nơi lý tưởng hẹn hò, gió lộng quanh năm. An ngồi chụm gối, đôi mắt đẹp dõi xa xăm khoảng trời xanh nhạt cuối ngày. Bên cạnh, Tuân xiết chặt tay người yêu và thỉnh thoảng, không ngăn được tiếng thở dài dấu trong lồng ngực. Thời gian hờ hững, trôi chầm chậm chung quanh... Đã bao lần hò hẹn, nhưng An vẫn không cảm nhận được sự rung động của mình bên Tuân. Nàng vẫn thờ ơ, cứng ngắc trong vòng tay. Những nụ hôn trên mắt, trên môi của Tuân chỉ là đốm lửa tàn nhanh chóng, thoáng qua. Bao mơn trớn thể xác, tuyệt nhiên không để lại dấu vết gì trong xúc cảm của người con gái. Mọi cố gắng cũng thừa. Mọi đánh lừa cảm giác cũng dửng dưng, tội nghiệp. Chừng như không chỉ có An, mà Tuân cũng cảm nhận điều nầy.

- Anh yêu em hơn tất cả mọi thứ trên đời. Em hiểu điều nầy... Anh sẽ ở lại, cùng em, chấp nhận thử thách của hạnh phúc và khổ đau trước mặt. Hoặc em sẽ cùng anh đi khỏi nơi nầy, vào một cuộc phiêu lưu không định hướng. Có em, anh tin vào ngày mai, tin vào mọi rủi may số mệnh.

             Tuân cố gắng trong cơn mê đồng bóng. Người con gái cúi đầu, cố nhìn sâu vào tận đáy lòng mình. Không hiểu. Mối tình Tuân dành cho nàng như một thứ đá quý đặt trước mặt người đang bơ vơ, thất lạc trên sa mạc mênh mông không điểm tới. Nhưng thứ đá quý đó không phải là những ngụm nước.              

- Anh phải làm gì để được tình yêu của An ?               

- Anh không cần làm điều gì khác hơn, anh đã dành cho em. Có lẽ mình có duyên mà không nợ. Anh hãy tha lỗi cho An.

Và, không hiểu sao thốt lên điều đó, niềm ân hận tràn ngập lòng nàng. Trái tim khốn khổ của An đang đập những nhịp ngược lại tầm nhìn trong tâm tưởng. Tình yêu không thể hiện diện với niềm ân hận. Người con gái đang nói lên sự thật đầy mâu thuẩn lòng mình. Phải chăng chính điều nầy đã làm nên định mệnh của mỗi con người chúng ta ?            

Vài tháng sau, Tuân xin chuyển công tác đi nơi khác. Buổi chia tay lặng lẽ, Tuân đưa lại cho An khung ảnh bán thân của chính nàng tặng Tuân những ngày mới quen. Hôm đó, An khóc thầm cả đêm.                      

 

Gặp lại Bảo, Huỳnh Thanh Bảo bạn cùng lớp, tình cờ ở ty bưu điện tỉnh. Bảo đang sắp hàng gửi thư bảo đảm. Mới hơn bốn năm mà Bảo sững sờ nhìn An, vừa bối rối vừa mừng rỡ. Ngược lại, Bảo cũng thay đổi nhiều, cao lớn, chững chạc và đẹp dáng đàn ông hơn xưa. Bao nhiêu kỷ niệm học trò, trường lớp chợt hiện về như mới hôm qua. Câu chuyện kéo An và Bảo từ buổi tình cờ gặp gỡ đến những lần hẹn nhau quán nước bên đường. Những khuôn mặt của lớp 12C, có cuộc đời yên ổn, có bước ngoặt không ngờ. Trưởng lớp Bùi Văn Thơ vẫn còn “du học” ở Tiệp chưa về. Cô nhỏ mắt nâu Đặng Thị Thúy, lấy chồng sớm nhất đang chuẩn bị đi Mỹ, đoàn tụ gia đình. Nguyễn Thị Sơn, con chim sơn ca của dòng sông thị xã, học sinh giỏi toán tỉnh vừa ly dị chồng và bồng con về sống với mẹ cha... Bảo chợt hỏi An về việc làm, đời sống nhất là hoàn cảnh gia đình. Ngập ngừng, Bảo hỏi thêm rằng, nghe bạn bè nói An đã lập gia đình với ông bác sĩ bên bệnh viện huyện. An vừa cười vừa xoà hai bàn tay trơn trống, “đâu được cái may mắn như lời đồn đãi”.  Bảo vui mừng hẳn lên và cho biết đang làm cho công ty thủy sản. Cũng như nàng, Bảo than phiền về công việc tù túng, đồng lương khó khăn  và những nhảy vọt của nền kinh tế chợ đen. Bảo đang chuẩn bị làm ăn riêng, trở lại ghề đánh cá biển truyền thống của gia đình. Mặt biển bao la, một cuộc sống phơi phới tự do không ràng buột vào những qui tắc cơ quan, đoàn thể phiền toái. Không biết tự lúc nào, An bị lôi cuốn vào những dự tính và mơ ước của Bảo. Trước mặt An không còn là người học trò rụt rè, bẻn lẽn ngày nào mà một thanh niên tư tin và nhiều ước vọng.

         Buổi chiều đi dọc theo ven bờ biển thị xã, Bảo cầm đôi bàn tay và cúi hôn thật nhanh lên môi An. Lần đầu tiên nàng thấy chơi vơi, niềm xúc cảm chạy rần cơ thể. Để lúc chia tay, nụ hôn Bảo lâu hơn quyện trên đầu lưỡi hôn trả của An nồng cháy. Suốt cả đêm An trăn trở và chập chờn cơn mộng mị trong vòng tay say đắm dục tình của Bảo. Không mặc cảm xấu hổ, ngược lại, An háo hức để được gặp lại Bảo ngày mai. Chưa bao giờ, tâm hồn nàng lại  bâng khâng và thân thể ngây ngất, đợi chờ như vậy. An biết mình đã bắt đầu yêu Bảo thiết tha.    

 

3.

 

                    Buổi sáng trời mờ sương và ẩm thấp. Nước kinh Cụt dâng cao, ngầu đục sau trận mưa rào đêm qua. Người đàn bà kéo thẳng hai tấm khăn trải bàn màu vàng nhạt treo lên sào và kẹp lại ở hai đầu. Mấy giọt nước nhiễu xuống từ góc khăn, theo chiều gió, rơi xuống mặt sông những vòng bóng nước. Đàn cá ròng-ròng đang lội ngược dòng, chợt tưởng mồi, lao vào hớp bóng. Người đàn bà ngồi sệt xuống sàn ván lở, thờ thẩn dõi theo mấy cụm lục bình trôi dạt trên sông. Phận đời rễ nước, lênh đênh về đâu khi dòng sông xuôi lòng biển mặn... Tất cả chung quanh chừng như không có gì thay đổi. Căn nhà, dòng sông, bến nước và những cuộc đời lặng lẽ ở đây. Người đàn bà chợt rùng mình, nhớ lại những giấc mộng trong đêm. Gần đây bà thường nằm mơ. Nhiều giấc mơ ngắn ngủi, nối chấp, trộn lẫn vào nhau bao hình ảnh hổn loạn. Chỉ còn lại những khuôn mặt hiện ra thật rõ, thật quen thân mà dù cố gắng, bà vẫn không nhớ được cái tên ! Họ là ai mà với bà trên chuyến xe lam ? Họ là ai mà đi chung cùng đoạn đường, có hàng cây bạch-đàn và dưới cổng trường gạch đỏ ? Cái đầu bé nhỏ, u muội của bà như có muôn ngàn mủi kim và hàng vạn con vòi lúc nhúc đục phá, vỡ tung... Chẳng lẽ bà còn phải chịu đựng đến hết một đời. Mười năm, hai mươi năm hay cả ba bốn mươi năm trước mặt. Yến đang ý thức dần dần những gì đang xảy ra cho mẹ nó. Đứa con gái ở lứa tuổi mới lớn, tuổi chuẩn bị đâm chồi cho bao mộng ước ban đầu. Xã hội chung quanh hổn loạn, quan hệ gia đình nhầy nhụa, xót xa. Yến sẽ còn lại gì vun bón cho những mầm non hy vọng, rễ bám vào đâu giữa bao ung nhọt, cáu bẩn bủa vây. Thấy gì đây, mười mấy năm đời bà là những bóng nước thoáng chốc, vỡ tan. Thỉnh thoảng trên đường ngoài chợ hoặc vài khách bộ hành ghé quán thì thầm với nhau, “Chị An, chị Nguyễn Thị An, trưởng phòng bưu điện huyện mình hồi trước đó”! ‘”Thật sao ? Nghe nói chị ấy là người đẹp cả huyện mà”, rồi tất cả chợt lặng yên hồi tưởng, nuối tiếc... Hàng xóm chung quanh kinh Cụt gọi người đàn bà là bà Sáu quán. Cô nữ sinh lớp 12C Nguyễn Thị An ngày xưa đã chết, đã vĩnh viễn ra khỏi kiếp đời nầy. 

 

                      Người đàn bà mệt mõi gượng đứng dậy, đôi mắt mờ dại thường ngày chợt đanh lại, lạnh bén. Thò tay vào túi áo bà ba xanh bạc màu, người đàn bà nâng nê trong tay gói thuốc bột diệt chuột cực mạnh. Tháng trước nhà nước phát động phong trào diệt chuột đang hoành hành cùng khắp tỉnh thành. Họ cấp phát cho mỗi hộ gia đình những bịt thuốc bột loại cực mạnh, trộn vào thức ăn làm mồi. Chuột chết cùng nhà, khắp cả xóm phường, gom thành từng đống. Bà đã giữ lại, gói kỷ càng, cất riêng cho mình. Mãi đến hôm nay, người đàn bà mới quyết định xữ dụng gói bột. Cho chính cuộc đời mình. Cho người đàn ông, bà một thời yêu tha thiết. Và trên hết, cho ngày mai đứa con gái, nắm ruột xót xa và cả một phần đời của bà còn lại. Tự ban đầu, bà chỉ nghĩ đến người đàn ông đã xô đẩy đời mẹ con vào vũng bùn lầy của địa ngục trần ai. Nhưng khi nhìn đứa con gái đang sống lặng lẽ bên cạnh, bà không thể chỉ dừng lại ý định đó nữa. Rồi bà sẽ làm được gì cho đời sống nó ? Hay cũng thay thế vũng lầy đời nầy bằng bóng tối bao la khác. Con ơi, hãy tha thứ cho mẹ. Người mẹ suốt đời chỉ ước mơ cho con có được trọn một nụ cười. Gói thuốc bột dư để bà và chồng cùng tìm giấc mơ an lành, vĩnh viễn. Để trả lại hết cho cuộc đời nầy những giấc mơ đầm ấm, yên vui. Để cho con bà có lại những mộng mơ một thời con gái; một hạnh phúc ngày mai mà sự hiện hữu của bà là màn đêm phủ tối, là tiếp nối cơn ác mộng đời sau... Người đàn bà đã gửi con gái về bên dì của nó, chuyến đò sáng sớm hôm nay. Trong bọc hành trang của Yến, bà đã cẩn thận gói ghém đôi bông tai ngày cưới, món tiền bà dành dụm lâu nay và khung hình bán thân thời con gái.

             Mặt trời đã lên khỏi hàng cây mắn mọc hoang dại dọc bờ kinh. Người đàn bà mồi bếp lửa, hâm lại xoong thịt kho tiêu ưa thích của chồng. Chậm rãi, bà rắc gói thuốc bột vào xoong. Mùi thịt kho tiêu vẫn bốc lên thơm nồng. Bên trong nhà vọng lại nhiều tiếng động quen thuộc, chồng bà đã tỉnh rượu, thức giấc. Người đàn bà cúi xuống, tay quậy thật đều mấy miếng thịt kho và những giọt nước mắt tuôn tràn từ khuôn mặt méo mó,  lạnh tanh của bà. Tiếng con chim chèo-bẽo từ đâu bay về, chợt cất lên não nuột, văng vẳng dọc bờ kinh...    

 

4.

 

              Người đàn ông ngồi chết lặng, nuốt trọn từng lời của người con gái mang nét đẹp quen thuộc, dịu hiền trước mặt. Cổ họng ông tắt nghẹn, cảnh vật chung quanh mờ nhạt một màn nước phủ vây. Ông cố ngước mặt lên trần nhà, tránh phải đối diện với người con gái cũng đang gục đầu thổn thức bên kia. Không gian bơ vơ, đặc sệt những hình ảnh của quá khứ, không thuộc về họ. Khung ảnh bán thân màu trắng đen, trên mặt bàn, thơ ngây nhìn ông trong nụ cười không tắt.

               - Ước mơ trên hết và cuối cùng của mẹ cháu, là trao lại được bức ảnh nầy đến tận tay bác. Bây giờ, chắc hồn mẹ cháu vẫn ở quanh đây và đang mĩm nụ cười mãn nguyện.

Giọng người con gái chợt mừng, chợt tủi. Người đàn ông vẫn lặng yên, không tìm được ngôn ngữ gì để thắp lên câu chuyện. Căn phòng nhỏ, bày biện đơn sơ nhưng ngăn nắp,  sáng sủa và ấm áp. Khung cảnh hạnh phúc của một gia đình trẻ. Tất cả đã đổi thay. Những đổi thay chừng như theo đúng qui luật tuần hòan của vạn vật. Con người cũng không nằm ngòai phạm trù đó. Trong sự phát triển chóng mặt của nền kỹ thuật tòan cầu, xã hội chừng như bị cuốn hút theo chiều thẳng đứng của thời gian. Mặt tốt đẹp cũng nhiều, nhưng những xấu xa, tệ trạng cũng không phải ít. Ông đã chứng kiến và nhận thức rõ bao biến đổi chung quanh. Những nuối tiếc, hoài niệm của quá khứ không đủ để khước từ và chối bỏ những đổi thay của đời sống chung quanh. Như khung cảnh gia đình nhỏ của Yến, ngăn nấp và ấm áp. Sự sống và hạnh phúc đôi khi không phát nguồn từ những cảm nhận và phán đoán bên ngoài. Mà từ bên trong, trong mỗi trái tim và niềm hạnh phúc riêng tư của chúng ta. Ông cũng không ngọai lệ, chỉ là kẻ đứng bên ngoài, ngắm nhìn hạnh phúc, khổ đau của người ngoại cuộc. Đôi mắt cay cay, trũng nước ông chợt nghe có tiếng khóc trẻ con vọng ra từ phòng phía bên trong.

              - Con trai đầu lòng của cháu, vừa được tám tháng. Để cháu vào bồng ra chào bác. 

Người con gái vừa dợn bước đi, chợt quay lại hỏi nhanh:

              - Chừng nào bác Tuân trở về Mỹ?

Ông chưa kịp trả lời, thì người con gái đã bước vội vào trong. Bên ngoài cửa sổ, trời nắng tháng Chín rực vàng, chói chang. Ông cảm nhận đâu đây mùi nắng gió của bãi rừng mắn, mọc hoang du dọc theo bờ biển bùn mù khơi. Chừng như có ánh mắt ai thầm lặng, đang dõi theo từng con sóng nhỏ, xô dạt trăm năm cuối tận nhánh sông dài... 

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

GIỮA HAI MẶT ĐỜI

NVL_giua2matdoi.jpg

Bây giờ em đã ngủ chưa?

Khi bên anh ngày mới bắt đầu

Giấc ngủ em mơ là ngày anh có thật

Chạy hết vòng đời mà chẳng gặp nhau?

 

Đã bao lần ta xếp nỗi đau

Vào thăm thẵm kiếp này những nếp

Đuôi mắt leo nheo tình đời quá hẹp

Cá chậu chim lồng biết thuở nào ra?

 

Em ở đầu sông hay bên biển rộng

Con nước buồn và biển mặn ngàn năm

Anh ở cuối sông nơi bờ biển cạn

Giọt nước mắt nào cũng mặn trầm luân…

 

Em hãy ngủ say, đừng chút phân vân

Dẫu năm tháng có hao mòn nhan sắc

Vì mỗi nụ hôn là nhắm nghiền đôi mắt

Ta mãi một đời đâu cứ nhìn nhau!

 

Giữa anh và em muôn vạn chiều sâu

Đôi mắt người đời chỉ như miệng giếng

Cứ ngỡ tình yêu là soi mặt kiếng

Nhìn thấy bóng mình vẽ những niềm đau

 

Giữa anh và em là ngày nối đêm thâu

Là giấc mơ luôn bắt đầu ngày có thật..!

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

                                    Lục Bát Cồn Mây

NVL_lucbatconmay.jpg

Qua cồn tay níu nhánh sông

Nhẹ buông con nước một dòng chân mây

Hương người một thuở còn đây

Mà trăm năm đã những ngày tháng trôi

 

Tìm đâu tăm cá chim trời

Tìm đâu  những nụ hôn rời rã nhau

Bây giờ chạm hãy còn đau

Vết môi xưa đã nhuốm màu nhân gian

 

Đứng trông giữa những muộn màng

Cuối cồn mây trắng bay ngàn năm qua

Cồn Mây một thoáng hương xa

Về đây trong chén quan hà tỉnh say

 

Phà xưa qua phía cồn này

Còn nghe con nước gọi hoài tên sông

 Mái đình rêu phủ ngói cong

Ngoài sân đôi hạc chờ mong một người

 

Cồn Mây gọi cố nhân ơi…

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

Phấn trắng bụi mờ

NVL_Phantrang.jpg

Sau gần một năm học tập chính trị và lao động thực tế, tôi được phân công về nhận “nhiệm sở” dạy môn Văn vào khoảng giữa học kỳ năm 1976. Thời gian nầy, trường cũng vừa chuyển về cơ sở mới vài ba tháng. Thầy cô giáo và học sinh vẫn còn tiếp tục sắp xếp phòng học, văn phòng, thư viện và thích nghi với môi trường mới. Thật khó mà diễn tả tâm trạng của tôi trong buổi giới thiệu, gặp gỡ đầu tiên với thầy cô và học sinh của mình. Có chút gì đó băn khoăn, nghi ngại xen lẫn với niềm hân hoan của một thầy giáo trẻ. Giai đoạn chuyển thể, đầy tính “bi-kịch-lịch-sử” của một nền giáo dục mới, học đường mới. Ngôi trường nhỏ, khiêm tốn của tôi cũng ngập đầy không khí sinh hoạt chính trị. Chính trị xâm nhập vào mỗi tiết học, mọi bộ môn giảng dạy. Sinh hoạt đoàn thể trong học sinh, thầy cô giáo, và hơn thế nữa, sinh hoạt đoàn thể chung cho cả học sinh và thầy cô giảng dạy của toàn trường. Những sinh họat đoàn thể và chính trị kiểu nầy đã tạo ra nhiều cảnh “dở khóc dở cười”, đầy chua xót. Thời kỳ mà học trò tham dự “duyệt xét” lý lịch của thầy cô để giới thiệu “kết nạp” vào “đoàn” trường... Thời kỳ xuất hiện nhan nhản khắp đường phố, mọi môi trường công tác chuyên nghiệp những nhân vật “cách mạng 30” kỳ quặc, hủ bại nhất trong lịch sử đất nước, mà trường học cũng không ngoại lệ.

 

Nhưng chỉ vài năm sau, tôi quen thuộc từng khung cửa sổ của mỗi lớp học, những viên gạch thụng nghiêng, sứt mẻ hay cả những chỗ dột của vài phòng học khi trời đổ mưa. Ngôi trường gồm ba dãy nhà trệt, quay ra phía mặt đường. Dãy giữa dài, gồm sáu phòng học và một phòng cuối làm thư viện, thiết bị. Nối theo đầu nầy, là dãy nhà bốn phòng tập thể cho thầy cô giáo ở  xa. Đối diện phía bên kia là một dãy ba phòng học với nền cao hơn. Phía cuối chừng như là một phòng học dự định xây bỏ dở, chỉ xong phần nền. Chính giữa ba dãy phòng là sân trường, nửa nền xi-măng và nửa nền đất là phần sân cho giờ thể dục. Con đường “thơ mộng” thêm lên, với hai công trình lao động đào ao của” lực lượng” học sinh và thầy cô cả trường. Trong một thời gian ngắn, bên góc ao đã thắm đầy hoa Súng màu hồng tím thật đẹp. Đối diện trường, bên kia con lộ là vài quán nước nhỏ - chủ yếu bán cho học trò và thầy cô của trường. Một trong quán nước đó, có quán cà-phê nhà dì Năm, tôi biết tên qua lời chuyền tai của học trò. Nơi chứng kiến, là nhân chứng biết bao chuyện vật đổi sao dời cho sự nghiệp dạy học ngắn ngũi của tôi.

Buổi chiều trời hanh nắng, từng cơn gió hắt hiu thổi qua dãy hàng lang trống trải. Ngôi trường nhỏ, nằm khuất phía sau hai hàng bạch đàn càng khiêm tốn, lặng yên. Vài tiếng chim cu đất gáy xa xa, vọng lại. Tôi xếp vội sấp bài đang chấm dở, định bước ra khỏi lớp học nhưng chần chừ, lại thôi. Vạt nắng chiều xuyên cửa sổ, nằm vắt dọc theo dãy bàn ghế trống phía dưới. Mùi rạ khô sau mùa gặt từ những thửa ruộng bên hông trường, như loang tỏa khắp căn phòng. Tôi muốn ngồi lại, tận hưởng khoảnh khắc tĩnh lặng nầy… Từng dãy bàn ghế trống không, lặng lẽ phía dưới. Chừng như chúng cũng mang một đời sống riêng, chừng như chúng cũng có một linh hồn. Hình ảnh những buổi chiều như vậy, tấm bảng gỗ đen, dãy bàn ghế chợt như thì thầm với tôi một câu chuyện kể.

 

  1. Người Thầy Giáo Cũ

 

Hôm đó, sau tiết dạy lớp 12C, vài học trò nhắn có người muốn gặp mặt tôi ngoài quán nước dì Năm. Hỏi ra mới biết cũng là một thầy giáo đã từng dạy trường Kiên Thành trước kia, nay đổi thành cấp 3 Rạch Sỏi. Người thầy giáo “cũ” đó tên là Phương. (Đến nay tôi không còn nhớ họ tên đầy đũ của thầy. Chỉ nhớ học trò gọi là thầy Phương, dạy lý hóa). Tôi đã nghe các thầy cô trong trường và học trò nhắc nhở nhiều về thầy Phương với những tình cảm trân trọng. Khi tôi về trường, thì thầy Phương đã xin nghỉ dạy? Câu chuyện chung quanh thầy Phương, khiến tôi rất quan tâm và tò mò. Đặc biệt là học trò thường nhắc nhở và thăm viếng sau khi thầy Phương không còn dạy nữa. Muốn gặp mặt chắc là đám học trò đã “tán hưu tán nai” về ông thầy giáo mới về trường, lại dạy môn văn “hổng giống ai” trong thời buổi này. Cũng may mà không bị ty giáo dục cho “nghỉ” việc mà chỉ bị anh ba Thái (trưởng đồn công an Rạch Sỏi lúc đó) bắt giữ vài lần về tội “để tóc dài” và tư cách “tiểu tư sản”!

Việc xin nghỉ dạy của thầy Phương được thầy cô và học trò chuyền nhau kể lại. Nghe câu chuyện tôi rất xúc động và cũng mong được một lần gặp mặt. Chừng như trong thời gian dạy học, thầy Phương phát giác mình có triệu chứng của bệnh phong cùi. Để phòng ngừa và chữa trị, thầy Phương cất một căn nhà nhỏ ở tách riêng với gia đình và làm đơn xin nghỉ dạy. Tôi có hỏi thăm các thầy cô, nhưng cũng không ai biết thêm gì nhiều. Chỉ biết thầy Phương tính tình nề nếp, gương mẫu, rất gần gũi và được học trò quý mến. Cũng có vài dư luận cho rằng, bệnh phong cùi chỉ là cớ để thầy Phương xin nghỉ dạy vì không chấp nhận chương trình giảng dạy của nhà trường trong xã hội mới. Nhưng dù lý do nào, thầy cũng thể hiện sĩ khí của một kẻ sĩ trước những biến động thời cuộc... Ra gặp thầy Phương, ngoài tôi còn có một số học trò đã từng học với thầy và đang học với tôi. Dáng người chắc, da ngâm nắng, khuôn mặt hơi khắc khổ và có nụ cười tươi, gần gũi, thầy Phương hơn tôi chừng 3, 4 tuổi (?). Tôi tự giới thiệu và thân mật đưa tay ra bắt tay anh. Chút ngần ngại, anh chào tôi và mời ngồi nhưng không chịu bắt tay. Cũng không để thầy Phương khó xử, tôi vui vẻ  ngồi xuống bàn và xin được gọi thầy Phương bằng anh. Sau vài phút xã giao ban đầu, không khí và câu chuyện chúng tôi cởi mở hơn. Qua chuyện trò và quan sát gần, tôi không thấy dấu hiệu gì ở thầy những triệu chứng bệnh phong. Trong ánh mắt, tôi nhìn thấy nhiều nuối tiếc và niềm đam mê vẫn còn đó của anh Phương dành cho trường lớp. Bên ly cà phê nóng của quán dì Năm, câu chuyện thầy trò chúng tôi không chừng, không dứt. Khác với cái bất cần, lãng đãng “công tử bột” của tôi, cái bất cần mang nhiều tính hảo hán “Lương Sơn Bạc” của anh khiến người đối diện có nhiều ấn tượng. Giọng nói chậm, rõ chữ và đặc sệt “miệt dưới” anh gây rất nhiều cảm tình cho tôi. Câu chuyện bắt đầu từ trường lớp, đến thời cuộc, xã hội, rồi đến những “thế thái nhân tình”, từng mảnh vụn cuộc đời trong giọng anh dường như mang nhiều cay đắng pha lẫn chút xót xa, mai mỉa. Anh nói như nhắn nhủ với tôi những đoạn đường anh đã qua là những gì tôi đang bước tới. Có rất nhiều điều tôi đồng tình, nhưng cũng có ít kinh nghiệm tôi chưa hề nếm trãi. Cho dù thế nào tôi vẫn trân trọng những gì anh muốn gửi gấm, tâm tình.

Trong đời chúng ta có biết bao nhiêu gặp gỡ, biết bao nhiêu con người, biết bao nhiêu khuôn mặt nhưng chỉ có vài ánh mắt, vài khuôn mặt dù chỉ một lần, ngắn ngũi sẽ ở lại trong ta một đời không quên. Tôi biết chắc cuộc gặp mặt hôm nay sẽ theo tôi nhiều năm tháng mai này. Tôi bắt tay thầy Phương thật chặc, thật lâu trong lời bịn rịn chia tay và hứa có dịp sẽ cùng các em học trò ghé thăm anh tại nhà. Để suốt ngày hôm đó lòng tôi cứ khắc khoải, bâng khuâng về hình ảnh một người “thầy cũ”, một người bạn mới quen, về những cưu mang một kiếp người lắm đổi, giữa bao nhiêu trùng vây đến cuối một dòng đời. 

Đó là lần đầu tiên cũng là lần cuối tôi gặp thầy Phương. Đời sống cứ cuốn trôi không ngừng nghỉ, một ngày bộn bề hay trống rỗng lần qua, chúng ta không ý thức, không hay biết. Cho đến hôm chợt giật mình nhìn lại, những ngậm ngùi, nuối tiếc thắt chặc trái tim mình! Các bạn đã bao lần lỡ hẹn hay đã bao lần lỗi hẹn? Chắc cũng như tôi, không ít? Để đôi lúc trong đời, một phương trời nào đó chạnh lòng, loáng thoáng những khuôn mặt của thời gian..?

 

  1. Cô Học Trò “Khách Lạ”

 

Ra dấu cho cả lớp ngồi xuống, tôi mở sổ nhìn nhanh vào cột điểm hàng tháng, đã gần kín. Hôm nay không phải gọi học sinh hỏi bài, nhe nhõm. Với tôi học và dạy môn văn chương là sự cảm nhận không phải thuộc lòng. Khi đã cảm nhận được, thì chỉ sợ khó quên chứ nói gì đến phải “thuộc”. Tôi không “mặn” với vọng cổ, với cải lương. Trong suốt cuộc đời đến nay, tôi chưa hề cầm tay một bài ca vọng cổ nào. Vậy mà chỉ một lần, một lần qua phà Mỹ Thuận, tôi tình cờ nghe cô bé hát dạo bài ca vọng cổ. Mãi đến nay tôi vẫn không thể quên được:

“Em ở nơi nào, em ở đâu

“Lời ca tức tưởi mấy cung sầu

“Quê nghèo, áo nhuộm màu sương gió

“Một kiếp phong trần, mấy bể dâu...   (1)

 

Viết tựa cho bài giảng hôm nay, tôi chợt có một cảm giác rất lạ phía sau. Giác quan thứ sáu báo tôi là có điều gì đó khác thường trong lớp. Quay lại, tôi chậm trãi nhìn quanh những dãy bàn. Một khuôn mặt lạ ngồi cuối dãy bàn góc phải, ánh mắt đen nháy nhìn tôi bối rối. Một cô học trò “khách lạ” đang ngồi “dự giờ” của tôi đây mà. Không quá ngạc nhiên, vì đây không phải là trường hợp thứ nhất. Đã có vài em học sinh vì lý do gia đình hay lý do nào đó phải nghỉ học, nhớ trường lớp, nhớ bạn bè cũng đã vào lớp giờ của tôi, để làm người học trò “khách lạ”. Hơn ai hết, tôi hiểu và xúc động vô cùng. Cười nhẹ, tôi bắt đầu bài giảng như không hề nhìn thấy cô học trò “khách lạ” đáng mến đó. Thường thì 1 tiết dạy của tôi quan trọng nhất là 15 phút cuối (30 phút cuối cho buổi dạy 2 tiết). Những giây phút cuối của buổi học sẽ để lại cho các em những trãi nghiệm khó quên trong đời. Ít nhất là tôi nghĩ như vậy! Sẽ là những đoạn thơ, những bài thơ trong và ngoài nước hay nhất của dòng văn học hiện đại. Là những câu chuyện kể về huyền thoại và nền văn học hiện sinh của phương Tây ảnh hưởng rộng lớn vào nhân sinh quan của nhân loại. Tôi biết rõ điều này có thể đưa đến việc bị “đuổi việc” hay nặng hơn là bị kết tội giảng dạy nền văn học “phản động”, “đồi trụy” và vào đồn công an huyện như chơi. Nhưng không hiểu sao tôi tin tưởng tuyệt đối vào học trò của mình. Tôi tin các em, trong nhận thức trong sáng, hồn nhiên đó sẽ cảm thế nào là tính trữ tình, tính nhân bản trân quý. Và thật vậy, niềm tin của tôi đã được các em giữ kín trong lòng.

Tiếng kẻng hết giờ vang lên, tôi ngỏ lời cám ơn cô học trò “khách lạ” đã đến dự giờ dạy và mong gặp lại bất cứ lúc nào em muốn trở lại! Cô học trò “khách lạ” cúi đầu và tôi đã nhìn thấy đôi vai em rung lên từng hồi. Em đang khóc, khóc như bao nhiêu con nước chợt tràn bờ trong một lần mưa vỡ. Những giọt nước mắt của em khiến tôi phải cắn chặc môi mình, bước nhanh ra khỏi lớp. Qua học trò tôi được biết tên của cô học trò “khách lạ” là L.T. Hồng Phượng. Trước Hồng Phượng là một học sinh giỏi và rất ham học, vì “hoàn cảnh” gia đình em phải nghỉ học cuối năm lớp 11 để phụ giúp mẹ buôn bán, nuôi đàn em nhỏ. Thỉnh thoảng nhớ bạn bè trường lớp, Hồng Phượng lại làm người học trò “khách lạ” dự những buổi học bất chợt mà em có cơ hội, có thời gian. Vài tuần lễ sau tôi bất ngờ nhận được lá thư tay của em gửi. Lá thư không dài nhưng đủ để tôi phải trằn trọc nhiều đêm, không ngủ. Cuối cùng tôi đã đốt lá thư, cho em và cho tôi. Một phần, tôi đã thuộc từng chữ viết của em; phần khác, tôi muốn giữ kín nội dung lá thư cho riêng mình... Không đầy một năm sau, tôi nghe học trò báo tin em đã lấy chồng về xứ lạ. Nét hân hoan trên khuôn mặt ái ngại sau giờ học và ánh mắt tin yêu đã nhuộm phấn bụi đời ở mãi trong trái tim tôi sau những mai này...

 

  1. Dấu Bụi Thời Gian

 

Cuối tháng Tám, nơi tôi ở là mùa của những cơn giông từ phía bờ Đại Tây Dương. Buổi chiều mưa như trút nước, gió thổi nghiêng khoảng rừng cây thưa bao quanh chỗ tôi làm. Từ khung cửa kiếng lấm tấm nước, tôi chợt thấy thời gian đang ngưng đọng theo cơn mưa chiều. Những buổi chiều mưa nuối tiếc bóng đời người. Mọi ngập ngừng, bỏ lỡ không bám lại một bến bờ tình cờ nào suốt dòng đời nghiệt ngã, trôi xa.

 

“... Cụm rừng nào lá xác xơ cây
Từ vực sâu nghe lời mời đã dậy
Ôi cát bụi phận này
Vết mực nào xóa bỏ không hay…”  (2)

 

Đâu bóng người xưa, thôi những bụi mờ phấn trắng. Thấp thoáng trong cơn mưa trút bao nỗi nhớ chiều nay, đâu đó là những bóng hình. Một ngôi trường thân thương nhỏ bé; một khuôn mặt của người thầy cũ mà chỉ một gặp mặt, chạm tay; một ánh mắt hân hoan, ái ngại của cô học trò “khách lạ” một lần, sao như chợt nhớ chợt quên. Những dòng chữ nghẹn ngào trong lá thư tay như bay chơi vơi trong tim tôi muôn vàn lớp bụi của thời gian phủ lấp. Cố moi mọi ngõ ngách của tiềm thức, nhưng sao tôi vẫn không hình dung được khuôn mặt của nỗi nhớ. Càng cố gắng, trí nhớ càng phản bội tôi đến tàn nhẩn. Lờ mờ cơn mưa hay mắt tôi chợt lờ mờ trong nỗi nhớ tình cờ, đọng những giọt nước mặn môi, bao dấu bụi đời một thuở, “… Những người muôn năm cũ – Hồn ở đâu bây giờ?” (3).

 

Mùa tựu trường, 2019.

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long      

 

(1)        Sầu Vương Ý Nhạc – Viễn Châu

(2)        Cát Bụi – Trịnh Công Sơn

(3)        Ông Đồ - Vũ Đình Liên

Bên bờ dĩ vãng

NguyenVinhLong_Benbodivang.jpg

1.

  

Tiếng người phi đoàn trưởng vọng lên từ phòng lái, báo tin cho hành khách phi cơ đang trên độ cao của vòm trời thành phố Hồ Chí Minh, thời tiết tốt và nắng ráo. Tôi bồi hồi nhìn ra khung cửa sổ, từng cụm mây trắng chen lẫn bên dưới là những khoảng đất màu xanh mướt. Quê hương tôi đó, mảnh đất yêu thương, nặng lòng suốt một quãng đời quá khứ của tôi. Nước mắt dàn dụa, đầu óc trống không, chỉ tràn ngật những thổn thức quặn thắt trong lòng. 

“Quê hương mỗi người chỉ một 

“Như là chỉ một mẹ thôi 

“Quê hương nếu ai không nhớ 

“Sẽ không lớn nổi thành người…”   (Quê Hương – thơ Đỗ Trung Quân – nhạc Giáp Văn Thạch)

Văng vẳng bên tai bài hát như vang vọng từng nỗi khắc khoải, nhớ thương không màu sắc, không trọng lượng nào so sánh được. Vậy rồi cũng trở về, để không biết còn gì nữa đây, tôi phải đối mặt với bao thực tại mất mát, biển dâu. Nhạn ơi hề gì, đã thành người, tôi đã lớn nổi thành người, sao lại không thương nhớ quê hương. Vài giây phút nữa thôi, tôi sẽ đặt bước chân mình trên mảnh đất mến yêu nhất, sẽ gặp lại tất cả hình ảnh, tình cảm của một thời dĩ vãng chất ngất nhớ thương.

 

            … Là con gái thứ trong gia đình ba chị em, cha mất sớm, tôi chịu thiệt thòi nhiều nhất. Mọi kỷ niệm hay ước vọng chưa thành, mẹ tôi dồn vào chị Bình. Tên chị là nơi mẹ gặp cha và thành hôn ở đó, Vĩnh Bình. Đám cưới chị, mẹ gom góp hết của cải dành dụm, để đưa chị Bình về nhà chồng. Mẹ nói, con gái về nhà chồng tay không thường bị coi khinh rẻ rúng. Còn Trinh là con gái út. Bao nhiêu tình thương còn lại bà dồn vào nó. Mỗi lần nhìn Trinh đi lại, cười nói trong nhà là mẹ như nhìn thấy cha. Người đàn ông mà suốt cuộc đời nầy bà yêu thương, kính nể. Trinh lớn khôn như trái cây được “dú” kỹ lưỡng trong vòng tay của bà. Chỉ mình tôi là bà ít khi quan tâm và bày tỏ lòng trìu mến. Tôi là một loại trái chín hoang, bơ vơ trong vòng bổn phận của mẹ.

      Sau ngày chị Bình về nhà chồng, tôi trở thành người đàn ông trong nhà. Mẹ tôi chủ hụi, ngoài việc thay bà đi khui hoặc góp hụi, mọi việc hành chánh giấy tờ tới sửa chửa linh tinh nhà cửa, đều một tay tôi. Trinh học dưới tôi một lớp, tính tình nhút nhát lại bệnh hoạn rề rề, nên chẳng đở được gì mà chỉ thêm phiền lụy. Chẳng bao lâu bạn bè lẫn người hàng xóm ai cũng gọi tên tôi là “Nhạn đen”. Suốt ngày chạy rong khắp chợ huyện, chỉ nán đen không cháy là may mắn rồi. Ngược lại Trinh càng lớn càng đẹp, ca hay múa giỏi, nổi tiếng cả trường, cả huyện.  Mẹ và tôi đều hãnh diện và thương yêu, chiù chuộng Trinh một mực. Nhiều lần đi chợ chung, tiếng bàn tán xì xào chung quanh tôi và Trinh, “Chị em mà hổng giống chút nào… Em đẹp bao nhiêu, thì chị lại đen đúa, xấu xí bấy nhiêu…”. Tôi chẳng bao giờ để ý quan tâm hay tủi thân, buồn bã. Công việc chăn nuôi mẹ tôi mỗi ngày một phát triển. Từ hai con heo, bầy gà, vài cặp thỏ và mấy luống rau muống căn nhà mẹ tôi trở thành trại chăn nuôi kiểu mẩu. Khách khứa nhà tôi tấp nập, một phần công chuyện làm ăn nhưng phần khác lớn hơn, là vì mẹ tôi và Trinh. 

      Biến cố lịch sử tháng Tư, 1975 thay đổi hoàn toàn cuộc sống mẹ con xảy ra vào cuối năm tôi học lớp mười một. Vẫn trường lớp, thầy cô giáo cũ nay xuất hiện thêm nhiều đoàn thể và ban lãnh đạo nhà trường với cách ăn mặc, sinh hoạt lạ mắt hơn. Chúng tôi ca hát, họp hội và lao động ngoài trời nhiều hơn trong lớp học. Vỡ hụi, rồi trại chăn nuôi trở nên hoang tàn, mẹ tôi như người mất trí. Suốt ngày bà lẩn quẩn trong vườn, lúc khóc lúc cười, lúc thì bà lẩm bẩm nói chuyện một mình. Vài tháng sau, chị Bình dẫn hai đứa con nhỏ về ở chung, chồng đi học tập cải tạo nói một tháng đến nay đã hơn một năm vẫn biệt tăm. Hai mẹ con lại ôm nhau khóc nức nở, và bà bắt đầu chửi rủa chính quyền mới không tiếc lời. 

            Tôi bắt đầu niên học mới cùng với một số thầy cô giáo mới đổi về trường. Học sinh càng lúc càng vắng dần, thầy cô giáo cũ cũng bỏ dạy, chạy vại nghề khác nuôi gia đình, nuôi con. Nhà trường phải dồn lớp, giáo viên dạy đôn cấp, chéo môn nhằm giải quyết tình trạng khẩn cấp trên. Tôi không còn chạy rong góp hụi nữa mà thay vào, chạy theo đám con buôn mua bán đồ nhu yếu phẩm. Từ đường cát, bột ngọt, sữa hộp, thuốc tây... đến cả thịt heo bán theo chế độ, tất cả đều trở thành thị trường chợ đen, chuyền tay bán sổ. Thời gian nầy tôi gặp Long. Huyện lỵ nhỏ như bàn tay, con buôn lạ được nhận diện ra ngay. Long chạy thuốc tây từ thành phố, tìm bỏ mối tỉnh nhỏ. Không phải chuyên nghiệp, Long cũng như tôi, năm thứ hai khoa dược, bỏ học đi buôn. Tôi và Long dễ thân nhau ngay. Trong thời gian ngắn, tôi trở thành “mối” chính của anh. Công việc làm ăn nhanh chóng phát triển, tôi bỏ dần những việc linh tinh khác, tập trung vào phân phối thuốc tây cho Long đến những con buôn nhỏ. Thuốc càng khan hiếm, chúng tôi càng kiếm được nhiều tiền. Đời sống gia đình khá hơn, mẹ và chị Bình tỉnh táo lại sau cơn xáo trộn, đổi đời. 

            Chừng như tất cả công việc đối với Long như một trò chơi, càng gây cấn hiểm nguy anh càng thích thú. Kết quả và tiền bạc chỉ đóng một vai trò nhân chứng, chính quyền mà nhất là đám công an là đối tượng chính của anh trong trò chơi nầy. Tôi biết theo anh là bén với lửa, nhưng hề gì với đời sống ngột ngạt, dãy đầy giả dối chung quanh. Được mánh, anh ăn mừng cười giỡn đã đành, đằng nầy cả khi lổ vốn anh cũng cười giỡn như không. Có lần thấy tôi vừa tiếc vừa bực tức, anh nói:

         - Được làm vua thua làm lại, mắc gì buồn bực cho lổ thêm bản thân.

     Tôi chịu anh, lắc đầu cười trừ cho khỏi lổ thêm. Gia đình tôi ai cũng mến Long, dù mỗi người nhìn anh ở một khía cạnh khác nhau. 

     Mẹ tôi:

        - Long nó chạy mánh, buôn bán chợ trời nhưng có ăn học, trí thức. Không giống người khác, nó khẳng khái, thông minh, “đi với bụt thì mặc aó cà sa còn đi với ma thì mặc áo giấy”. Gia đình nó gia giáo, nề nếp vì hoàn cảnh mà con cái ra nông nổi nầy... Rồi bà thở dài, như chợt nói đến hoàn cảnh của chính mình.

    Chị Bình triết lý hơn:

        - Long không chỉ buôn bán để sống, mà đùa cợt thách thức với hoàn cảnh, với định mệnh cuộc đời. Đúng hơn, Long buôn thời, buôn thế.

    Trinh thì khác:

        - Anh Long thông minh, nghệ sĩ. Ảnh luôn nhìn con người bằng tấm lòng của mình, không bằng con mắt “trần trụi”. Thời buổi nầy được người như anh Long, không phải dễ.

            Phong trào vượt biên nổi lên rầm rộ. Từng đợt người liều chết ra đi. Chính quyền bối rối, đám địa phương được dịp “nước đục thả câu”, nạn hối lộ tràn ngập. Có “cây” là có cơ hội đi. Rồi những bức thư gởi về từ những phương trời tự do, xa lạ. Vượt biên trở thành ước vọng, đề tài ở khắp mọi nơi từ đầu đường góc phố, đến mọi sinh hoạt trong mỗi gia đình. Long nhiều lần nửa đùa nửa thật:

          - Được xuống tàu ra biển với Nhạn có chết cũng cam lòng, đừng nói chi tới được bến bờ tự do...

          - Anh cứ mở miệng là nói bậy. Hơn nữa, chết với đứa con gái đen đúa, xấu xí như em, anh khó đầu thai lắm nghen.

        Rồi tôi nhìn quanh, thấp giọng: 

          - Mà anh nói thiệt hông vậy?

          - Anh nói thiệt. Gia đình đồng ý, khuyến khích anh nếu có cơ hội thì cứ ra đi. Anh đã liên lạc được vài chỗ tin cậy, chỉ chờ ý kiến Nhạn và bác. Nếu đời anh được chết chung với em, anh không cần đầu thai nữa.

          - Ai nói thì nhớ nghen.

          - Còn chị Bình và Trinh thì sao?

          - Chị Bình thì nhất định ở lại chờ anh Nhân trở về. Trinh thì ởm ờ, không dứt khoát. Mẹ em thì từ ngày giải phóng đến nay bao nhiêu của cải dành dụm đều tiêu tán cả. Bây giờ thì thân ai nấy lo... Vã lại, đời mẹ khổ nhiều rồi, tụi em không muốn phiền lụy đến bà nữa.

          - Anh hiểu. 

            Không nói ra, nhưng ai cũng hiểu mối quan hệ ngày càng thắm thiết giữa tôi và Long. Mà cả anh và tôi cũng vậy. Chưa bao giờ anh ngõ lời nói yêu tôi, ngược lại, tôi vẫn ngượng ngùng mỗi lần hai đứa đề cập đến tình cảm. Anh chỉ nói bóng gió bâng quơ, còn tôi thì cũng nửa đùa nửa thật. Vậy mà đầm ấm thiết tha biết chừng nào. Vắng anh một ngày là tôi xót xa thương nhớ. Vắng tôi một ngày là anh ngơ ngẩn không yên. Một lần anh bất ngờ hôn lên môi, tôi đón nhận ngây ngất và nhũn người trong vòng tay anh khép chặc. Tôi biết mình đã thuộc về anh, hai đứa đã thuộc về nhau mất rồi.

      Có lần mẹ tôi nhìn ba chị em, nói nhỏ:

        - Sinh ra các con, mẹ muốn nhìn hạnh phúc của từng đứa. Không làm được điều nầy, mẹ ân hận vô cùng... Khả năng mẹ có hạn, Bình thì chồng con ở đây, Trinh còn nhỏ, mẹ chỉ lo được cho Nhạn. Hơn nữa, Long là người đứng đắn, biết lo, đi với nó mẹ yên lòng vô cùng. Nói rõ ý mẹ là lo cho Nhạn ra đi cùng với thằng Long. Các con nghĩ sao cho mẹ biết.

      Chị Bình:

       - Mẹ tính rất phải. Có điều nên làm lễ thành hôn cho Nhạn và Long trước khi hai đứa ra đi thì tốt hơn.

     Trinh gật đầu:

          - Con cũng đồng ý với mẹ và chị Bình.

          - Mẹ đã nghĩ đến chuyện nầy. Nhưng tính lại, đợi khi hai đứa đến nơi đến chốn, ổn định đời sống đâu đó rồi làm đám cưới tốt đẹp hơn. Nhạn, con thấy thế nào cho gia đình biết.

        Tôi xúc động vô cùng trước sự lo lắng của mọi người, run giọng:

          - Con xin hứa sẽ làm đúng theo lời mẹ dặn...

            Với khả năng quen biết, chỉ một thời gian ngắn Long tìm được chuyến đi cho hai đứa. Mọi việc trôi chảy, lại chỗ tin cậy, ngày giờ cho chuyến đi được ấn định không xa. Từ những ngày tháng nầy, tôi tự coi mình như đã thuộc về Long. Tôi dọn mình, dọn lòng sẵn sàng trao cho anh tất cả tâm hồn và thể xác mình. Nhưng Long luôn thì thầm, ước vọng:

          - Anh muốn đêm động phòng của chúng mình phải ở trên phần đất tự do. Nơi mà nhân phẩm con người được tôn trọng, nơi mà nếu may mắn thành tựu tình yêu chúng ta hình thành, phải là mầm sống của tình người và yêu thương. Không phải là nơi của lọc lừa, áp bức và nhân phẩm chỉ là trò đùa của xã hội.

 

Đêm hôm đó, tôi xuống ghe nhỏ theo một nhóm khác gồm nhiều đàn bà và trẻ con. Còn anh cùng một số thanh niên, chủ tàu, thợ máy đi theo một hướng khác để tránh sự dòm ngó của đám công an và chính quyền địa phương. Tất cả sẽ gặp nhau ở ghe lớn đã neo sẵn ngoài khơi. Kế hoạch tỉ mỉ, chu đáo không để trong tôi và anh chút lo lắng nào. Tôi nhìn anh, cười thật tươi rồi khẻ hẹn gặp lại nhau ngày mai trên chuyến tàu ra khơi, về miền đất hứa.

            Tôi lên ghe lớn trời còn tờ mờ sương. Trên ghe lóc nhóc, đầy cứng người. Cho đến lúc tàu kéo neo, bắt đầu tốc độ chạy, tôi vẫn chưa nhận dạng được anh. Tôi đinh chắc là anh ở phía sau hầm máy hoặc trên buồng lái, nên cứ yên tâm ngồi gục gật chờ khi trời sáng. Mãi đến lúc người ta chuyển cho tôi vắt cơm trưa, tôi mới biết chắc là anh không có trên chuyến tàu định mệnh nầy. Tôi nhũn người, cắn chặc môi để khỏi bật ra tiếng thét não lòng. Tôi đang làm gì ở đây, không có anh tôi chỉ là cái bềnh bồng trên chuyến tàu ly biệt. Nước mắt tuôn tràn, tôi bật ngồi dậy, muốn chạy lên trước mũi ghe và nhảy thẳng xuống lòng biển, để được trôi dạt trở về nơi có anh. Lườn ghe chật, nhiều tiếng càu nhàu, la hét khi chiếc tàu chồng chềnh trước động tác điên rồ của tôi. Vài tiếng khóc thét của trẻ con kéo tôi trở về hoàn cảnh thực tại. Định mệnh đang bủa chung quanh tôi với biết bao nhiêu sinh mạng con người. Long ơi, bây giờ anh ở đâu, làm gì, có chết cả tấm lòng như em. Biển cả mênh mông, dòng đời cuộn chảy, thân phận chúng ta nhỏ bé, vô vọng biết chừng nào. Và, tôi đã khóc, khóc đến cạn khô nước mắt, nhưng sâu thẵm trong lòng từ đây sẽ chẳng bao giờ ráo lệ… Từng khuôn mặt hiện ra chập chờn trước mắt tôi. Khuôn mặt tần tảo, chịu đựng của mẹ, khuôn mặt mõi mòn của chị Bình, khuôn mặt đẹp hờ hững của Trinh và luôn luôn ở lại trong tôi là khuôn mặt bướng bỉnh, cợt đời của Long. Cuối cùng, tôi thiếp đi trong từng cơn mộng dữ không ngừng...

 

2.

 

           Thời gian chảy, đá mòn sông núi lở, sao lòng chẳng chút đổi thay. Cuộc sống mới, xứ người mở rộng trước mặt tôi biết bao choáng ngập của tự do và thử thách. Tôi trở lại với nhịp sống của con Nhạn ngày nào, chỉ khác là trên một vùng đất thật lạnh lùng, xa lạ. Mỗi nhịp cánh tôi bay là mỗi một lựa chọn nát lòng cho thân phận làm con gái. Có được, có không, có mất mát nhưng cũng có tràn ngập những vùng trời đầy nhịp sống mới. Tôi vẫn là tôi trước hết cho cuộc sống chính mình và sau mới là những tình cảm phủ mờ của quá khứ. Con người cúi đầu, bó tay với quá khứ, nhưng vẫn sống cho hiện tại và với hy vọng thay đổi được hình ảnh của tương lai. Nếu không, có lẽ, tôi đã tự hủy đời mình từ bước chân bờ đất xa lạ, hững hờ; từ những bức thư đưa tin bao nhiêu thay đổi xé nát lòng. Định cư ở  Mỹ được vài năm, mẹ tôi mất. Sau sự xúc động vỡ bờ, bơ vơ tôi chợt thấy chút nhẹ lòng. Thôi thì một đời khốn khổ cưu mang, nay mẹ đã thực sự trở về với cõi yên bình vĩnh cữu. Dòng đời mãi mãi lạnh lùng trôi mặc cho bao thay đổi, dâu bể chung quanh. Dưng không cũng một kiếp người. Những tháng năm sau đó mới thật sự là những thử thách, những đối diện với định mệnh khắc nghiệt của lòng. Thư của Long cũng thưa dần theo thời gian và trong những giòng chữ chừng như anh có điều gì vướng mắc, ngậm ngùi. Tôi hiểu thế nào là xa mặt cách lòng, nhưng lòng tôi một dạ thủy chung nào ngại gì khoảng xa cách  không gian. Chịu phong thổ, hình tôi gởi về đã thấy thắm nhiều da thịt. Nhiều khuôn mặt, tấm tình loáng thoáng chung quanh, dành cho tình cảm tôi những cuộc tình hứa hẹn. Không hiểu sao, miệng tôi mĩm cười mà lòng tôi vẫn cứ nguội lạnh dững dưng. Tôi biết mình vẫn một lòng chờ đợi anh. Cho đến hôm nhận được bức thư dài, lượm thượm với lời lẽ ngập ngừng báo tôi hay anh và Trinh chuẩn bị làm lễ thành hôn. Tôi không nhớ trong thư Long đã viết gì, mà chỉ còn lại trong tôi là nỗi nghẹn ngào, trống rỗng mênh mông. Rồi tiếp theo là thư Trinh và cả chị Bình, tất cả là những chấp vá cho biết bao nguyên nhân đưa đến cảnh ngộ trái lòng nầy… Mọi nghịch cảnh dù có to lớn đến đâu, cũng chỉ là hạt bụi thổi bám qua cây lá cuộc đời. Tôi vẫn sống và đám cưới của anh và Trinh vẫn tổ chức long trọng với quà mừng của tôi cùng lời chúc trăm năm hạnh phúc. Bao năm qua tôi đã cuộn lòng trong chăn, nay ra khỏi kén, lại tiếp tục nhả cho đời bao sợi tơ lòng chua xót, đắng cay. Tơ càng óng ả, đời sống tôi càng lặng lẽ trôi qua.

            - Con người có thể trân trọng, tiếc thương quá khứ nhưng không ai, Nhạn à, sống mãi cho quá khứ đời mình.

        Tuấn, người bạn cùng chỗ làm, thường nhắc nhở mỗi khi anh nghe tiếng thở dài khe khẻ của tôi. Phải, đơn giản như vậy ai mà không biết. Nhưng quái ác thay, cái định mệnh của người nầy không là cuộc sống của người kia. Nên ngày tháng trôi qua tôi lặng lẽ đi bên cạnh cuộc chơi nầy. Tôi đành cúi đầu chịu mình ngu dại, thua thiệt chớ không thể nào làm khác hơn. 

            - Nhạn hỏi thiệt, anh Tuấn có yêu lần nào chưa.

            - Nhạn làm như anh là gỗ đá gì đây. Có chớ, yêu lăn lóc, yêu trằn trọc, cứ như nếu không có ngày mai trời sẽ không sáng.

            - Ghê vậy. Còn bây giờ thì sao, Nhạn thấy anh cứ hết cô nầy lại tiếp cô khác.

            - Vậy là Nhạn không biết gì hết. Người đàn ông bao giờ cũng yêu mỗi lần một người và mỗi người đều hết trọn trái tim, nhưng chỉ nửa cái đầu thôi!   

         Tuấn nói xong, nhìn tôi cười cười, đắc ý. Tôi trả đủa ngay:

            - Hèn chi người ta nói đàn ông chỉ xài phân nửa khối óc còn đàn bà mới sữ dụng trọn vẹn não bộ của mình.

         Nói chỉ là để nói, rồi đâu cũng vào đó. Tuấn vẫn sống cuộc sống dễ dàng, buông thả còn tôi vẫn chôn mình trong tu viện cô đơn của chính mình. Lẽ nào tôi sẽ chẳng bao giờ tìm thấy được cánh cửa cứu rổi cho mình trong cuộc sống đầy bất trắc, rủi may nầy? Mà nhất là tình yêu, với tôi, như chim phải ná sợ cành cây cong. Thời gian chừng như phản bội lại mọi ước mơ và bao nỗi đợi chờ. Quá khứ thì mù tăm, bến đời thì dịu vợi chỉ có Tuấn và tôi thì thật gần, một tầm tay với chừng thôi. Anh bên tôi như từng tiếng thở dài, tôi bên anh như một đường thẳng song song. Khác với tôi, tình yêu của Tuấn luôn gắn liền cuộc sống hiện tại và cho hiện tại. Với tôi, tình yêu vẫn là một đường thẳng song song với cuộc sống hiện tại, vì một sân ga biệt ngàn dĩ vãng. Chừng như trái tim người đàn ông luôn đập theo nhịp tới, không phải nhịp lùi. Sự hiện diện của anh đã giúp tôi mở ra nhiều hướng của tình cảm và ý niệm của lòng vị tha. Tôi lớn lên, trưởng thành như trái chín hoang vu, trải mình trong nắng gió cuộc đời. Nếu Long là giòng sông thời mới lớn, thì Tuấn là nhịp cầu bắt qua đời tôi những tháng ngày với bao thác ghềnh của nghịch cảnh. Nhiều lúc tôi muốn buông thả, nổi loạn thì Tuấn dìu tôi lại, nhắc nhở tôi giá trị của tình yêu và mơ ước. Thế là tôi và anh sống êm ả, lặng lẽ bên nhau như đôi bờ của một dòng sông đời trôi xuôi không bờ bến.

 

3.

          

Phi trường Tân Sơn Nhất, trời Sài-gòn nắng như đổ lửa. Đầu óc tôi bềnh bồng sau hơn hai mươi mấy giờ trên những chuyến bay. Hai tai tôi ù ù những tiếng động rền vang của bao thứ âm thanh hổn loạn và mắt như hoa lên những người và người. Tiếng gọi ơi ới vọng lại từ mọi phía, không biết đã bao năm rồi tôi mới được sống lại với ngôn ngữ mẹ đẻ vây bủa cùng khắp chung quanh. Tôi đưa mắt nhìn dáo dác đám đông, mong nhận ra khuôn mặt nào đó quen thuộc. 

              - Chị Nhạn... Chị Nhạn. Em, Trinh nè chị !

           Tôi quay đầu lại về hướng tiếng kêu. Trước mặt tôi là Trinh, người đàn bà trẻ tóc uốn cao, nụ cười vẫn còn phảng phất nét con gái quen thuộc, thân thương. Trinh ôm chặc lấy tôi nức nở và tôi sau bao năm tháng lưu lạc cũng mặc cho giòng lệ tuôn tràn. Chỉ trong khoẳng khắc niềm tủi hận chợt tan biến, còn lại là những thương cảm dạt dào tràn ngập trong tôi. 

             Sau cơn xúc động, Trinh nhanh nhẹn dành chiếc xách tay và kéo chiếc xe đẩy đầy hành lý ra khỏi cửa phi trường. Tôi cũng trở về thực tế vớI đám đông đón ngườI dầy đặc chung quanh. Khó mà tưởng tượng được tiếng người, tiếng kèn, tiếng động cơ xe cộ và mùi không khí nặng nề phủ vây. Tôi cố định thần để bắt giữ lấy hình ảnh chung quanh nhưng đầu óc cứ vẫn căng thẳng, đảo chao. Trinh không còn là đứa con gái yếu đuối, rề rà ngày xưa mà rắn chắc và lanh lợi hơn nhiều. Tay đẩy tay cầm, Trinh rẽ đám đông kéo tôi đi về phiá bải đậu xe. Mồ hôi tôi rịn ướt cả người. Trinh vẩy tay, trờ ngừng trước mặt tôi chiếc xe van màu trắng. Bước xuống xe là ngườI đàn ông đứng tuổi, da ngâm đen với nụ cười khó nhọc trên môi.

                 -  Chị Nhạn, mừng chị mới về...

                 -  Anh Long nầy, giúp em một tay để đồ lên xe. Xớ rớ đó làm gì, về dưới nhà rồi tha hồ mà nói chuyện.

               Tôi lặng lẽ nhìn người đàn ông dáng lom khom, tóc lấm tấm bạc đang hăm hở chất đồ lên xe. Long của tôi ngày xưa đây sao? Người đàn ông đã đem lại cho tôi bao mơ ước của một thời con gái. Không biết sao lòng tôi trong giây phút nầy thật hờ hững, xa lạ hay cuộc đời trớ trêu đã biến con người thành những vỡ tuồng khóc cười dở dang. Long bướng bỉnh, khinh bạc ngày nào đã mất, bây giờ chỉ còn là một người đàn ông lam lũ, rụt rè, tầm thường như bao nhiêu ngườI đàn ông tầm thường khác. Tôi không biết phải nói gì, cư xử thế nào cho phải nên chỉ đành im lặng, cúi đầu chào anh. Thời gian làm con người lớn hơn cũng khiến người ta nhỏ bé lại. Đôi mắt tôi vẫn ngời sáng theo bao nghịch cảnh đổi dời, mà sao đôi mắt của Long đã đục mờ theo cơm áo. Tôi xót xa cho quá khứ, cho chính mình bao nhiêu thì càng thương xót cho Long, cho Trinh bấy nhiêu. Dòng sông quê hương tôi một thời con gái vẫn cuồn cuộn chảy nhưng chừng như đã cuốn trôi theo biết bao hình ảnh của ngày xưa. Sao người đi lại mang theo mãi bao bóng hình của dĩ vãng, mà người ở lại dễ chừng đã phôi phai những kỷ niệm ngày nào? Cuộc sống xã hội thật sự chôn vùi, thật sự đắp mộ bao cuộc tình, bao mơ ước của đời người thoáng hoặc. Nước mắt tôi ơi, sao cứ trôi ngược thắm sâu vào lòng những bờ vực của hôm qua. Thôi thì cảm ơn thay một lần gặp lại, tôi chợt thấy tim mình thoáng đập những nhịp nhẹ hôm nay, mông lung một nỗi yêu đời bất chợt. Nắm chặc tay Trinh, tay Long trong đôi bàn tay tôi mở rộng niềm xúc cảm vô bờ. 

               Nhạn ơi, một nơi nào đó, cuộc sống và tình yêu có thật đang chờ. Tôi ơi, hãy soi rõ khuôn mặt mình, tấm lòng mình với dòng sông đời đang cuộn chảy. Đưa mắt nhìn những dãy nhà, những cánh đồng xanh lướt qua khung cửa xe, tôi như trong giấc mơ đời mình có thật. Sao đang trên quê hương mà lòng tôi cứ thương tưởng một vùng quê xa lắt nghìn trùng? Tình yêu tôi thiết tha một thời con gái sao chợt dưng tan biến, vọng lại những thinh không trong đáy giếng sâu hun hút, buồn tênh… 

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

Nếu Có Kiếp Sau 

NguyenVinhLong_neucokiepsau.jpg

Nếu có kiếp sau,

                        chắc gì ta gặp lại

Thôi thì em sống trọn cả đời này

Tiếc chi lời tình tự gió rừng cây

Mùa thay lá cho chồi non bén nụ

 

Đừng cứ thở những ngày meo móc cũ

Cả đời sau chẳng biết nhớ nhung gì

Để đêm nằm cứ ngỡ nghĩa tình si

Là giấc ngủ nghèo nàn không mộng mị

 

Nếu có kiếp sau,

                        em nhớ đừng hoang phí

Đừng nếm chi chén cháo cầu Nại Hà   (*)

Đừng tưởng quên là hết những chia xa

Đừng tưởng bỏ là được nhiều hơn trước

 

Đừng tưởng vui là những gì có được

Hạnh phúc đầy là những lúc cho đi

Gió thương tay không phải bởi xuân thì

Kho báu vật là mùi hương để lại

 

Nếu có kiếp sau,

                        là tình yêu tồn tại

Trong bao la dựng mãi những kiếp người

Tôi xin làm hạt bụi bám viền môi

Theo em những kiếp đời tôi không có…

 

Nguyễn Vĩnh Long

 

(*) Người ta khi chết phải qua cầu Nại Hà, nơi ăn bát cháo để quên đi kiếp trước.

Chân Dung Người Mẹ

 

-Viết nhân Mother’s Day 2019-

NguyenVinhLong_Me.jpg

​“… Con thuyền chật cứng lúc bắt đầu ra Bãi Giá. Bây giờ chắc không ai chợt thấy lòng thuyền bỗng rộng hơn. Mọi người đã đói lã, không còn nghĩ gì ngoài cái ăn. Sau 39 ngày lênh đênh trên biển, hơn một nửa đã vắng mặt vì bịnh và vì đói khát. Xác họ đã làm mồi cho cá mập. Cơn đói khát và mất người thân khiến nhiều người phát điên. Chị Út V. ôm cứng con vào lòng bằng tất cả sức lực còn lại của mình. Con bé mới tuổi rưỡi cũng đang thoi thóp. Từ hai hôm nay những người trên thuyền chỉ muốn ăn thịt con bé. Họ nói dầu gì thì con bé không thể sống được. Chị Út V. biết chị không thể nào chống trả hay kêu gọi nhân tính của họ, những người tìm mọi cách để sống còn. Nửa đêm chị Út V. lần mò ra trước mủi thuyền, nhẹ nhàng thả con trên lượn sóng biển Đông.

Chị thấy từng đoạn ruột của mình đang rỉ máu trên những ngọn sóng vô tình”.  (Cắt Ruột Thả Xuống Biển Đông – Trần Bang Thạch)

Tôi cố gắng giữ giọng đọc của mình đến dòng chữ cuối cùng. Không dám quay qua, nhưng biết bà xã đang xúc động và mắt tôi cũng lưng tròng. Còn bao nhiêu câu chuyện nữa về người mẹ. Hoàn cảnh chỉ là một điển hình, con thuyền trên biển chỉ là một nơi chốn. Còn biết bao hằng triệu triệu hoàn cảnh và nơi chốn khác trên cùng khắp đời này để hiển vinh trái tim người mẹ.

            Năm nay Mother’s Day nhằm ngày cuối tuần, Chúa nhật 12 tháng 5. Thông thường mà nói, Ngày Của Mẹ chúng ta nhắc đến, nhớ ơn đến và thương tưởng đến mẹ của mình – cũng như biểu tượng về Mẹ. Lần này xin làm một chút khác hơn, tôi viết về một “người mẹ” đang có mặt bên cạnh mình, người mẹ của các con tôi... Câu chuyện bắt đầu từ một đêm tháng 5, 1981:

 

            Đêm của biển thật sâu thẵm, thật hãi hùng trong cơn bão nổi. Sóng bủa vây, nối tiếp và không ngừng đẩy chiếc thuyền bé nhỏ, mong manh nghiêng xuôi về hướng gió. Mưa biển đêm như giận dữ, trút những ngọn giáo thép bằng nước đâm thẳng vào ba mươi sáu sinh mạng con người trên mảnh gỗ (gọi là thuyền) giữa biển trời vô tận. Chừng như tôi nghe từng hơi thở vô vọng của mọi người trên con thuyền, trong sự chờ đợi một đợt sóng dậy cuối cùng. Không hiểu sao tôi cảm thấy thật bình thản và tỉnh táo đến như vậy. Tôi thật sự không nhìn thấy mỗi một con người trên thuyền đang làm gì, hay đã say sóng nằm ngất lịm không ý thức chung quanh. Nhưng lờ mờ trong biển đêm bão nổi, tôi nhìn thấy vợ mình đang cố hết sức nối chiếc khăn rằn với vài chiếc áo và dùng nó buột chặt đứa con trai vào sát lồng ngực của mình (đứa con trai tôi lúc đó vừa 6 tháng tuổi). Cả hai mẹ con trở thành một khối, chờ đợi…

            Ba mươi tám năm trôi qua, tôi chưa lần nhắc lại và cũng không lần dám hỏi bà xã về hành động đêm năm đó. Đứa bé ngày xưa đã trở thành người đàn ông 39 tuổi đời. “Nó già đầu rồi, em không thể cứ theo cưu mang nó hoài được”, tôi thường nói với bà xã. Nhưng hình như lần nào bà ấy cũng cười, “biết rồi, khổ quá nói mãi”, mà chẳng bao giờ nghe theo. Cuộc hôn nhân đầu của Kha, Nguyễn Đình Kha tên đứa con trai tôi, đổ vỡ sau chưa đầy ba năm chung sống. Cũng may là cả hai chưa có con, nên mọi chuyện ly dị không thêm nông nổi. Điều đáng nói là, người đau khổ nhất, mất ăn mất ngủ nhiều nhất cũng chính là bà xã. Vợ đầu của Kha là một y tá người Lào, sinh ra ở Paris, Pháp và quen nhau ở đại học tại Mỹ… Đứa con trai cố gắng cắt nghĩa sự đổ vỡ cho mẹ thế nào đi nữa, bà ấy vẫn “nhất định” không chịu hiểu. Đến nổi hai mẹ con không nói chuyện với nhau cả mấy tuần lễ!  

            Rồi mọi chuyện cũng qua đi, hòa bình tái lập, bà xã tiếp tục nấu phở gọi con về ăn và nhắn đem quần áo dơ của nó về mỗi cuối tuần để giặt. Những năm tháng đứa con trai làm ở nước ngoài, Thái Lan và Myanmar, bà ấy đóng góp rất nhiều cho công ty điện thoại viễn liên AT&T. Và “life goes on”, như lời bài hát:

“… Life goes on while you're miles away
I need you
Time rolls on as night steals the day
There's nothing I can do

You heal up my wounds
I tasted your tears
You spilled out your heart
So I let out my fears

But one fear I kept to myself
How I prayed that you'd love no one else
Like you're saying you love me…”  (*)

NguyenVinhLong_Me_2.jpg

Năm ngoái, thằng con về báo với mẹ, “con đang chung sống với người bạn gái mới”. Cũng là một y tá, người Mễ gốc Tây Ban Nha, sinh ra và lớn lên ở Mỹ. Bà xã nghe cười vui rồi chợt thoáng buồn. Tôi hiểu tại sao. Ước mơ của bà xã là, vợ hay chồng của con mình phải là người Việt hay ít nhất là người Á châu. “Gần gũi tập quán, chia sẻ món ăn là nhịp cầu gần nhất nối liền với tình cảm”, ngày trước ao ước và bây giờ bà ấy thở dài… Mọi việc cũng trôi qua, sau khi gặp mặt con dâu mới, “con thương ai thì mẹ cũng yêu người đó!”, bà xã nói với đứa con trai. Vai trò người mẹ ngày nay không phải dễ dàng gì so với thời kỳ chinh chiến, gian khổ những năm tháng ngày qua. Sống trên xứ lạ quê người, ngôn ngữ là vật cản thứ nhất, phong tục tập quán, láng giềng hàng xóm, chưa kể người gia đình quyến thuộc chung quanh… lại là những vấn đề trong trái tim của người mẹ. “Nhập gia tùy tục”, người mẹ phải lần mò vừa học, vừa sống, vừa “nhập gia” để phải vừa nuôi dưỡng và dạy dỗ con mình!

Đã hơn một năm sống chung, “chừng nào hai đứa làm đám cưới?”, người me hỏi con trai. “Lần này không cần gấp đâu mẹ”, nó thường trả lời cho qua “trạm”. Bà ấy lại thở dài và thỉnh thoảng hối thúc. Cô con gái út của tôi cũng không khá gì hơn. Năm nay đã 36 tuổi đời vẫn sống qua lại với bạn trai người Mỹ mấy năm rồi, mà chưa lần mặc “áo cưới”. Mẹ gặn hỏi, cô nhỏ cười trừ lần khân “Vội chi mẹ. Rồi lại ly dị như anh hai, rắc rối, đau buồn và tổn thương vật chất lẫn tình cảm”. Bà mẹ nhìn con gái lắc đầu, không hiểu. Tất cả thời đại đang từng phút từng giây trôi qua với những đổi thay mà trái tim người mẹ vẫn đập theo từng nhịp riêng của mình.

Những nhịp đập riêng hay chung với cuộc sống, trái tim người mẹ vẫn chỉ có một nhiệm vụ, đẩy mọi dòng máu của mình luân lưu cho mỗi bước chân đi và hơi thở của con trong bất cứ không gian và thời gian nào có thể…

Đây chỉ là phớt họa chân dung một người mẹ, tầm thường đơn giản mà các bạn có thể bắt gặp hằng ngày, ở bất cứ nơi nào trong mọi hướng mắt nhìn. Hằng triệu, hằng tỷ người phụ nữ trên cùng khắp toàn cầu đã, đang và sẽ trở thành người mẹ.

 

Hoàn cảnh địa lý, sắc màu dân tộc, phong tục tập quán hay trong mọi thời đai khoa học kỹ thuật hiện đại mai này, chân dung và trái tim của người Mẹ sẽ mãi mãi là điều kỳ bí và không thể thiếu trong sự tồn vong của nhân loại.

Tôi xin khép lại bài viết bằng câu nói dưới đây của nhà biên kịch người Anh Bernard Shaw trong Ngày Của Mẹ 2019:   

NguyenVinhLong_Me_3.jpg

NVL

(*) "Life Goes On", sáng tác và trình bày bởi ban nhạc Poison, Hoa kỳ.

Người chạy xe ôm Bến Ninh Kiều

NVL_Xeom.jpg

            Khoảng gần ba giờ chiều tôi rời khách sạn Ninh Kiều, cuối đường Hai Bà Trưng, nhìn ra sông Cần Thơ. Trời hanh nóng và đứng gió. Giấc ngủ trưa dài sau bữa ăn trễ, khiến tôi tỉnh táo và phấn chấn hẳn lên. Hãy còn sớm, hai giờ nữa tôi mới có hẹn với bà xã và mấy đứa cháu ở nhà hàng Hoa Sứ. Thời gian đủ để tôi dạo chơi và ghé chợ Cần Thơ tìm mua một vài thứ đồ lưu niệm. Bà xã thì trưa nay đã theo mấy đứa cháu gái đi “làm đẹp”: làm tóc gội đầu, móng tay và cả massage. Nghe nói những loại dịch vụ này gần đây rất phổ biến và giá cả rất “mềm”, các bà tha hồ mà chăm sóc mặt mày, tóc da. Vài cơn gió nhẹ mang theo hơi nước từ dòng sông thổi dọc theo công viên thật dễ chịu. Bến Ninh Kiều ngày nay thật khang trang và đẹp. Đi dọc mé sông, từ đây tôi có thể nhìn thấy chiếc cầu treo Cần Thơ sừng sững, hiện đại. Phía trước khách sạn là nhà hàng nổi và không xa là chiếc du thuyền nhà hàng lộng lẫy về đêm. Du khách vừa ăn tối vừa dạo cảnh quanh sông và có cả chương trình văn nghệ thật đặc sắc của miền Tây sông nước. Bến nước Ninh Kiều còn có một đội ngũ đò máy cho khách du lịch thăm viếng chợ nổi Cái Răng, những khu sinh thái nhà vườn và các cù lao, cồn vùng lân cận... Trong tiếng động của nhịp sống chung quanh tôi thấy thật gần gũi, quen thuộc nhưng cũng có chút gì đó ngập ngừng, bỡ ngỡ. Trên đường ồn ào xe máy, dưới sông rộn ràng ghe đò tạo khu công viên bến Ninh Kiều mang hình ảnh đặc trưng của một thành phố đô thị miền Tây.

Loáng thoáng đã gần bốn mươi năm, tôi trở lại nơi này. Trưa ngày mùng bốn Tết năm 1978 là lần đầu tiên tôi ghé Tây đô. Mùi hương khói tỏa, màu vàng của những chậu cúc và mai vàng vẫn còn cùng khắp những con đường. Bến đò Ninh Kiều thưa thớt, trống vắng vào mấy ngày mùng. Không khí Tết tuy trầm mặc nhưng vẫn phảng phất đâu đó cuộc sống đời thường đang trỗi dậy chung quanh. Tìm đến bến đò đi về thị xã Vị Thanh, mà tôi chưa hề biết. Địa chỉ đến của tôi chỉ là một lời dặn dò. Đúng hơn là một lời hứa tưởng chừng như vu vơ, vậy mà tôi vẫn giữ. “Làm sao để gặp lại Nguyệt?”. “Anh cứ đến bến đò Vị Thanh, Chương Thiện hỏi bất cứ ai: nhà của cô N.H. Nguyệt. Là sẽ gặp lại em thôi”. “Anh hứa sẽ đến!”. Chỉ có vậy, võn vẹn có vậy cho chuyến đi năm đó của tôi.

 

           Người con gái có đôi mắt to tròn biết nói, tên N.H. Nguyệt, tôi làm quen trên chuyến xe qua phà Mỹ Thuận. Rồi vài năm sau mới chợt nhớ và tôi đã trên chuyến đò vượt “Mười Bốn Ngàn” kinh xáng Xà-No để tới. Một đời người có bao nuối tiếc, để một lần tôi đánh vỡ chiếc bình thủy tinh thời gian không hàn gắn lại được. Để rồi đêm nằm quạnh quẽ trong nhà nghỉ bên dòng kinh xáng, tôi cuộn tròn lòng mình sâu thẵm trong đáy mắt ai một lần gặp mặt. Căn nhà có tên người con gái tôi quen đã trở thành cửa hàng thương nghiệp. Người chung quanh cho biết cả gia đình của N.H. Nguyệt đã ra đi hơn nửa năm qua. Gió đêm thổi từ dòng kinh xáng thì thầm lời cảm ơn em, cám ơn đầm sen hồ thủy tạ nằm giữa thị xã Vị Thanh cho tôi một đời thương tưởng không nguôi.

            -“Ông anh đi xe ôm hông?... Tui lấy giá thiệt hữu nghị…”

Tiếng mời hỏi quanh đây, kéo tôi trở về thực tại. Tôi quay lại, người đàn ông khắc khổ đội chiếc nón vải, cười nhe cả hàng răng cái mất cái còn. Tôi chưa kịp lắc đầu từ chối, người đàn ông nói vội:

            -“Cả ngày ế ẩm… ông anh đi một cuốc giúp tui nghen”.

Thật là khó đoán tuổi của người chạy xe ôm. Không trẻ hơn và cũng không quá già hơn tuổi tôi, dù trên khuôn mặt anh in hằn nhiều vết nắng gió bụi đường. Mấy món đồ lưu niệm để chập tối hoặc mai mua cũng còn kịp. Nhưng nhớ lời “căn dặn” nhiều lần của bà xã, “đi đâu phải bằng taxi, nhất định không được đi xe ôm. Rất nguy hiểm”. Nếu biết tôi liều mạng, không “nghe lời” chắc chắn là bà ấy sẽ giam lỏng tôi suốt chuyến đi còn lại. Nhìn ánh mắt, khuôn mặt người đàn ông chạy xe ôm, lòng tôi lại thương cảm. Thôi đành dối vợ lần này, nhưng bây giờ thì tôi chưa biết phải đi đâu? Tôi ngập ngừng, nói thật:

            -“Muốn đi giúp anh… Nhưng thiệt tình tui hổng biết đi đâu?”

            -“À… nhìn là biết ông anh là khách du lịch. Để tui chở ông anh đi vòng quanh Cần Thơ cho biết. Tui lấy rẻ 110 thôi”.

            Mắc hay rẻ tôi nào biết, chỉ gật đầu cười. Thoáng ánh vui mừng trong mắt, anh đưa tôi chiếc mũ bảo hiểm. Cũng như anh, chiếc xe không mới cũng không cũ. Người và xe cứ như hai đôi bạn dạn dày mưa nắng của thời gian.

            -“Tui chở ông anh đi đại lộ Hòa Bình, qua tòa nhà ủy ban nhân dân tỉnh, công viên Lưu Hữu Phước. Lòng vòng đường Lý Tự Trọng, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Đình Chiểu… rồi mình qua khu dân cư Hưng Phú, nam đô thị mới của thành phố Cần Thơ… cho biết”.

            -“Dạ… Anh cứ chạy tới chỗ nào đẹp, nổi tiếng của Cần Thơ là được… Anh chạy xe ôm lâu chưa dzậy? Vợ con, gia đình anh ở đâu?”. Tôi bắt chuyện, khi chiếc xe ôm rời khỏi bến Ninh Kiều.

            -“Chạy xe ôm cũng tầm 10 năm rồi ông anh. Nhà cửa tui ở bên kia Xóm Chài. Hai vợ chồng tui có ba đứa, hai gái một trai. Tụi nó lớn hết rồi…”

Rồi anh chuyển qua giới thiệu cảnh quang hai bên đường. Thành phố Cần Thơ như khoắc lên người chiếc áo mới, vừa lộng lẫy lại vừa vừa lem nhem đến lạ lùng. Những con đường chen chúc con người, xe cộ ngột ngạt mà hầu hết là thế hệ trẻ, dưới tuổi bốn mươi. Chạy lòng vòng một lúc, khi qua khỏi công viên Lưu Hữu Phước, hướng về ty bưu điện thì trời đang nắng bỗng lất phất mưa. Anh hỏi tôi có cần áo mưa không, sẽ dừng lại. Tôi nói không cần, nhưng cảm thấy chừng như anh run nhè nhẹ và sôi bụng. Anh đang đói hoặc ăn quá ít bữa trưa? Nói anh ghé vào quán ăn nào đó dọc đường, tôi làm như mình cũng đói và tìm chút gì lót dạ. Anh liền cho xe vào con đường nhỏ (hình như là Ngô Văn Sở) có nhiều hàng quán dọc bên đường. Tôi mời anh vào ăn chung cho vui, có bạn.

 

Một dĩa cơm thịt nướng bì trứng và chén canh cải ngọt cho anh, tô bún nước lèo cho tôi. Lúc này thì không còn e ngại nữa, anh ăn thật ngon lành. Tôi nhìn anh rõ hơn, ốm cao và ngoài hàm răng chiếc còn chiếc mất, khuôn mặt anh rắn rỏi đường nét. Tóc nhiều cứng dợn cao, đôi mắt sâu dù có mờ sương gió vẫn còn đó nét sáng rạng chập chùng. Tôi nghĩ, lúc còn trẻ chắc chắn anh rất sáng sủa, đẹp trai.

            -“Rồi vợ con anh làm gì? Mấy cháu có gia đình con cái gì chưa anh?”

            -“Vợ tui trước làm phụ nấu cho nhà hàng, lương cũng khá lắm. Có lần qua phà vấp té, bể xương hông chậu, nay bả đi đướng khó khăn nên nghỉ làm”!

Bên ngoài trời đổ cơn mưa lớn…  Anh xuất thân con nhà nghèo ở Xóm Chài, năm lớp 10 phải nghỉ học đi làm phụ giúp gia đình.  Gặp chị, vừa đẹp vừa là con gái nhà buôn bán khá giả ở Phụng Hiệp. Hai người yêu nhau thắm thiết. Ba má chị ngăn cấm vì thấy anh nghèo, không tương lai. Nhưng chị quyết tâm một lòng yêu thương anh, về làm dâu Xóm Chài mặc cho gia đình quay lưng từ bỏ… Giọng anh kể ngập ngừng, khó nhọc.

            -“Tui làm mọi nghề, đụng đâu làm đó. Đến nay vẫn chưa lo cho bả được một lần ăn ngon mặc đẹp. Nói thiệt với ông anh, nhiều khi tui hổng dám về nhà nhìn mặt vợ con”.

Tôi thấy đôi mắt anh đượm buồn, sũng nước. Ly trà đá trong tay anh cũng run nhẹ. “Thấy tui làm quần quật, bả đòi đi làm nhưng cả nhà đều cản. Sợ có chuyện lần nữa, tiền đâu lo thuốc thang… Tháng trước bả nhận đan giỏ bện lục-bình tại nhà. Hổng bao nhiêu tiền nhưng cũng đở tù túng tay chân…”, mắt anh Nhân (tên anh) dù buồn nhưng tràn ngập yêu thương mỗi lần nhắc đến vợ. Không hiểu sao, tôi muốn được nắm tay và ôm anh với lòng ngưỡng mộ. Có lẽ đã lâu lắm rồi tôi mới nhìn thấy được ánh mắt, được tấm chân tình của tình yêu. Tình yêu thật đẹp và quý giá có thật, đang hiệu hữu trước mặt tôi, của người chạy xe ôm ở bến Ninh Kiều.

            -“Thằng con trai lớn làm thợ hồ chánh công trường, lương hướng rất khá. Mấy năm trước bị đá đè, gãy một chân mặt. May mà người ta thương, vẫn còn cho nó làm bảo vệ. Lương ít ỏi nhưng vẫn hơn thất nghiệp nằm nhà”.     

Sợ anh chạnh lòng nhiều hơn, tôi hỏi lãng sang chuyện khác: “mỗi ngày chạy xe ôm anh kiếm được bao nhiêu?”. “Thời taxi đầy đường, trừ xăng dầu tiền bến kiếm được sáu, bảy chục là mừng. Nhằm bữa ế ẩm, chạy xe không còn lỗ cả tiền xăng…”, anh cho biết. Lúc trước anh còn ráng chạy thêm ban đêm, nhưng mấy tháng trở lại đây hổng dám nữa vì nạn cướp bóc hoành hành. Nhiều bạn chạy xe ôm ban đêm, mất tiền mất xe và đôi khi mất cả luôn mạng. Rồi anh tâm sự tiếp về hoàn cảnh gia đình mình:

            -“Đứa con gái kế làm công nhân ở Bình Dương, đủ ăn đủ mặc. Lâu lâu cũng gửi dzề vợ chồng tụi chút đỉnh. Còn con út tui thì lấy chồng xa… Được cái, mấy đứa nó thương vợ chồng tui lắm…”  

Bên ngoài trời cũng bớt mưa, tôi hỏi anh thức ăn ở đây có ngon không? Anh cười, “cơm chỗ này là nhứt rồi”! Tôi gọi thêm 3 phần cơm để anh mang về. Anh ngại ngùng từ chối, rồi cũng nhận với lời lúng túng cám ơn. 

  

            -“Chắc ông anh là Việt kiều phải hông?”

            -“Hông… tui là dân buôn bán trà ở Đà Lạt”, tôi đành phải nói dối anh cho qua chuyện. Điện thoại di động của tôi rung liên hồi trong túi. Chắc bà xã đang gọi, gần năm giờ rồi. Tôi nói anh Nhân chở tôi trở lại bến Ninh Kiều. Trên đường về anh trầm ngâm và ít nói hơn. Sau cơn mưa không khí những đường phố Cần Thơ trở nên dễ chịu và thơm mùi đất mới. Có lẽ cũng như tôi, anh đang cố sắp xếp lại câu chuyện anh và tôi gặp gỡ, để về kể lại cho vợ con nghe. Rồi chừng như tôi cũng ngồi im lặng phía sau không biết nói gì thêm. Chiếc xe ôm chạy rong ruổi trên những mặt đường, còn tôi và anh đang bên nhau chạy mênh mông trên những mặt đời nghiệt ngã.   

Tôi nhắc anh để tôi xuống hơi xa khách sạn, phòng khi bà xã bất ngờ bắt gặp. “Ông anh cho bao nhiêu cũng được… Hổng cần trả cũng hổng sao…”, anh nói lí nhí khi tôi đưa lại chiếc mũ bảo hiểm. Tôi nhìn anh cười nhẹ, rồi móc túi quần gom hết món tiền bà xã đưa tôi dằn túi nhét trọn vào tay anh, “anh Nhân nhớ lấy tiền mua cho chị nhà vài bộ đồ mới cho đẹp nghen”! Anh nhìn tôi ngẩn người. Không để anh khó xữ, tôi định quay đi, thì nghe anh nói nhanh:

-“Dạ, cảm ơn ông anh thiệt nhiều. Nhưng chắc hổng dám lấy tiền mua quần áo đẹp cho bả được đâu..!”. Giọng anh nghèn nghẹn, xót xa:  “Đứa con gái út, tui nói nó lấy chồng xa… Thiệt ra nó đi lấy chồng Đài Loan, rồi chết vì tai nạn giao thông bên đó. Vợ chồng tui phải chắt mót dành dụm, để trả nợ số tiền mang hài cốt nó về nhà mấy tháng trước…”

 

NVL_benNKXua.jpg

                                Hình ảnh Bến Ninh Kiều ngày xưa:

Tôi khựng người, chợt nghe trái tim mình như đang bị ai bóp nghẹn. Không dám quay lại nhìn anh, tôi cố bước chân đi thẳng và thấy lòa nhòa công viên màu nắng tắt. Số phận đời người sao cứ như cơn gió thoảng vô tình...

Rồi anh sẽ qua chiếc phà về bên kia Xóm Chài, với cuộc đời mỏi mòn còn lại. Rồi tôi sẽ trở về bên kia xứ lạ, một đời đầy vơi kiếp sống tha hương. Anh có thể quên tôi, một người khách trên chuyến xe ôm giữa muôn vàn dòng người tất bật. Nhưng chắc chắn tôi sẽ không thể quên anh, chuyến xe chở cả một trái tim sâu thẳm, một cuộc đời có thật của người đàn ông chạy xe ôm ở bến Ninh Kiều. Buổi chiều như một nốt nhạc trầm buồn, chảy vàng vọt trên dòng sông quê hương tôi muôn thuở…

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long  

Điệu Bolero Tháng Tư Buồn

NguyenVinhLong_dieubolerothangtu.jpg

1.

"... Phố nhỏ đường mưa trơn lối về

Trăng sầu nhân thế đậu hoen mi

Có ai ngồi đếm mùa nhung nhớ

Nỗi niềm đầy lại vơi

Mỗi mùa tiễn đưa một người"   (Nỗi Buồn Gác Trọ - Mạnh Phát & Hoài Linh)

 

Tiếng hát Cẩm Vân trong trẻo, vút cao, nghèn nghẹn đầy xúc cảm. Tôi buông thả Mi 7 và chuyển vội La thứ như chưa muốn ngừng những âm vang cuối. Nốt dứt đoạn ngân dài, tất cả lặng yên, bên ngoài có tiếng gió đêm Sài-gòn vội về, bất chợt. Vốn không "mặn" với bolero, nhưng mấy hôm nay tự dưng bọn tôi lại vô tình chọn những bài hát loại này. Vậy mà "thấm", mà "cảm" vô cùng.  Từ trưa ngày 11 tháng 4, 1975 thì căn gác trọ của tôi trở thành điểm tụ họp và thông tin của cả nhóm. Duy dọn về ở hẳn với tôi. Giảng đường trở thành tin hành lang hơn là lớp học. Một số giáo sư vắng mặt, có tin đã cùng gia đình di tản ra nước ngoài. Sáng cả bọn vào trường, tụ tập, nghe ngóng "ai còn, ai mất" rồi kéo nhau quán cà phê dì Năm bàn bạc tình hình "chiến sự". Ngồi chán thì kéo nhau về căn gác trọ tôi, vừa nấu ăn vừa nghe tin đài VOA, BBC và đàn hát vu vơ.  Tất cả năm người chúng tôi đang ngồi bẹp dưới sàn nhà, Cẩm Vân, Ngọc Tuyền (khoa hóa sinh, bạn Vân), Duy, Từ Dung và tôi.

Đã hơn bảy giờ, trời tối mưa lưa thưa hạt, vẫn chưa thấy bóng dáng của Trầm Hương. Trong ban chấp hành sinh viên trường, trưởng ban ngoại vụ, Trầm Hương họp và đi công tác liên tục. Tuần trước, cùng ban đại diện liên trường: văn khoa, khoa học, dược và sư phạm, đã quyên góp và chuyên chở thực phẩm, thuốc men cứu trợ đồng bào di tản từ cao nguyên và miền trung đang được tạm trú tại Long Thành. "Chừng như có chuyện "lấn cấn" giữa tổng hội sinh viên Sài-gòn và ban chấp hành các trường", Trầm Hương cho biết. Dáng dong dỏng cao, khuôn mặt thon rạng ngời, với nụ cười có thể "thắp sáng" cả gian phòng khi Trầm Hương hiện diện. Nhờ sắc dáng đó, nàng rất dễ thành công trong việc vận động quyên góp, kết hợp công tác liên trường. Tôi ngỏ ý tình nguyện đi theo, nhưng Trầm Hương ngắt ngay: "Mình em đi thôi. Anh ở nhà nghe ngóng tình hình gia đình. Để nếu có chuyện gì, mất hết liên lạc thì không được. Nghe em đi!". Tôi đành ở lại. Mà quả thật như vậy, ngày sau cô Út tôi lên mang tin tức và quyết định của gia đình từ Vĩnh Long. "Ở lại, không di tản. Nội dặn, dù xảy ra bất cứ chuyện gì, con cứ ở Sài-gòn chờ tin, nhất định không được về Vĩnh Long!", cô Út dặn đi dặn lại tôi nhiều lần. Sau khi trả tiền trọ hết năm, đưa tôi một sợi dây chuyền và một số tiền phòng khi "ly tán", cô Út vội trở về Vĩnh Long ngay...

Ngoài phần tin tức chẳng đâu vào đâu của đài phát thanh Sài-gòn: tháo lui trật tự, bảo toàn lực lượng, là bài họp ca thật hùng tráng:

"Trên đầu súng ta đi, tổ quốc đã vươn mình

Trên lưỡi lê căm thù, hờn căm như triều sóng

Ôi xôn xao... chiêng trống hối thúc

Đã giục giã khắp chốn rộn ràng

Ôi lửa thiêng dậy bập bùng

Tay đốt lửa, tay vung kiếm

Trên đầu súng xâm lăng, xiềng xích với bạo tàn

Trên lưỡi lê nô lệ, cùm gông phải gục ngã

Tay nâng niu cây súng, súng thép..."  (Trên Đầu Súng - Anh Việt Thu (*)

 

Chợt có tiếng xe dừng lại dưới đường. Vặn nhỏ radio, tôi đi nhanh về phía cửa sổ và nhìn xuống. Phía sau chiếc xe Honda là Trầm Hương áo thun nâu quần xanh đậm. Hình như người chở là Toàn. Trầm Hương xuống xe, chào Toàn và bước vội vã lên gác. Nàng nắm tay Từ Dung, Ngọc Tuyền đứng trước cửa rồi chạy vào ôm chầm lấy tôi không "nể nang" ai. Mọi người đã quá quen với tính tình sôi nổi, tự nhiên của Trầm Hương nên không ngạc nhiên.

-Mọi người cùng ăn cơm nghen. Trễ quá rồi...

Duy trong bếp nói vọng ra. Trầm Hương vừa ngồi bẹp xuống vừa cười nói:

-Đói muốn xỉu luôn. Hồi nãy mấy anh bên khoa dược mời kéo em ở lại cùng ăn, nhưng em từ chối, nhờ anh Toàn chở về. Thôi vừa ăn em vừa kể cho nghe. Tình hình lộn xộn, nguy hiểm  lắm. .

Tôm khô canh cải ngọt và thịt kho hột vịt, đói nên tất cả ăn ngon vô cùng. Trầm Hương cho biết đã vận động được công ty dược phẩm La Thành rất nhiều loại thuốc thông dụng, trụ sinh và nhất là thuốc cầm máu đang quý hiếm. Thực phẩm gồm gạo, mì gói, các loại đồ khô và cả rau cải, thực phẩm tươi đóng thùng. Tất cả sẵn sàng cho chuyến cứu trợ đồng bào di tản ở khu tạm trú Long Thành trong ngày tới. Khi đoàn về tới trường đại học khoa học thì đã thấy lực lượng cảnh sát dã chiến tăng cường trong khu vực chung quanh trường. Vài thành viên trong ban chấp hành sinh viên liên trường đã bị bắt vì tình nghi là việt cộng nằm vùng. Nói tới đây Trầm Hương nhìn tôi ra vẻ "quan trọng":

-Không hiểu sao có vài người lạ mặt cứ bám theo em mấy hôm nay. Cả anh Toàn cũng nhận thấy như vậy.

-Mật vụ thì không sao. Nhưng nếu "bên kia", Hương phải thật cẩn thận đó!

Duy nói giọng hoài nghi. Tôi nắm tay Trầm Hương:

-Hay là từ hôm nay, anh sẽ đi theo em cho an toàn.

-Anh hả? Có anh theo, em càng thêm lo thôi, chứ an toàn gì! Một mình, có chuyện em dễ xoay sở hơn, thiệt mà!

-Nhỏ Hương nói đúng, có anh cũng chẳng giúp được gì. Hơn nữa, lúc nào bên cạnh nhỏ Hương cũng có anh Toàn và mấy anh trong ban chấp hành.

Toàn là anh em chú bác ruột của Trầm Hương bên khoa dược. Có lẽ như vậy cũng đúng, tôi đành nói xuôi:

-Vậy anh làm gì để giúp em?

-Yêu em và nhớ em là đủ rồi! Trầm Hương nói, giọng thật nhỏ.

 

Rồi mọi người chợt yên lặng. Tin tức từ đài VOA lập lại việc chuyển giao chính quyền và nội các mới của cựu tổng thống NVT và TVH. Tất cả diễn biến lịch sử xảy ra quá nhanh, đột ngột. Số phận mỗi con người bé nhỏ chúng tôi chừng như chỉ chờ đợi. Chờ đợi một cơn bão nổi, chờ đợi vận mệnh đất nước cuốn theo dòng chảy của lịch sử không ngừng. Ngày mai sẽ ra sao? Không ai muốn nói ra, nghĩ tới nhưng cũng không thể chối từ những đau thương, mất mát đang diễn ra từng phút từng giờ chung quanh. Đài BBC loan tin hàng loạt tướng lãnh cao cấp, các bộ trưởng, nội các chính phủ di tản, đào thoát khỏi Việt Nam sau cựu tổng thống NVT và phó tổng thống NCK.  Niềm tin đang cạn kiệt, và hy vọng chỉ là một lá bài đã "lật ngửa" trên chiếu bạc.

-Yên lặng kiểu này chắc chết ngột. Từ Dung hát bài gì đi, anh đàn cho.

Duy phá bầu không khí ngột ngạt và ôm cây guitar nói với Từ Dung.

-Dung hát đi Dung... Dung hát bài gì hôm trước Dung hát ở sân trường đó... Nhớ rồi, bài Tạ Từ Trong Đêm của Trần Thiện Thanh.

Trầm Hương nằm gối đầu trên chân tôi, hối thúc bạn mình. Từ Dung gật đầu, ra dấu cho Duy và cất tiếng hát:

"... Anh hỏi một câu khi trong đêm dài vọng về tiếng súng

Sao em cúi mặt không nhìn đôi mắt hứa thương em trọn đời

Đầu đường chia phôi anh không nói gì

Nên phong kín lời hẹn tình lứa đôi

Nếu anh có về khi tan chinh chiến

Xin em cúi mặt dấu lệ mừng nghe em..."  

 

Tiếng hát Từ Dung rung nhẹ, hun hút trong đêm chìm khuất. Xa xa, văng vẳng tiếng đại bác và hàng loạt tiếng súng vọng về, vây quanh thành phố. Điệu bolero thiết tha như đưa tiễn đêm tháng Tư buồn lặng lẽ chìm sâu...     

 

2.

 

Hơn bốn mươi năm sau, vào Youtube bạn chỉ cần đánh dòng chữ: "chương trình ca nhạc bolero" và "nhắp" chuột nút "tìm kiếm". Hàng loạt chương trình ca nhạc, chương trình thi ca nhạc bolero sẽ hiện lên kênh Youtube. Từ khởi nguồn của đài truyền hình Vĩnh Long (Solo Cùng Bolero, 2014) đến nay thì cùng khắp, Hậu Giang, Cần Thơ, thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội..v..v.. Khắp mọi miền, mọi tụ điểm ca nhạc và đếm không hết các chương trình ca nhạc bolero tự phát trên Youtube và các trang "mạng"... Các ca nhạc sĩ hải ngoại về nước và được mời làm giám khảo cho nhiều cuộc thi truyền hình ca nhạc bolero: Phương Dung, Giao Linh, Họa Mi, Phi Nhung, Mỹ Huyền, Elvis Phương, Đức Huy,...

 

Nhưng điều gì đã làm cho âm nhạc một thời "ủy mị", "đồi trụy", "phản động"... sống lại mạnh mẽ, rầm rộ từ nam chí bắc? Từ "phản động" trở thành "trữ tình"? Từ "đồi trụy" trỡ thành "nhân bản", bất chợt? Hay trong hoàn cảnh xã hội hiện nay phải cần đến sự "ủy mị", "đồi trụy"  để bớt đi phần nào tính "bạo lực"  và "vô cảm"? Phải chăng sau hơn 40 năm xây dựng và phát triển, nhà nước CSVN mới nhận ra cái "nghèo nàn", cứng ngắt, vô hồn của văn học nghệ thuật, nhất là lãnh vực âm nhạc. Tính trữ tình, đại chúng và nhân bản gần như là những "yếu tố" cội nguồn của âm nhạc Viêt Nam, đã vắng mặt trong hơn 40 năm qua? Hay chính những "bản án" ủy mị, ru ngủ của dòng nhạc bolero được nhà nước cho áp dụng lại trong tinh hình xã hội ngập ngụa bất công, đàn áp, tham nhũng và "cái ác" đang lên ngôi, ngự trị trong sinh hoạt hàng ngày? Cán cân giàu nghèo giữa tầng lớp giai cấp "áp bức" bên trên và quần chúng "bị trị" bên dưới, như một con dốc thẳng đứng. "Ở đâu có áp bức, ở đó có đấu tranh", dòng nhạc bolero phải chăng sẽ góp phần hiệu quả trong công tác văn hóa "tiếng hát át khó khăn", "tiếng hát át đấu tranh" cho công bằng, cho sự thật của thế hệ trẻ hôm nay và ngày mai? Nếu không có sự "đồng ý", "khếnh mại" của nhà nước XHCN "cấp trên", thì liệu dòng nhạc "bolero" có tự nhiên phục hồi do nhu cầu âm nhạc của quần chúng? Sợi chỉ hồng của chuyên chính vô sản có thật "tình cờ" xuyên suốt cả gia tài âm nhạc một thời bị lên án "phản động" ngày xưa?   

 

"... Đời còn nhiều bâng khuâng

Có ai vì thương góp nhặt tâm tình này

Gửi giúp đến cố nhân mua nụ cười

Và xin ghi kỷ niệm một đêm thôi"    (Nửa Đêm Ngoài Phố - Trúc Phương)

NguyenVinhLong_dieubolero_2.jpg

Tiếng hát ngọt ngào, nức nỡ của "sầu nữ" Thúy Huyền trong một chương trình bolero đưa tôi về "kỷ niệm một đêm thôi" của hơn 40 năm về trước. Lê Thị Từ Dung đã vĩnh viễn nằm ở một nơi nào đó của biển Đông trong một chuyến vượt biển. Đỗ Thị Ngọc Tuyền đã biệt tích trên một chuyến đi đường bộ xuyên qua đất nước Cambodia. Cả hai, Từ Dung và Ngọc Tuyền, đều ở lứa tuổi hai mươi bốn.  Cặp Cẩm Vân và Duy cũng không thành. Cẩm Vân lấy chồng, đồng nghiệp, sau đó nghỉ dạy và hiện làm chủ hai nhà hàng nổi tiếng ở Sài-gòn. Duy vẫn độc thân, họa sĩ vẻ phông sân khấu, trình bày bìa sách, lịch và hiện nay có phòng tranh ở quận 5 thành phố Sài-gòn. Trầm Hương, người con gái  dấu yêu một thuở, và chồng là Huỳnh Nam Giao sinh sống ở Củ Chi. Hương nay đã về hưu đang cùng gia đình chăm sóc cửa tiệm bán sinh tố, trái cây tươi. Giao sau một lần lâm bệnh nặng, cũng đã về hưu hẳn và trông coi khu vườn trồng cây ăn trái ở Củ Chi cho cửa tiệm. Công việc làm ăn khá giả, cuộc sống ổn định. Chúng tôi đã bước qua tuổi "tri thiên mệnh", tóc ngả màu bạc trắng đời thường. Mọi nỗi vui buồn có chừng mực hơn. Trong câu chuyện trùng phùng đã mang nhiều dấu tích của trải nghiệm, của an phận trong mỗi nụ cười. Người ở lại, kẻ ra đi cũng chỉ là những may rủi kiếp người? Phải chăng đời này chúng ta chẳng "nợ nần" gì nhau, hãy để mọi niềm tin yêu xuôi theo dòng số phận? Hãy để riêng nhau một góc đời và cầu mong hạnh phúc cho người.

Mỗi số phận của chúng ta, đôi khi gắn liền với những biến động của hoàn cảnh và lớn rộng hơn, của lịch sử. Nhưng đôi khi, số mệnh của chúng ta lại lặng yên nằm bên lề của mọi cơn lốc cuộc đời. Dù ở phía nào, sự hữu hạn của kiếp người, chỉ cho mỗi chúng ta chiêm nghiệm được một phần thật nhỏ nhoi của thân phận. Không có mẫu số chung cho định mệnh. Ý niệm "suy bụng ta ra bụng người", như mấy anh mù sờ voi! Hãy mở rộng mọi ý thức và đừng bao giờ đóng kín những đổ vỡ của trái tim. Cuộc đời sẽ tin yêu ta, nếu ta đặt trọn mọi tin yêu có thể cho người. Lá khô rụng kín mùa này là mần non hoa trái mùa sau. Có bao nhiêu dư âm xưa trong đêm dài chờ sáng? Có bao nhiêu cuộc chia ly trong giọt lệ trùng phùng? Trái tim đang đập theo từng nhịp của hôm nay, sao dòng máu tôi cứ vẫn luân lưu, tuần hoàn trong mỗi tế bào của quá khứ? Những ngày tháng Tư sao vẫn buồn và khoắc khoải trôi qua:  

"... Phương trời mình đi xa thêm xa

Nghe vạn mùa thu sau lưng ta

Em ơi, em ơi! Thu thiết tha

Ơi người vì ta qua phong ba

Có còn gì sâu trong tâm tư

Mắt lệ mờ hoen dư âm xưa"   (Tinh Lỡ - Thanh Bình)

  

Durham, North Carolina

Những ngày tháng Tư đầy nỗi nhớ,

Nguyễn Vĩnh Long

 

(*) Nghe bài họp ca: Trên Đầu Súng - Anh Việt Thu

https://www.youtube.com/watch?v=Fgcko7vUWUE

Linh Hồn Gió

NVL_chuonggio.jpg

1.

Ngôi chùa nằm sâu trong con đường nhỏ, ngoại ô thành phố Raleigh, bang North Carolina. Chùa mang tên Vạn Hạnh, cách nhà tôi khoảng 1 giờ lái xe. Thiền sư Vạn Hạnh, người đã phò Lý Công Uẩn lên ngôi hoàng đế (Lý Thái Tổ), tạo dựng triều đại nhà Lý kéo dài cả 216 năm và đã để lại bài kệ nổi tiếng Thị Đệ Tử:

"Thân như điện ảnh hữu hoàn vô

"Vạn mộc xuân vinh thu hựu khô

"Nhậm vận thịnh suy vô bố úy

"Thịnh suy như lộ thảo đầu phô

Ngô Tất Tố dịch thơ:

"Thân như bóng chớp, có rồi không

"Cây cối xuân tươi, thu não nùng

"Mặc cuộc thịnh suy đừng sợ hãi

"Kia kìa ngọn cỏ giọt sương đông

 

Hàng năm bà xã và tôi thường đi chùa chỉ đôi ba lần, đêm Giao thừa, lễ Phật Đản và Vu-lan. Phần ở xa, phần bà xã dựng một bàn thờ Phật ở góc, ngay trong phòng khách, nên thường lễ tại nhà. Lần này thì ngoại lệ, bà xã muốn đến chùa thỉnh một cái phong linh để treo phía sau nhà. Thứ bảy, cuối tuần bãi xe không còn chỗ, tôi phải đậu xe dọc ven đường phía ngoài chùa. Khuôn viên chính điện thật đông người, mùi hương khói ngào ngạt từ xa. Những người quen cười, vẫy chào nhau, tay bắt mặt mừng. Nhìn khung cảnh chùa, tôi chợt nhớ đến bài thơ "Nhớ Chùa" của thi sĩ, hòa thượng Thích Mãn Giác:

"... Biết đến bao giờ trở lại quê

"Phân vân lòng gửi nhớ nhung về

"Tang thương dẫu có bao nhiêu nữa

"Cũng nguyện cho chùa khỏi tái tê

 

"Chuông vẳng nơi nao nhớ lạ lùng

"Ra đi ai chẳng nhớ chùa chung

"Mái chùa che chở hồn dân tộc

"Nếp sống muôn đời của tổ tông. 

 

Ngày xưa tôi hay theo bà nội đi chùa, gần như một hai lần trong tháng. Ngôi chùa ở đầu làng, nằm ẩn trong khoảng sân đầy cây kiểng và tượng Phật rất đẹp. Tôi thích nhất là tượng Phật Quan Âm với nét thanh thoát, diệu hiền và trang nhã đứng giữa hồ sen nhỏ. Tuy chưa hiểu những lời kinh kệ, nhưng tôi thích nghe tiếng tụng niệm vang dìu dặt theo tiếng mõ. Cho đến bây giờ, tôi vẫn chưa hiểu hết những lời kinh kệ, nhưng mùi hương khói trầm tỏa quyện trong tiếng niệm vang theo tiếng mõ, như đưa tâm hồn ta thoát khỏi mọi bận phiền tục lụy vây quanh.

NVL_ChuaVanHanh.jpg

                                        Chùa Vạn Hạnh - Raleigh, North Carolina

 

Sau khi cùng bà xã thắp hương trong chính điện, tôi hay đi loanh quanh vãng cảnh chùa và gặp gỡ vài người bạn đồng hương cùng thành phố. Nhìn nét mặt trang nghiêm của bà xã ngồi niệm Phật trong chính điện, tôi chợt chạnh lòng. Chừng như suốt cuộc đời, bà ấy có nhiều niềm tin để... khổ. Niềm tin chồng, tin vào mọi niềm ước vọng của chồng. Bà xã đã hy sinh một đời làm vợ, cho mọi mơ ước của tôi được thành hiện thực. Rồi niềm tin vào con, đem tất cả nghị lực, lòng hy sinh để đưa các con vươn tới những tầm cao nhất mà chúng có thể. Riêng mình, bà xã tin số phận, tin vào định mệnh đã dành sẵn cho mình. Nhiều lần tôi nói với bà ấy, bây giờ đến phiên em tuy muộn, nhưng em muốn làm gì, đi đâu hay có điều gì muốn thực hiện, hãy làm ngay đi, anh và các con sẽ ủng hộ hết mình. "Làm gì nữa bây giờ. Tất cả đã trở thành nếp, thành thói quen. Em sẽ không biết phải làm gì, đi đâu nếu không có anh và con", bà xã thường nói như vậy. Một lần tôi "đẩy" bà ấy đi Seattle thăm người bạn gái thân thiết thời "áo trắng", hai tuần lễ. Nhưng vừa đúng một tuần là bà xã đã đáp chuyến bay về sớm, dù phải tốn thêm tiền thay đổi chuyến bay! "Tâm sự, đi chơi, ăn uống một tuần là hết chuyện. Mỗi người đã một cảnh, một góc đời, một cuộc sống. Chỉ còn lại với nhau là ký ức, là kỷ niệm", bà xã bùi ngùi... 

Trời bắt đầu có nắng, hoa cảnh chung quanh chùa rộ nở, hoa hồng leo, hoa mười giờ, hoa hiên, hoa cúc Thái, hoa ngọc hân.. . sắc màu thắm tươi, rực rỡ. Đi quanh đã thấy nhiều khuôn mặt lạ, nhiều gia đình thế hệ trung niên đang dần dà thay đổi đám đông của cộng đồng người Việt ở đây. Hỏi ra, biết được các anh, các bác phần lớn thời gian đến chùa đều ở phía "hậu liêu", phòng ăn dưới căn bếp. Đã lui vào hậu trường, cả một thế hệ "tiền phong", gầy dựng ngôi chùa thuở chỉ là một mảnh đất trống. Nay thật khang trang, xứng đáng để lại thế hệ mai sau như một thành quả văn hóa tinh thần như hai câu thơ của hòa thượng Thích Mãn Giác: "Mái chùa che chở hồn dân tộc / Nếp sống muôn đời của tổ tông".

 

2.

 

Chừng như gió và tôi là cả một duyên nợ. Từ thuở nhỏ, tôi đã yêu những cơn gió đổi mùa mỗi năm. Bên dòng sông nhà nội, mùa gió đổi mang theo thật nhiều ký ức. Mùa gió đổi của mùa nước nổi. Nước ngập tràn vào sân nhà trước, lúp xúp mí của căn nhà dưới. Có thể ngồi câu cá ngay bên cạnh sàn nước hông nhà. Mùa gió đổi của những ngày hè oi ả, nghỉ học theo đám bạn trong làng đi cắm câu, tát đìa. Mùa của ngày nước cạn, có thể đi qua bên kia sông mà không cần phải biết bơi. Mùa của cây trái vườn sau, từng liếp chôm-chôm sặc sỡ màu, quằng cành ăn trừ bửa. Rồi mùa gió đổi cuối năm, đồng ngập lúa vàng, mùi thơm của nồi cơm gạo mới. Gió đã theo tôi, thì thầm suốt quãng thời thơ ấu...

Những buổi chiều ngồi lặng lẽ, cặm cụi chấm bài trong lớp học trống trải, chỉ có lũ ghế bàn và gió vọng phía sân ngoài. Gió hắt hiu của vùng biển bùn, nặc nồng mùi muối mặn. Gió vẫn thì thầm với tôi, và nay tôi đã là bạn gió. Có những điều tôi không biết nói với ai hay không thể nói, đành tỉ tê cùng những cơn gió mùa trở ngọn. Có khi gió thổi từ cuối dãy sân trường. Có khi gió bắt đầu từ ngoài cổng, thổi dạt dào vào những khe cửa những buổi học rộn ràng. Trò áo mới mừng đầu năm học; thầy tâm hồn mới cho một đợt "khách qua sông"! Gió đón người và gió tiễn đưa ai?

"Gió... gió về là về miền xuôi

"Anh đưa em nước lớn nước ròng

"Để em qua sông qua suối thăm chồng

"Gió về miền xuôi qua bốn vịnh năm vời

"Đò vẫn đưa đưa ngược xuôi

"Em ơi, em ơi!

"Đường về quê ta mấy bước, đường về quê xa mấy ngõ

"Mà sao người nỡ bỏ quên đường...  (Gió Về Miền Xuôi - Anh Việt Thu)   

 

Bên ngoài, bây giờ trời cũng đang trở gió. Tiếng chuông ngân nhịp ngắn nối vài ba nhịp dài, âm thanh khoắc khoải, thiết tha. Chừng như gió mượn chiếc phong linh để nói lên tiếng lòng của mình trong vô lượng đất trời, bát ngát. Chừng như vạn vật đều có một linh hồn, một cuộc sống trong một cõi riêng của nó. Cuộc sống thay đổi, vạn vật cũng không ngừng đổi thay. Gió phía đông có nhịp thở không như gió phía tây? Tiếng gió của những buổi chiều trên bến sông quê nội có còn không, khi những dãy nhà mới xây chạy dài theo bãi nước? Có còn không, tiếng linh hồn gió thì thầm đêm chia tay Rạch Giá, không thấy rõ mặt người? Thuyền mang chúng tôi ra khơi, chạy dọc theo cơn gió mùa định mệnh. Gió đùa với biển, biển đùa với bao nhiêu thân phận con người! Gió mãi theo tôi, mang theo bao nhiêu thao thức của bến sông chiều ngày tiễn biệt. Có gió len lõi dọc theo con nước, dãy nhà ven sông cúi bờ kinh hay chợt loay xoay giữa ngã ba sông về phía một bến bờ?  Có bao nhiêu hình bóng chợt thoáng qua, một đời người bắt gặp. Như thật, như không. Những linh hồn gió ngày đó đã phương nào? Vẫn tất bật giữa đời rong ruổi hay đã biền biệt dấu này một đời người thương tưởng, cưu mang? Cho dù thế nào, gió có hôm trở về như linh hồn của câu chuyện kể hôm qua.

Tiếng leng-keng ngắn dài chợt rộn rã hơn, linh hồn của gió như trở về bên tôi "những ngày xưa thân ái"! Có bước chân ai đang trở về từ chập chùng dĩ vãng, mang âm vang  tiếng cười nói vọng cố nhân... Bao nhiêu khuôn mặt, bao nhiêu nụ cười và cả bao nhiêu đôi mắt ướt long lanh dòng lệ đã qua đời nhau? Những người con gái ta yêu và những người con gái yêu ta, tất cả như đang chợt hiện về trong tiếng ngân vang linh hồn của gió? Cảm ơn người, cảm ơn đời và cảm ơn em đã cho tôi những ngày tháng một đời không tiếc:

"... Ôm lòng đêm,

"nhìn vầng trăng mới về

"Nhớ chân giang hồ

"Ôi phù du, từng tuổi xuân đã già

"Một ngày kia đến bờ

"Đời người như gió qua... 

(Phôi Pha - Trịnh Công Sơn)

 

Đêm chợt tĩnh lặng, sau vài cơn gió mùa trở nhẹ. Những tiếng ngân của chiếc phong linh treo sau nhà cũng tắt lịm, thoáng qua. Tôi nằm thẳng, cố giữ hai vành tai không vật cản, chờ đợi tiếng linh hồn gió sẽ đến bên ngoài. Dù là một thoáng nhẹ, bạn có nghe, tiếng linh hồn gió của hôm qua. Huyễn hoặc, vô cùng. Có những tiếng lung linh của linh hồn gió hôm nay? Không thể. Gió  hôm nay không thể có linh hồn nếu không phải là gió của hôm qua. Có lẽ ở một thang tuổi nào đó, chúng ta sẽ dễ ý thức hơn cái nhỏ bé của kiếp người, cái mong manh của hiện tại. Hãy nghiêng tai, lắng nghe lượng từ tâm đất trờ; những linh hồn gió của bao tháng ngày trôi xuôi một dòng thoáng chợt:

            "... Những người muôn năm cũ

"Hồn ở đâu bây giờ ?   (Ông Đồ  - Vũ Đình Liên)

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

_______________________________

. Hương Đêm

NguyenVinhLong_Huongdem (1).jpg

1.

 

              Sống chung được hơn một năm thì tôi và Tầm quyết định chia tay. Cũng không có gì hệ trọng hay bi đát đến nổi thù địch. Cả tôi và nàng đều ở tuổi quá ba mươi, đã trưởng thành và ít nhiều dạn dày trong tình trường không ràng buộc của trách nhiệm. Tự nguyện và tự do cho mọi lựa chọn của bản thân. Không đổ lỗi cho ai, không oán hờn số phận. Yêu nhau như đang yêu và cho nhau tất cả những xúc cảm, hạnh phúc trong từng giây phút hiện hữu. Ngày mai, như rồi sẽ đến với nhiều hoàn cảnh của chính nó, chứ không phải là những ước hẹn trói buộc đời nhau... Tầm giữ lại căn nhà đang ở, tôi thì dọn ra ngoài. Đơn giản, nhẹ hững và buồn tênh.

           

              Khu chung cư cũ kỷ nằm trên lưng chừng trên ngọn đồi trọc. Năm nay mùa thu đến thật chậm. Đã giữa tháng mười mà mấy rừng cây thưa vẫn còn xanh lá thấp. Nhiều vùng trong tiểu bang lũ lụt, nước chưa kịp rút từ những cơn mưa của mùa bão bất thường phía biển đông. Khu chung cư chia từng cụm, mỗi cụm ba căn. Phòng tôi ở căn bìa tầng trên, nên được thêm cánh cửa sổ rộng bên hông. Mỗi buổi sáng từ đó, tôi có thể nhìn thấy sinh hoạt của một góc phố. Tôi bỏ lại hết đồ đạc cho Tầm. Thật ra phần lớn là do cả tôi và Tầm mua sắm chung. Nằm trên miếng nệm trơ trọi trên thảm, tôi chợt nghe lòng tha thiết một tay ôm. Nhớ Tầm bao nhiêu, tôi càng thấy thương thân phận mình bấy nhiêu. Không hiểu sao, tôi không tìm được một lý do nào đó để tự ái nổi lên, để quên Tầm dễ dàng hơn. Người đàn bà biết mình đẹp là người đàn bà để trái tim trên khung mắt và lý trí nằm trong ngực. Họ thở bằng niềm kiêu hảnh và bước đi bằng sự lãng quên. Là Tầm. Qua Tầm, tôi thấu hiểu tình yêu không chỉ đơn thuần là những rung cảm của trái tim và xác thịt. Tình yêu còn là chiếc áo khoác sắc màu lộng lẫy, cho những đòi hỏi của thói quen xã hội chung quanh. Có lẽ, thế hệ của tôi cuộc sống vận chuyển bằng những ký hiệu của ngôn ngữ hơn là ý nghĩa bao hàm của nó chăng? Tôi không có câu trả lời. Dễ hiểu, vì tôi đang dự phần, đang là nạn nhân. 

            Tôi biết mình cũng giống như bao nhiêu người đàn ông khác, tham lam và ích kỷ trong tình yêu. Trọn vẹn và tất cả, từ đầu ngọn tóc đến ngón chân, phải là của tôi, phải thuộc về tôi... Tầm là một ngoại lệ, trong nhiều ý nghiã khác nhau. Khốn nổi, tôi chỉ làm chủ và thấy Tầm tuyệt đẹp từ lỗ rún trở xuống. Điều nầy không phải để tôi coi thường và lãng quên nàng, mà ngược lại. Giá trị của sự thật bao giờ cũng tồn tại lâu dài hơn những điều giả dối, đãi bôi. Tôi yêu thương và không quên được Tầm, ít nhất nàng vẫn còn phân nửa của đời sống thật. Con người của thế kỷ mới, chắc gì sự thật đã có trong giấc mơ?

           Tầm có quá nhiều khuôn mặt cho đời sống, quá nhiều nhịp đập tham vọng trong một trái tim. Tôi chỉ là một dự phần quá nhỏ. Những giây phút ngắn ngũi của ngất ngây khoái cảm, chính là những giây phút chúng tôi sống hoàn toàn chân thật cho nhau. Nàng thật sự tước bỏ tất cả những khuôn mặt và trái tim ngừng đập những nhịp giả dối hằng ngày. Giây phút đó, những tiếng kêu nguyên thủy không lừa dối mới thật sự thuộc về nàng. Để rồi không quá hai mươi phút sau, Tầm lại trổi dậy, mở cái laptop và di chuyển "con chuột". ' Click..! click..! ' những tiếng khô khan, dẫn Tầm vào thế giới con số "ma-quái " của thị trường chứng khoán. Như một nổi đam mê cùng cực. Như một loại "cocain" thấm sâu vào huyết quản nàng. Tầm quên tôi ngay, nói gì những giây phút ngắn ngũi đó, so với những con số thị trường "stock". Con số ngự trị đời sống xã hội đã đành, ngày nay, con số ngự trị cả tình yêu và thể xác. Tôi lên tiếng phàn nàn, Tầm giả đò câm điếc. Để rồi mỗi tháng nàng nhìn những con số báo cáo của ngân hàng, vui cười ngất ngưỡng và tận thưởng đêm đó với tôi, những giây phút dục tình ngút tận... Nhưng mặt đời sống rộng hơn mặt đêm, nên tôi và Tầm không có cùng nhiều ước vọng. Vậy mà tôi vẫn thương nhớ Tầm, phân nửa thân người và phân nửa phần đời tiếc nuối. Vài tuần lễ sau, có người gặp Tầm đi chung với một thương gia lớn tuổi người Hồng-kông. Tôi mong Tầm sẽ tìm được những con số thích hợp cho lòng mình.

 

              - Hi, chào ông. Chắc ông vừa mới dọn vào. Tôi tên là Kate, người láng giềng của ông đây. 

              - Chào cô Kate. Tôi tên Hiếu. Rất vui mừng được biết cô là người láng giềng của tôi...

              - Cám ơn ông Hiếu. Tôi cũng hân hạnh được quen ông. Có điều tôi phải nhắc chừng trước, để ông khỏi phiền về sau nầy. Tôi có chú mèo đen giống Trung-đông, tên Titan, nếu có lạc qua phòng xin ông đừng khó chịu với nó. Tính nó hay lén lút, lang thang sang nhà hàng xóm.

              - Cô đừng lo. Nếu Titan của cô ăn được cơm Việt Nam thì lúc nào tôi cũng đón chào nó mà.

           Tôi vừa nói vừa cười xã giao. Kate thì cười ngất, cảnh cáo:

              - Để rồi ông coi..! Gặp lại ông.

              - Chúc cô vui vẻ.    

           Nỗi buồn và thất vọng chợt vơi đi, khi tôi khám phá ra người láng giềng sát vách là một cô gái da trắng thật trẻ và vui tính. Ít ra tôi sẽ có những ngày vui chờ đón trước mắt. Những háo hức để chạm mặt người con gái có đôi mắt xanh lơ và hàm răng cười tươi, đều như những hạt bắp trắng. Lần gặp đầu tiên mà tôi cứ nhớ mãi đôi má đỏ hồng và đầy lông măng của Kate. Chừng như cô gái ở nhà cả ngày hoặc có đi làm, cũng chỉ part-time. Thỉnh thoảng tôi mới thấy Kate rời khỏi nhà vào những buổi chiều cuối tuần. Vài lần tôi làm bộ tình cờ ra hiên vẫy chào. Nàng liếc nhìn, rồi quay vội đi, như chưa hề biết mặt, chuyện trò. Con gái Mỹ trắng, máu lạnh như tình, tình vội như mưa. Mà chẳng hề gì tôi, người mướn phòng mới tới. Kate làm cho một bar rượu "playboy" rất nổi tiếng trong thành phố. Con nhỏ ăn diện như người mẫu và rất hãnh diện về nghề nghiệp của mình.

            Buổi chiều đi làm về ghé chợ, tôi mua thêm vài hộp thức ăn cho mèo. Đã mấy tuần rồi, tôi cứ mong con mèo Titan lạc qua phòng tôi kiếm ăn. Chắc chắn cô gái rất mê cuốn phim tình cảm dài nổi tiếng thế giới vừa chiếu khắp nơi, Titanic. Con người đang chìm vào cơn đói khát của sự lãng mạng, Titanic đáp ứng kịp thời nhu cầu thời đại nầy chăng ? Với tôi, ngoài kỹ thuật vĩ đại và tốn kém hằng trăm triệu mỹ-kim cho những thước phim cho cảnh đắm tàu, chuyện tình đôi trai gái chẳng làm tôi xúc động chút nào. Một thứ bi kịch trưởng giả và đầy tính chất "cải lương"... Trên đời tôi sợ nhất là thằn-lằn và ghét nhất là con mèo cái. Xúi tôi làm gì cũng được, "lận" dao đánh lộn, ngủ bãi tha ma, nhưng kêu bắt con thằn-lằn thì tôi đành chạy trước. Không hiểu sao tôi ớn sợ cái làn da lạnh tanh và  mềm mại của nó đến như vậy. Còn mèo, tôi ghét cay ghét đắng cái dáng điệu õng ẹo, làm bộ ngoan hiền đầy móng vuốt của nó... Nhưng ghét gì thì ghét, tôi cũng phải dụ cho được con mèo Titan sang nhà tôi ăn "vụng". Kế hoạch sẵn sàng, tôi chỉ thêm chút kiên nhẫn đợi chờ là đủ. Chiều hôm đó, tôi chẳng phải chờ lâu, nàng xuất hiện thật dịu dàng, e lệ phía ngoài cửa sổ phòng tôi. Nàng không đen hết như Kate miêu tả mà nhiều đường viền trắng, vàng như loại mèo tam thể. Tôi lẹ tay khui hộp gan gà, bỏ vào cái chén nhỏ và kéo khung cửa sổ lên cao. Con mắt Titan cũng giống như chủ nó, xanh lơ. Chờ nàng ăn xong, tôi sẽ bồng qua trả lại cho chủ để có dịp rũ buổi hẹn hò.

            Có tiếng gõ cửa. Chủ nhanh hơn tôi. Cánh cửa mở rộng trước mặt tôi là hai mẹ con người Á-châu, đứa con gái chừng bảy tám tuổi.

               - Con Sue, mèo của con có lạc sang nhà chú không ?

           Người đàn bà có mái tóc dài, khuôn mặt đẹp thật giản dị và yếu đuối.

               - Xin lỗi ông, tôi đã vô ý để hở cánh cửa sổ. Ông là người Việt, tôi thấy họ ông mới dán ở hộp thư.

               - Dạ phải. Chị gọi tôi bằng tên được rồi. Tôi tên Hiếu. Con mèo của cháu đang ăn trong nhà. Cháu tên gì ?

               - Cháu tên Hà. Để cháu vào bồng nó về, sợ phiền chú. 

               - Mời chị và cháu Hà vào nhà, làm quen hàng xóm mới. Biết có gia đình chị người Việt, cũng mừng lắm. Dạ, chị tên gì ?

              - Tôi tên Liên. Gia đình tôi ở căn cuối. Tôi phải về có việc, hôm nào rãnh, mời anh Hiếu sang chơi.

            Hai mẹ con ôm mèo về, tôi đứng nhìn theo ngơ ngẩn. Khuôn mặt đẹp thanh tú, bình dị nầy, chừng như tôi đã gặp đâu đây. Tôi cố moi mọi ngõ ngách của trí nhớ. Quen vô cùng mà không nhớ từ đâu?  Một lúc sau, nhìn lại chồng băng nhạc và sách báo trên bàn, tôi chợt nhớ ra khuôn mặt đẹp của người đàn bà vừa gặp. Hình bìa băng nhạc của một ca sĩ nổi tiếng, với giọng ca quyến rũ và nét đẹp thật bình dị, thanh tú. Đúng rồi, Liên có mái tóc và khuôn mặt thật giống người nữ ca sĩ mang tên của miền biển xanh cát mịn. Người ca sĩ tôi tương tư, từ tiếng hát lẫn dáng người... Tại sao mẹ con Liên lại sống trong khu chung cư rẽ tiền, cũ kỷ và không mấy an toàn nầy. Tôi lan man, tự hỏi.

            Buổi chiều chợt tắt nắng thật nhanh. Tôi thấy lòng rộn rã với bao nhiêu sự tình xảy ra thoáng chốc, bất ngờ. Tôi muốn tìm một quán ăn, uống chút bia và ghé quán cà-phê nhâm nhi sau đó. Đêm sẽ đẹp vô cùng và nhiều mộng mị.

 

2.   

   Chị Hiền gọi điện thoại nhắc tôi về mừng năm mới với gia đình. Mẹ lúc nầy không được khỏe, đi đứng khó khăn và thường hay nói nhảm. Tôi không hứa vì có thể phải trực ở sở làm, nếu không, tôi hẹn sẽ có mặt ở nhà trong dịp chào mừng năm mới. Chị hỏi thăm Tầm. Tôi nói, hai đứa không hạp nhau và đã chia tay. Giọng chị buồn buồn, an ủi tôi vài câu rồi hẹn gặp lại. Tôi biết mình đã làm thất vọng nhiều ở chị Hiền và mẹ. Bao nhiêu niềm ước vọng lớn lao của cả hai đều đặt vào tôi, đứa con trai duy nhất của gia đình. Tôi cũng đỗ đạt, bằng cấp đàng hoàng và có việc làm tương đối. Nhưng đời sống bản thân và tình cảm không làm cho hai người phụ nữ thân yêu nhất đời tôi an tâm. Đó là việc lấy vợ có con, làm chồng làm cha, và để mẹ tôi có cháu như bao nhiêu người thanh niên trưởng thành khác. Hơn ba mươi tuổi mà tôi vẫn lông bông, chẳng chịu đeo gông mọc rễ. Chuyện không cưới hỏi mà dọn vào sống chung, thì dù có nói, giải thích thế nào mẹ tôi cũng không hiểu. Bà chỉ lắc đầu buồn bã, thở dài rồi nhìn bâng quơ vào khoảng quá khứ vô hình... Mười giờ rưỡi, tôi định nằm đọc một tạp chí mua dài hạn vừa mới nhận, thì lại có tiếng gõ cửa hối hả. Ngạc nhiên, ai lại tìm tôi giờ nầy. Bên ngoài là con nhỏ Kate. Mặt mày hơ hải, nó ngượng ngùng nói nhanh:

               - Xin lỗi Hiếu, phải làm phiền ông... Tôi... tôi có chuyện rất cần ông giúp đỡ. Mong ông đừng nói lại với bất cứ ai điều nầy, tôi cảm ơn ông nhiều lắm.   

               - Kate hãy vào trong nhà và cứ yên tâm, tôi không hở môi đâu!  Mà Kate cần tôi giúp đỡ điều gì?

            Nàng bước vào, khép cửa và nhìn tôi thật lâu. Tôi ngửi thấy mùi rượu trong giọng nói của Kate:

               - Tôi đang cần gấp số tiền... Cần lắm, tôi có thể chết được... Nếu Hiếu có thể giúp cho tôi một trăm đô-la ngay bây giờ, tôi sẽ... Tôi sẽ trả lại sau nầy hoặc Hiếu muốn giải quyết tình dục với tôi cũng được.

            Bất ngờ, tôi ngây người nhìn đứa con gái da trắng. Kate dễ nhìn và thân hình thật hấp dẫn. Nhưng lúc nầy, tôi thấy ái ngại rất nhiều. Kate đưa tay nhìn chiếc đồng hồ dạ quang rẻ tiền.

              - Còn một giờ nữa là tôi phải đi với số tiền đó. Tôi biết ông thích tôi lắm... Nhưng nếu ông không muốn, tôi sẽ đi ngay và tìm người khác vậy...

            Không chút háo hức, nhưng tôi chợt nghĩ đến bộ mặt của tên thương gia già Hồng-kông hôn lên mắt môi của Tầm.

              - Tôi có tiền, có đủ một trăm tiền mặt.

             Tôi trả lời thật nhanh và đi vào trong. Kate theo tôi, không nói thêm gì. Vào phòng ngủ chưa kịp tắt đèn, Kate đã bắt đầu cởi ngay quần áo. Tôi còn loay xoay thì nó đã nằm sẵn trên giường. Hai vú Kate vung tròn và căng cứng, mình mẩy đầy tàn nhang và  nhám lông con. Kate yêu cầu tôi sờ vú nhẹ tay, không được bóp mạnh, vì nó mới "độn silicon" cách đây mấy tuần. Tôi càng cụt hứng hơn khi miệng nó vẫn còn nồng mùi rượu. Kate tìm mọi cách kích thích tôi cho nhanh, cho xong chuyện. Rồi tất cả cũng tới nơi, cũng xong phần đổi chác. Trong đời tôi, chưa bao giờ có lần làm tình nào cảm hứng nghèo nàn và chán chường đến như vậy. Kate cầm tiền ra khỏi phòng, tôi vẫn còn nằm nghĩ ngợi không đâu. Tại sao tôi lại không từ chối ngay từ đầu, những chung chạ xác thịt giả dối và ghê tởm nầy. Tôi chợt thở dài trong nỗi cô đơn cùng tận...

 

           Không quen chăm sóc người bệnh, tôi lúng túng nhìn chị Liên thiêm thiếp trên giường. Mặt tái xanh, hằn nét chịu đựng và trán chị rịn ướt mồ hôi. Bé Hà ngồi bên giường nước mắt tuôn tràng, tập trung hết sức xoa tay mẹ, như đã quen, đã lập lại nhiều lần. Tôi ngõ ý đưa chị đi bệnh viện, nhưng chị đều lắc đầu. "Quen rồi. Chịu đựng chút sẽ qua thôi", chị cố gắng thì thào. Cũng may chiều nay tôi về sớm. Chưa kịp lên nhà thì bé Hà đã chận lại và cho hay mẹ nó ngất xỉu dưới sàn nhà. Tôi đỡ chị Liên lên giường, lấy thuốc cho chị uống theo lời hướng dẫn. Nửa giờ sau khuôn mặt chị giảm đau dần và thiếp đi. Tôi ra dấu cho bé Hà ra phòng ngoài, để yên cho chị ngủ lấy sức. Bây giờ tôi mới ý thức được mùi dầu nóng bay nồng chung quanh. Trên bàn cơm nước còn lỡ dỡ, tôi hỏi bé Hà. Con bé lắc đầu không đói. Tôi cũng bồn chồn đầy bụng.

               - Mẹ bé Hà bệnh gì và lâu chưa?

               - Bé Hà không biết. Nhưng đôi khi mẹ ngất xỉu làm Hà sợ!

               - Rồi ba của bé Hà đâu, chú không gặp?

               - Ba Hà ở gần đây lắm. Nhưng ba có mẹ và em bé khác. Lâu lâu ba mới ghé thăm con.

          

            Giọng nó nhẹ và buồn. Tôi chợt thở dài, đầu óc trống rỗng. Chính những điều nầy mà tôi không muốn có trách nhiệm, trước khi bước vào sự ràng buộc của hôn nhân. Nó không chỉ dừng lại cuộc sống của hai cá nhân, mà là nỗi ám ảnh đau đớn cho tuổi thơ. Đứa trẻ sẽ trở thành người lớn, cưu mang bao nhiêu niềm oán hận trong lòng. Nó không có tình thương thì lấy gì ban phát. Một đời nối hai, từ hai nối tiếp biết bao nhiêu thế hệ buộc chặt ước mơ với chính nỗi oán hận của mình. Xã hội ghẻ lạnh và tình người mang nhiều dấu ấn của sự hận thù quá khứ. Đôi mắt ngây thơ của bé Hà không có cái nhìn tinh khiết của tuổi thơ. Tôi không muốn mình đóng góp vào thế giới đầy văn minh vật chất và thiếu vắng tình yêu nầy. Đã quá đủ, cần phải giảm bớt đi nhiều. Dưng không tôi buồn bực và oán trách cuộc đời. Nhìn thấy hoàn cảnh mẹ con chị Hà, hay khi nhìn khuôn mặt vật vã, chịu đựng của chị Liên. Khuôn mặt của chị trong cơn đau thêm đẹp não nùng... Tôi định đứng dậy trở về phòng, nhưng lại thôi. Bé Hà đang ngồi yên tâm bên cạnh tôi coi chương trình hoạt họa trên màn ảnh truyền hình. Thấy tôi không hỏi gì thêm, nó cũng không màng kể lể. Trẻ con ở đây, trong thế hệ nầy còn biết dè dặt hơn cả tôi. Chúng nó khôn ngoan và lớn rất nhiều hơn trước tuổi. Buổi chiều tắt nhanh, đêm vươn rộng cánh tay ngập tràn bóng tối.

 

            Tôi giật mình tỉnh giấc. Không biết tôi đã thiếp đi tự bao giờ. Bên tay tôi bé Hà cũng đang ngã đầu ngủ ngon. Tiếng động vọng ra từ trong phòng chị Liên. Tôi nhẹ tay đỡ đầu bé Hà xuống sofa, chưa kịp đứng dậy thì đã thấy chị Liên bước ra khỏi phòng. Thấy tôi chị gượng cười nhẹ. Trông chị tỉnh táo và có thần sắc. Tôi bồng bé Hà vào trong giường, trở ra thấy chị đang lui cui bắt ấm nước.

               -  Phiền anh Hiếu nhiều quá. Đồ ăn còn nguyên, anh đã ăn uống gì chưa ?

               - Chị đừng lo. Chị Liên thấy thế nào, khỏe hẳn chưa chị ?

               - Bệnh lâu rồi anh à. Thỉnh thoảng nó trở chứng, uống thuốc và chịu đựng một chút thì cũng qua thôi... Anh Hiếu uống chút trà hay cà-phê sữa cho ấm.

              - Chị cho tôi ly cà-phê sữa, ít cà-phê nhiều sữa... Chỉ có hai mẹ con như vầy, xảy ra chuyện gì thì nguy hiểm quá.

              - Quen rồi anh...

            Chị Liên bỏ lững câu nói, khuấy ly cà-phê cho tôi và tách trà cho chị. Mùi trà quyện lên thơm nhè nhẹ. Tự dưng tôi thèm một ly trà hơn. Khuôn mặt mệt mõi của chị trong đêm đẹp lạ lùng. Có lẽ đây là lần đầu tiên trong đời, tôi nhìn thấy một người đàn bà đẹp thật xa vắng, chiêm ngưỡng. Không một vết vẫn đục, không một thoáng chiếm đoạt. Tôi biết lòng mình đang rung động như mái tóc dài biếng chải, buông lơi trong những phất phơ tình cờ. Ngụm cà-phê nóng làm tôi dễ chịu và tỉnh hẳn. Tôi và chị ngồi yên lặng, bâng quơ. Tách trà nóng cũng giúp chị Liên tươi tắn hơn. Vài lần ánh mắt chúng tôi chạm nhau. Chút ngượng ngùng, chút xót xa.

 

            ...Lớn hơn tôi bốn tuổi, chị lấy chồng lúc tuổi hai lăm. Chị Liên sinh khó ngay đứa con trai đầu lòng. Hai mẹ con đều trải qua cơn thập tử nhất sinh. Nhưng chỉ được vài năm sau thì đứa bé bỏ chị ra đi. Chị buồn da diết, còn anh ấy thì bảo lỗi tại chị sinh khó, làm đứa bé không khỏe mạnh, chết non. Hơn năm sau, chị có thai lần nữa. Khốn khổ thay, chị lại sinh khó. Để bảo vệ đứa nhỏ và cứu chị trong cơn hiểm nghèo, bác sĩ phải cắt hẳn tử cung của chị. Vĩnh viễn chị sẽ không còn sinh sản được nữa. Bé Hà là đứa con gái duy nhất và cuối cùng của vợ chồng chị. Đã vậy, sau khi mổ, tuy cứu mạng sống nhưng chị mất sức hoàn toàn. Mấy tháng sau khi sanh, chị Liên mới đi đứng lại tương đối bình thường. Không khí gia đình bắt đầu nặng nề, lấn cấn. Chồng chị  thường vắng nhà, chơi bời nhậu nhẹt và khi về nhà chỉ nhìn quanh thở dài. Không đủ sức đi làm, nhưng không được chứng nhận mất sức lao động, chị lại thêm gánh nặng gia đình. Công việc làm của chồng những năm đó lêu bêu, kinh tế nước Mỹ khó khăn, nạn thất nghiệp trần trọng. Nay làm mai nghỉ, không chừng. Nỗi lo lắng trao trùm không khí gia đình chị vốn đã buồn tanh. Đến một hôm anh nói với chị rằng, vợ chồng tạm thời ly dị, chị và bé Hà sẽ được hưởng trợ cấp của chính phủ theo diện không chồng phải nuôi con nhỏ. Như vậy sẽ đỡ gánh nặng cho cả gia đình. Trên mặt giấy tờ thôi, còn bên trong vẫn tình nghiã vợ chồng. Nhiều người đã làm như vậy. Đợi khi con lớn, hợp thức hoá lại quan hệ vợ chồng, không khó gì. Chị đồng ý ngay. Giải pháp chồng muốn, vã lại, thuận lợi cho mẹ con chị trong lúc ngặt nghèo nầy... Mấy tháng đầu anh ấy thăm mẹ con chị thường xuyên. Rồi thưa dần, vài tuần, cả tháng. Không đầy năm sau, anh ấy lập gia đình và có đứa con trai với người đàn bà khác. Mẹ con chị vẫn còn sống nhờ tiền trợ cấp và chị uống thuốc mỗi ngày, vào bệnh viện mỗi tháng. Không ngờ có một ngày chị lại trở thành một thứ "nô lệ mới" trong cái xã hội cực kỳ văn minh tiến bộ và đầy nhân phẩm nầy..!

 

            Giọng chị chậm rãi, đều đặn và hờ hững như không. Đã quen rồi câm lặng. Đã chai lì những xúc cảm trong lòng. Tôi nuốt từng ngụm cà-phê khó khăn, chua xót.

                - Sự thật đơn giản có vậy. Anh Hiếu có coi thường mẹ con Liên cũng đành chịu thôi... Liên còn chống chỏi vượt qua những cơn đau, không phải chỉ nhờ những viên thuốc mà còn vì bé Hà. Nó còn quá nhỏ để mất cha và luôn cả mẹ.

               - Chị Liên đừng nói vậy. Mỗi người một hoàn cảnh, một cuộc đời. Tốt và xấu của con người không lệ thuộc vào những hoàn cảnh rủi may. Tôi luôn quý trọng và yêu mến sự thật, cho dù nhiều lúc không phải là điều hoàn hảo nhất.

               - Cảm ơn anh Hiếu... Mong anh sẽ giữ được mãi mãi điều tốt đẹp nầy trong lòng.

            Đêm đã khuya, thoáng lạnh. Cả tôi và chị đều không muốn cúi nhìn đồng hồ, lãng quên nhịp thời gian. Ly cà-phê mang lại cho tôi nhiều cảm kích. Kể xong cho tôi, như trút hết bao nỗi đớn đau trong lòng, chị phấn chấn hẳn lên. Nhìn chị, chừng như tôi không còn thấy cơn đau vật vã đến ngất xỉu, mà chị đã chịu đựng vừa qua. Tất cả đã trôi xuôi theo dòng định mệnh giữa đời. Như có không mờ ảo, như thật giả vô hình... Đêm càng sâu, khuôn mặt chị càng thêm đẹp. Chợt ngước lên, chị Liên bắt gặp đôi mắt tôi đang nhìn chị đăm đăm. Ánh mắt chạm nhau như lượng trời trĩu nặng, vô biên. Tôi biết mình phải chào chị ra về. Chị biết đến lúc phải tiễn tôi ra cửa. Cuộc đời luôn rộng mở, nhưng những vô tình, đôi khi khép chặt những tấm lòng.

           

             Cánh cửa hé mở nhỏ. Khoảng cách giữa tôi và chị không quá một tầm tay. Khuôn mặt chị mơ hồ, thanh thoát. Tâm hồn tôi chợt vời vợi thương yêu. Bàn tay tôi muốn đưa lên, vuốt ve mái tóc buông dài suốt bờ dĩ vãng. Ánh mắt chị nhìn tôi tha thiết nỗi xúc cảm không thể thành lời. Tôi khẻ chào chị. Cánh cửa khép lại. Tôi đi dọc hành lang nghe tiếng thở dài tôi nhè nhẹ trong ngực và thoảng đâu đây, môi mắt chị thơm ngát hương đêm.

 

3.

 

                  Đi ăn trưa về, tôi nhận được voice-mail của Tầm nhắn cần gặp tôi chiều nay sau giờ làm. Tầm không nói lý do. Tôi gọi lại chỗ làm và nhà Tầm, chỉ có máy nhắn tin. Chắc phải có chuyện thật khẩn cấp và hệ trọng. Tôi không chịu nổi nhưng biết rõ tánh Tầm. Tham vọng và rất nhiều tự ái. Hôm chia tay, không nói ra, nhưng qua ánh mắt của nàng tôi biết là lần chia tay cuối cùng. Tôi cũng không có gì luyến tiếc. Dường như đã hết mọi cố gắng. Dường như đã cạn rồi ngôn ngữ cho nhau. Trong tình yêu, sự ghê gớm nhất của cuộc chia ly không phải là lòng oán giận, mà là sự dững dưng. Tự ái của sự oán giận không đẩy tình yêu hoàn toàn lùi vào bóng tối. Chỉ là lớp sơn thỏa mãn dễ trốc lên, lộ mọi nỗi tuyệt vọng của những hờn ghen. Người đàn bà không thể quay lưng với tình yêu, họ chỉ lẩn tránh sự lệ thuộc đầy thói quen của chiếc bóng. Tầm có quá nhiều lệ thuộc của những thói quen đời sống, vật chất và nhu cầu.

            Cuối tháng Mười, trời tối thật nhanh và trở lạnh bất thường. Căn phòng Tầm không có ánh đèn. Nhìn đồng hồ, tôi đến rất đúng giờ. Tầm chưa kịp về hay còn trong chỗ làm, nhìn lại lần nữa những bảng biểu đồ thị trường chứng khoán vừa đóng cửa chiều nay. Thất vọng vì những triền dốc. Yêu đời vì những đỉnh cao. Tôi vẫn đưa tay gõ cửa như một thói quen, hờ hững.

               - Anh Hiếu phải không. Vào đi anh, cửa không khóa.

           Rõ ràng là giọng của Tầm. Căn phòng tối lờ mờ, tôi thấy bóng Tầm trong bộ đồ ngủ màu trắng lụa. Tôi hỏi Tầm để đưa tay mở đèn. Tầm ngồi co ro, để càm trên hai đầu gối chụm lại như đứa con gái nhỏ vừa có cuộc tình lỡ, thoáng qua. Ánh đèn soi khuôn mặt Tầm ủ rủ, tâm sắc thất lạc.

               - Tầm đang bệnh?  Trông em tiều tụy, xanh xao quá.

               - Em không có bệnh gì đâu... Nhưng em không muốn sống nữa đây!

            Rồi Tầm ôm mặt khóc nức nỡ. Tôi ngồi xuống bên Tầm, đỡ hai vai nàng, hỏi nhanh:

              - Có chuyện gì xảy ra? Tầm nói anh nghe đi.

            Mùi dầu gội đầu quen thuộc từ tóc Tầm tỏa ra thơm nhẹ. Nàng gục đầu vào vai tôi, như phản xạ tự nhiên, buông thả. Dễ dàng phán đoán, dễ dàng nói từ khoảng cách xa nhưng có ai phân biệt ghét thương trong tầm tay ấm. Tôi cũng như bao nhiêu người đàn ông khác, quên ngay đối xử của Tầm trong những ngày qua. Nước mắt mặn và trong của người đàn bà đẹp là một thứ vũ khí, một loại độc dược ngọt ngào nhất của bao nhiêu trang tình sử. Biết vậy, mà đành chịu vậy mỗi khi. Cũng may Tầm ít nước mắt, nên tôi cũng không phải chịu đựng cảnh mũi lòng dài lâu. Nàng chùi nhanh nước mắt, ngước nhìn tôi ánh mắt đắng cay, thảm hại. Qua đôi mắt ấy, tôi biết Tầm đang ngập đầy tủi nhục và hờn căm. Tôi hiểu mình cần phải lấy lại khoảng cách cần thiết của tấm lòng. Lắng nghe và đương đầu trong những nghịch cảnh cần thiết. Xúc cảm chỉ là kết quả của sự nông nổi thói thường, không đáng tin cậy.

               - Không phải chỉ mình em, mà nhiều người đàn bà khác nữa, đều bị hắn lường gạt. Cả tình lẫn tiền. Thật là hổ thẹn và đáng đời cho hạng đàn bà con gái như em...

               - Tầm nói đến người bạn thương gia Hồng-kông, thường đi chung với Tầm. 

            Tôi hỏi thật thận trọng. Bắt đầu câu chuyện không đầu không đuôi, thường là dấu hiệu sắp bùng nổ của người đàn bà, của Tầm.

               - Thằng cha già khốn nạn đó, chớ bạn gì. Hắn làm quen với Tầm trong một cái seminar của hãng e-Trade. Có đầy đủ giấy tờ chứng nhận hắn là đại diện một công ty mua bán thị trường 'stock' lớn nhất nhì Hồng-kông. Hắn tìm mọi cách để Tầm mở trương mục và mua bán 'stock' qua công ty của hắn. Tuần lễ đầu, lời hơn hai chục ngàn. Dễ dàng, tiền bạc kiếm vào như trở bàn tay... Không hiểu ma quỷ dẫn đường thế nào, em trút hết tiền bạc để dành vào trương mục của công ty hắn. Kể cả cái xe Volvo mới vừa trả xong tháng trước. Hắn biến mất. Giấy tờ giả, công ty ma. Nhờ luật sư truy tố, không biết hắn ở đâu, chính quyền cũng đành chịu. Không làm gì hơn được, chỉ biết điền đơn để đó thôi.

            Tôi lắng nghe, ngạc nhiên nhiều hơn thương cảm. Một người như Tầm mà bị lường gạt về lãnh vực "xương máu" của mình. Tôi có thể hiểu và cảm thông an ủi trong mọi hoàn cảnh đau buồn, thất vọng của người thân chung quanh. Nhưng tôi lại rất vụng về khi phải đề cập đến mọi giao cảm đối với những con số. Tôi không có duyên phận và chung đường với nó. Nên tôi chỉ biết yên lặng, chờ đợi. Hèn gì, tôi sực nhớ ra, đã không thấy chiếc xe Volvo S70 màu xanh đậm đậu trước nhà thường khi.

               - Bây giờ em không biết phải làm gì. Món tiền mượn được cuối cùng đã thanh toán hết cho luật sư. Không xe, lại phải làm thêm job ban đêm... Không còn ai để em than oán, nên đành gọi anh. Anh đừng giận Tầm...

               - Xui rủi, không giúp đỡ ai nỡ giận Tầm. Anh có thể giúp gì, Tầm cứ nói.

               - Nhờ anh cho Tầm mượn tạm mười ngàn mua tạm chiếc xe, đi làm. Tầm sẽ trả mỗi tháng. Trong vòng một năm em hứa sẽ trả lại hết cho anh.   

           

Tôi nhớ lại cái trương mục rỗng trơn của mình trong mấy tháng qua. Mỗi thứ mỗi sắm, cơm hàng cháo chợ từ khi dọn ra ngoài. Tuần nào xong tuần đó, tháng nào sạch tháng đó... Tôi bất chợt nhìn khuôn mặt Tầm. Đẹp vô cùng trong nét muộn phiền. Có lẽ, người đàn bà đẹp nhất là những lúc buồn bã, yếu đuối. Nhất lại là những người đàn bà đẹp như Tầm. Ánh mắt chạm nhau. Lặng yên, rung động. Tầm ghì mặt tôi hôn lên môi, quyện đầu lưỡi thật sâu, cuồng nhiệt. Mọi vật chuyển động, hừng hực. Tầm như dồn nén mọi uất ức, tràn ngập, vỡ bờ trong cơn xúc cảm thể xác. Thân thể nàng trắng ngần, mịn màn với hai bờ ngực nhỏ đầy, xinh xắn... Tôi chợt nhớ đến hành lang vắng lạnh dọc theo căn phòng tôi ở. Tôi chợt nhớ đến thân thể nhám lông con và hai vú độn 'silicon' to lớn của đứa con gái Mỹ. Trong căn phòng tối lờ mờ, tôi ngữi có mùi hương trà thoang thoảng đâu đây. Tôi đẩy Tầm ra, bật ngồi dậy. Tất cả bất chợt, ngỡ ngàng. Căn phòng và Tầm nằm sẵn sàng, chờ đợi như tấm gương soi phiá sau cả đoạn đời tôi dĩ vãng. Tôi không thể nhìn lại để đi lùi. Tôi không thể suốt đời làm nô lệ cho những xúc cảm của quá khứ. Thôi tôi ơi, hãy để những ngày ấy lụi tàn...

               - Anh không muốn, Tầm đừng thắc mắc... Anh để lại chiếc xe, ngày mai sẽ trở lại ký giấy chủ quyền cho Tầm. Anh đón xe bus, Tầm không cần phải đưa.

 

            Thời gian nhẹ tênh, trôi ngược. Tôi đi dọc con đường, thư thả về một nơi đã định. Gió se sắt lạnh, phả lên khuôn mặt tôi nỗi cô-đơn-hạnh-phúc vô cùng. Dưng không tôi thèm một tách trà, một bàn tay gầy guộc,  xanh xao. Có chút hương đêm loang tỏa, bâng khuâng trĩu nặng những con đường dẫn bước chân theo. Chừng như có cửa sổ nhà ai quên khép khung che, để vệt đèn khuya soi lệch một góc đời...

 

Durham, North Carolina

Nguyễn Vĩnh Long

bottom of page